Rym-catechismus dat is de Christelijcke Catechismus

[p. 21]

Eenige uytgelesen ende merckelijcke Schriftverliicke Sprevcken: Om de jeugt van kindts been in te scherpen.

Christvs. ‘Laet de kinderkens tot my komen: want het Koninckrijck der Hemelen behoort haer toe.’ Matt.19.14. ‘Komt alle tot my die vermoeyt ende beladen zijt, ende ick sal u verquicken.’ Matth.11.28
‘Ick ben de Wech, de Waerheydt, ende het Leven: niemant en komt totten Uader dan door my.’ Ioh.14.6.
‘So lief heeft Godt de Wereldt gehadt, dat hy sijn eenich-geboren Sone gegeven heeft: op dat een igelijck die in hem gelooft, niet en verderve, maer het eeuwich leven hebbe.’ Ioh.3.16.
Paulus. ‘Dit is een getrou woordt, ende aller aenneminge waerdich, dat Iesus Christus inde wereldt gekomen is, om de sondaren salich te maken.’ 1.Tim.1.15.
Christus. ‘Soekt eerst het Rijcke Godts, ende sijne gerechticheydt, ende alle dingen sullen u toe geworpen werden.’ Matth.6.33.
Paulus. ‘Ist dat ghy met Christo opgeweckt zijt, so soeckt het geene dat boven is, daer Christus is, sittende ter rechter handt Godts. Besorgt dat boven is, niet dat op der aerden is.’ Col.3.1.2.
‘De Godtsalicheydt is tot alle dingen profijtelijck: als die de belofte heeft van dit tegenwoordige ende toekomende leven.’ 1.Tim.4.8.
‘Godtsalicheydt is een groot gewin met genoechsaemheydt.’ 1.Timoth.6.11.
‘Wy en hebben niet inde Wereldt gebracht, het is openbaer dat wy daer niet en konnen uytdragen. Wanneer wy kost ende klederen hebben, so sullen wy ons daermede laten vergenoegen.’ 1.Tim.6.7.8.
‘Weest te vreden mettet geene dat tegenwoordich is.’ Heb.13.5.
Salomon. ‘Het is beter een weynich mette vreese des Heeren: dan eenen grooten schat daer onruste by is.’ Proverb.15.16.
‘Het is beter een weynich met gerechticheydt, dan veel inkomen met onrecht.’ Proverb.16.8.
‘Onrechtveerdich goedt en helpt niet.’ Proverb.10.2.
‘Het goedt en helpt niet aen den dach des toorns.’ Proverb.11.4.
‘Wie gelt lief heeft, die werdt des gelts nimmermeer sadt.’ Eccles.5.9.
Sytach. ‘Wie gelt lieft heeft, die en blijft niet sonder sonde: ende wie verganckelijck dinck soeckt, die sal daer mee vergaen. Veele

[p. 22]

 

komen tot ongeval om des gelts wille, ende verderven daer over voor haeren oogen.’ Eccl.31.5.6.

 

Paulus. ‘Giericheydt is een wortel van alle quaedt.’ 1.Tim.6.10.

 

Salomon. ‘Een vrolijck herte maeckt het leven lustich.’ Prov.17.22.

 

‘Een goeden moedt is een gestadich bancket.’ Proverb.15.15.

 

Paulus. ‘Behoudt het gelove, ende goede conscientie.’ 1.Tim.1.19

 

Iudas. ‘Kampt voor het gelove dat eenmael den Heyligen gegeven is.’ Iud. vers.3.

 

Syrach. ‘Wie van het gelove afvalt tot het onrechte gelove, dien heeft godt ten sweerde verdoemt.’ Eccl.26.26.

 

Salomon. ‘Gedenckt aen uwen Schepper in uwe jeugdt.’ Eccl.12.1

 

‘Vreest Godt, ende houdt sijne geboden: want dat behoort allen menschen toe.’ Eccl.12.13.

 

‘De vreese des Heeren is het beginsel der Wijsheydt.’ Prov.1.7.

 

‘De vreese des Heeren is een fonteyne des levens.’ Prov.14.27.

 

‘Mijn kindt, en verwerpt de tucht des Heeren niet, ende en weest niet onverduldich over sijne straffe: want wien de Heere lief heeft, dien straft hy, ende heeft een welbehagen aen hem, als een Vader aen den Sone.’ Proverb.3.11.12.

 

David. ‘Beveelt den Heere uwe wegen, ende hoopt op hem, hy sal't wel maken.’ Psal.37.5.

 

Ieremias. ‘Vervloeckt is de man, die hem op menschen verlaet, ende houdt vleesch voor sijnen arm, ende wijckt met sijn herte vanden Heere. Gesegent daerentegen is de man, die hem op den Heere verlaet, ende de Heere sijn toeversicht is.’ Ier.17.5.7.

 

Paulus. ‘Een ider zy de voornemelijcke Macht onderdanich.’ Roman.13.1.

 

‘Weest uwen Uoorgangeren gehoorsaem, ende onderdanich: want sy waken voor uwe sielen.’ Hebr.13.17.

 

‘Gy kinderen weest uwen Ouderen gehoorsaem inden Heere: want dit is recht. Eert uwen Uader, ende uwe Moeder: (het welcke het eerste gebodt is dat een belofte heeft) Op dattet u wel gaen, ende dat ghy lange levet op der aerden.’ Eph.6.1.2.3.

 

Syrach. ‘Eert uwen Uader van ganscher herten, ende en vergeet niet hoe suer ghy uwe Moeder geworden zijt. Ende gedenckt dat ghy van hen geboren zijt, ende wat kont ghy hen daer voor doen, dat sy by u gedaen hebben?’ Eccl.7.29.30.

 

‘Lieve kindt, pleegt uws Uaders in sijnen ouderdom, ende en bedroeft hem immers niet so lange als hy leeft. Ende houdt het hem ten goede of hy kindisch werdt, ende en veracht hem immers niet daerom dat ghy geschickter zijt. Want de weldaedt den Vader bewesen en sal nimmermeer vergeten werden, ende u sal goedt geschie-

[p. 23]

 

den, hoe wel ghy oock een sondaer zijt. Wie sijnen Vader verlaet, die werdt geschendt, ende wie sijn Moeder bedroeft, die is vervloeckt vanden Heere.’ Eccl.3.14.15.16.18.

 

Salomon. ‘Wie sijnen Uader ende sijne Moeder vloeckt, diens keerse sal uytgebluscht werden midden in het duyster.’ Prov.20.20.

 

Agur. ‘Een ooge die den Uader bespot, ende de Moeder veracht haer te luysteren, die moeten de Ravens aen de beken uytpicken, ende de jonge Arenden verslinden.’ Proverb.30.17.

 

Salomon. ‘Wie sijnen Uader of Moeder wat neemt, ende spreeckt: het en zy geen sonde, die is des verdervers geselle.’ Prov.28.24.

 

Moses. ‘Voor een graeuw hooft sult ghy opstaen, ende de Ouden eeren.’ Levit.19.32.

 

Salomon. ‘Een wijs sone is sijns Uaders vreuchde.’ Prov.10.1.

 

Syrach. ‘Een ongeschickt sone is sijns Uaders oneere.’ Eccl.22.3.

 

‘Een vroom kindt is beter dan duysendt godtlosen.’Eccl.16.3.

 

Salomon. ‘Wie de roede spaert die haet sijnen sone: wie hem daerentegen lief heeft die tuchtiget hem terstont.’ Proverb.13.24.

 

Syrach. ‘Een verweent kindt werdt moedtwillich als een wilt peerdt.’ Eccl.30.8.

 

Wijseman. ‘Wie de wijsheydt ende de roede veracht die is onsalich.’ Sap.2.11.

 

Syrach. ‘Hoort geerne Godts Woordt, ende merckt goede spreucken der Wijsheydt.’ Eccl.6.36.

 

Salomon. ‘Wijsheydt is beter dan peerlen, ende alles watmen wenschen mach, is by haer niet te vergelijcken.’ Proverb.8.11.

 

Syr. ‘Wie de Wijsheydt luystert die kan anderen leeren.’ Eccl.4.16

 

‘Weest geerne by den ouden, ende waer een wijs man is tot dien houdt u.’ Eccl.6.35.

 

Salomon. ‘Wanneer ghy eenen siet die hem wijs duncken laet, so is aen een sotten meer hopen dan aen hem.’ Prov.26.12.

 

Syrach. ‘Wie hem niet laet seggen, die is alrede op de bane des godtlosen.’ Eccl.21.7.

 

Wijseman. ‘De wijsheydt en komt niet in een boosachtige siele, ende en woont niet in een lichaem de sonde onderworpen.’ Sap.1.4.

 

Syrach. ‘Kleyne kloeckheydt met Godts Vreese is beter dan groote kloeckheydt met Godts verachtinge.’ Eccl.19.21.

 

Wijseman. ‘Kloeckheydt onder de menschen is het rechte graeuwe hayr, ende een onbevleckt leven is het rechte ouderdom.’ Sap.4.9.

 

Sal. ‘Eermen ter eeren komt, so moetmen te voren lijden.’ Prov.15.33

 

Syrach. ‘Houdt u altijdt tot godtsvresende lieden, die ghy weet dat Godts gebodt houden.’ Eccl.37.15.

 

Salomon. ‘Volgt niet bose lieden, ende en wenscht niet by haer te zijn.’ Prov.24.1.

[p. 24]

 

‘Mijn kindt, wanneer u de bose boeven locken, so en volght niet.’ Proverb.1.10.

 

Paulus. ‘Vliedt de begeerten der Ionckheydt.’ 2.Tim.2.22.

 

‘Wie peck aengrijpt, die besmeert hem daer mede: ende wie geselschap heeft metten hovaerdigen, die leert hovaerdicheyt.’ Syr.13.1.

 

Christus. ‘Gaet in door de enge poorte: want de poort is wijdt, ende de wech is breedt die totte verdoemenenisse afleydt, ende veele zijnder die door de selve ingaen. Want de poorte is enge, ende de wech is smal dit totten leven leydt, ende luttel zijnder die heur vinden.’ Matth.7.13.14.

 

David. ‘Laet af van het bose, ende doet het goede, soeckt de vrede, ende jaegtse nae.’ Psal.34.15.

 

Syrach. ‘Doet niet quaedts, so een geschiedt u niet quaedts.’ Eccles.7.1.

 

Paulus. ‘Vertraegt niet in weldoen.’ 2.Thess.3.13.

 

‘Siet toe hoe ghy voorsichtich meugt wandelen, niet als onwijse, maer als wijse: den bequamen tijdt uytkopende: want de dagen zijn boos.’ Eph.5.15.16.

 

‘Gebruyckt de Wereldt als niet misbruyckende.’ 1.Cor.7.31.

 

‘Begeeft uwe lichaemen Gode tot een levende, heylige, ende welbehagende offerande, 'twelck is uwen redelijcken Godts dienst. Ende werdt dese wereldt niet gelijck, maer werdt verandert door de vernieuwinge uwese gemoedts, op dat ghy meugt beproeven wat de goede, ende wel behagende, ende volmaeckte wille Godts zy.’ Rom.12.1.2.

 

Syrach. ‘Uermijdt de sonde gelijck een slange: want so ghy haer te nae komt, so steeckt sy u. Haer tanden zijn als leeuwen tanden, ende doden den mensche. Een igelijcke sonde is als een scherp sweerdt.’ Eccl.21.2.3.4.

 

‘Ten tweedemael sondigen is te veel, ten derde mael brengt de straffe met hem.’ Eccl.23.21.

 

‘Uerlaet u daer niet op dat den hoop groot is met dien ghy quaedt doet: maer gedenckt dat u de straffe niet verre en is. Daerom verootmoedicht u van herten: want vyer ende wormen is de wrake over den godtlosen.’ Eccl.7.17.18.19.

 

‘Aflaten van sondigen is een Godts-dienst die den Heere behaegt.’ Eccl.35.5.

 

‘Spaert u boete niet tot dat ghy kranck werdt: maer betert u dewijle ghy noch sondigen kondt. Uertreckt niet vroom te werden, ende stelt de bekeringe niet uyt tot inden doodt. Ende wilt ghy Godt dienen, so laet het u ernst zijn, op dat ghy Godt niet en ver-

[p. 25]

 

soeckt. Denckt op den toorne die in't eynde komen sal, ende op de wrake als ghy daer af moet.’ Eccl.18.21.22.23.24.

 

‘Wat ghy doet so bedenckt u eynde, ende ghy en sult nimmermeer sondigen.’ Eccl.7.40.

 

‘Doet niet sonder raedt, so en berouwt het u niet nae de daedt.’ Eccl.32.24.

 

‘Werpt dien sijn sonde niet voor die hem betert, ende denckt dat wy noch alle schuldt op ons hebben.’ Eccl.8.6.

 

Christus. ‘Al wat ghy dat u de menschen doen sullen, doet ghy haer dat oock.’ Matth.7.12.

 

Iacobus. ‘Zijt snel om hooren, ende traech om spreken.’ Iac.1.19.

 

Salomon. ‘Zijt niet snel met uwen monde.’ Eccl.5.1.

 

‘Siet ghy eenen die snel is te spreken, so is aen eenen dwasen meer hoope, dan aen hem.’ Proverb.29.20.

 

‘Waer veel sorgens is, daer komen droomen: waer veel woorden zijn, daer hoortmen sotten.’ Eccle.5.2.

 

‘Wie sijn mondt bewaert, die bewaert sijn leven: wie daerentegen met sijn mondt daer uytvaert, die komt in verschricken.’ Proverb.13.3.

 

Syrach. ‘Een wijs man swijgt so lange hy sijnen tijdt siet: maer een haestich sot en kan den tijdt niet verbeyden.’ Eccl.20.7.

 

‘Een grof ongemaniert mensche spreeckt onvoorsichtich, ende klapt altijdts voort als het hem invalt.’ Eccl.20.21.

 

‘Wie veel klapt, die maeckt hem selven onwaerdt.’ Eccl.20.8.

 

‘Weest bereydt te hooren, ende antwoordt wat recht is, ende en verhaest u niet. Verstaet ghy de sake, so onderricht uwen naesten: so niet so houdt uwen mondt toe. Want spreken brengt eere, ende spreecken brengt oock schande: ende den mensche brengt sijn eygen tonge ten val.’ Eccl.5.13.14.15.

 

‘Lieve kinderen leert den mondt houden: want wie dien houdt, die en sal hem met woorden niet vergrijpen.’ Eccl.23.7.

 

‘Ghy betuynt uwe goederen met doornen: waerom en maeckt ghy niet veel meer uwen monde deuren ende grendelen? Ghy weegt u gout ende silver: waerom en weegt ghy oock niet uwe woorden op de gout-wichte?’ Eccl.28.28.29.

 

‘Een Iongeling mach oock wel eens ofte tweemael spreken, als het hem van noden is. Ende als men hem vraegt, so sal hy het kort maken, ende hem houden als die niet veel en weet, ende liever swege. Ende en sal hem de Heeren niet gelijck achten: ende als een oudt man spreeckt daer niet in klappen.’ Eccles.32.10.11.12.

 

Salomon. ‘Een woordt te sijner tijdt gesproken is gelijck als gulde appelen in silvere schalen.’ Proverb.25.11.

 

‘Laet u eenen anderen loven, ende niet uwen mondt: eenen vreem-

[p. 26]

 

den; ende niet uwe eygen lippen.’ Proverb.27.2.

 

Syrach. ‘Gewent u niet ter leugenen: want dat is een schadelijck gewoonheydt.’ Eccl.7.14.

 

‘De Leugen is een verdrietige schandtvleck aen den mensche, ende is gemeyn by ongemanierde lieden. Een dief en is so boos niet, als een mensche die hem tot liegen gewennet: maer ten laetsten komen sy beyde aende galge. Liegen is den menschen een schadelijck dinck, ende hy en kan nimmermeer tot eeren komen.’ Eccl.20.26.27.28.

 

Wijseman. ‘De mondt die liegt die doodt de ziele.’ Sap.1.11.

 

Salomon. ‘Ualsche monden zijn den Heere eenen grouwel.’ Proverb.12.22.

 

Syrach. ‘Gewennet uwen mondt niet te sweeren, ende Godts name te lasteren. Wie dickwils sweert die sondicht dickwils, ende de plage en sal van sijn huys niet blijven.’ Eccl.23.10.12.

 

‘Weest geen ooren-blaser, ende en achterklapt niet met uwe tonge: Een dief is een schand'lijck dinck; doch een achter-klapper is veel schandelijcker. Acht het niet slecht, het zy kleyn, ofte groot.’ Eccl.5.16.17.18.

 

‘Wie heymelijckheydt openbaert die verliest het gelove, ende sal nimmermeer een getrouwen vriendt krijgen.’ Eccl.27.17.

 

Syracht. ‘Hoort ghy wat quaedts, dat seght niet nae: want swygen en schaedt niet. Ghy en sult het noch uwen vriendt noch vyandt seggen: ende en openbaert niet, soo ghy het sonder bose conscientie doen kondt.’ Eccles.19.7.8.

 

‘Wie haest gelooft, die is lichtveerdich, ende doet hem selven schade, als hy hem also verleyden laet. Spreeckt uwen naesten daerom aen, misschien en heeft het hy niet gedaen: ofte heeft hy het gedaen: dat hy het niet meer en doe. Spreeckt uwen naesten daerom aen, misschien en heeft hy het niet gesproken: heeft hy het nu gesproken, dat hy het niet meer ten doe. Spreeckt uwen vriendt daerom aen, want men liegt geerne vande lieden: daerom en gelooft niet alles dat ghy hoort. Eenen ontvalt dickmaels een woordt, ende en meynt het doch also niet: want wie is daer dien niet onderwijlen een woordt ontvalt? Spreeckt uwen naesten daerom aen, eer ghy met hem pocht, ende denckt aen Godts Gebodt.’ Eccles.19.4.13.14.15.16.17.

 

‘Laet u niet te kloeck duncken alle man te straffen.’ Eccl.6.2.

 

‘Leert te voren self, eer ghy andere lieden leerdt: helpt te vooren u selven, eer ghy andere lieden meestert. Straft te voren u selven, eer ghy andere lieden oordeelt, so sult ghy genade vinden als andere gestraft werden.’ Eccl.18.19.20.

 

Paulus. ‘U woordt zy altijdt met sout gemengt.’ Col.4.6.

[p. 27]

 

‘Bose reden verderven goede zeden.’ 1.Cor.15.33.

 

‘En laet geen vuyle reden uyt uwen mondt gaen: maer ist datter eenige goede reden is tot nootsakelijcke stichtinge, op dat sy aengenaem zy te hooren.’ Eph.4.29.

 

‘Wat waerachtich is, wat eerlijck is, wat gerechtich is, wat reyn is, wat lieffelijck is, wat wel luydt, is daer eenige deugt, is daer eenige lof, dat bedenckt.’ Phil.4.8.

 

Christus. ‘De menschen sullen inden dach des oordeels rekenschap geven van een igelijck onnut woordt dat sy gesproken sullen hebben.’ Matth.12.36.

 

Syrach. ‘Een sot lacht overluydt: een wijs man lacht slechts een weynich.’ Eccl.21.29.

 

Salomon. ‘Laet uwe ooren nae wijsheydt hooren.’ Prov.2.2.

 

Syrach. ‘Het is een onvernufticheydt eenen voor de deure luysteren: een vernuftich mensche houdt het voor een versmaetheydt.’ Eccles.21.26.

 

‘Een sot loopt eenen vry in 'thuys: maer een vernuftich mensche vermijdt hem selven.’ Eccl.21.24.

 

‘Een sot siet eenen vry ter venster in: maer een vernuftich mensche blijft buyten staen.’ Eccl.21.25.

 

David. ‘Wendt uwe oogen af vande idelheydt.’ Ps.119.37.

 

Esaia. ‘Houdt uwe oogen datse niet quaedts en sien.’ Esai.33.15.

 

Salomon. ‘Laet uwe oogen recht voor u henen sien.’ Proverb.4.25.

 

‘Wie mette oogen wenckt die en denckt niet goedts.’ Prov.16.30.

 

‘De Heere haet de voeten die snel zijn om schade te doen.’ Proverb.6.18.

 

Paulus. ‘Maeckt rechte gangen met uwen voeten.’ Hebr.12.13.

 

Esaias. ‘Wel dien mensche die sijn handt houdt dat hy geen quaest en doe.’ Es.56.2.

 

Salomon. ‘Weygert u niet den noodtdruftigen wat goedts te doen, so uwe handt van Godt heeft sulcks te doen.’ Prov. 3.27.

 

Syrach. ‘Mijn kindt als ghy iemant wat goedts doet, so en maeckt u niet onnut, ende als ghy wat geeft, so en bedroeft hem niet met harde worden. De dauw koelt de hitte: alsoo is een goedt woordt beter dan de gave. Iae een woordt is dickmael aenghenamer dan een groote gave, ende een vriendelijck mensche geeftse allebeyde. Maer een dwaes verwijt eenen onheusselijck, ende eenen onvriendelijcke gave is verdrietelijck.’ Eccl.18.51.16.17.18.

 

Salomon. ‘De hovaerdicheydt des menschen sal hem storten: daeren tegen de nederige sal eere ontfangen.’ Proverb.29.23.

[p. 28]

 

‘Wie te gronde gaen sal, die wert te voren stout: een hovaerdich ende stout gemoedt komt voor den val.’ Proverb.16.18.

 

Paulus. ‘Door ootmoedicheydt achte een igelijck een ander beter dan hem selven.’ Phil.2.3.

 

‘Uerciert u in reynen klede met schaemte, ende maticheyt.’ 1.Tim.2.9

 

Syrach. ‘Uerheft u niet om uwer klederen wille, ende en weest niet stout in uwe eere.’ Eccl.11.4.

 

Paulus. ‘Laet uwe vriendelijkheyt allen menschen bekent werden.’ Phil.4.5.

 

Salomon. ‘Wie geduldich is, die is een kloeck mensche.’ Prov.19.11.

 

‘Weest niet eens snellen gemoedts te toornen: want de toorne rust in 't herte eens sotten.’ Eccl.7.9.

 

Iohannes. ‘So wie sijn broeder haet die is een doodtslager: ende ghy weet dat geen doodt-slager het eeuwich leven heeft in hem blijvende.’ 1.Ioh.3.15.

 

Paulus. ‘Dit is de wille Godts uwe Heylichmakinge, dat ghy u onthoudt van hoererye. Dat een igelijck onder u wete dat sijn vat te besitten in heylicheydt, ende eerlijckheydt, ende niet in quade beweginge der begeerlijckheydt, gelijck de Heydenen, die Godt niet en kennen.’ 1.Thess.4.3.4.5.

 

‘Al wat Godt geschapen heeft is goedt, ende daer en is niet verworpelijck als het met danck segginge genomen werdt: want het wert geheylicht door het woort, ende door het gebedt.’ 1.Tim.4.4.5.

 

Christus. ‘Wacht u dat uwe herten niet t'eeniger beswaert en werden met gulsicheydt, ende dronckenschap, ende sorgvuldicheydt deses levens: op dat u dien dach met haesterlijck en overvalle: want gelijck een valstrick sal sy komen over alle de geene die op geheel den Aerdtbodem woonen.’ Luc.21.34.35.

 

Petrus. ‘Weest nuchteren, ende waeckt: want uwe wederpartye de Duyvel gaet om als een briesschende Leeu, soeckende wien hy verslinde.’ 1.Petr.5.8.

 

Syrach. ‘Wanneer ghy aen den disch sit, so grijpt niet nae allen dat ghy siet, ende en neemt niet dat voor een ander inde schotel leydt.’

 

‘Wanneer ghy by veelen sit, so en tast niet eerst toe.’

 

‘Eet als een mensche van 'tgeene u voorgeset is: ende en eet niet te seer, op datmen u niet gram en werde.’

 

‘Een zedich mensche laet hem met een weynich vergenoegen, daerom en derf hy in sijn bedde also niet hijgen.’

 

‘Ende wanneer de mage matich gehouden werdt, so slaeptmen sachte, so kan een des morgens vroeg op staen, en is sijn by hem selven.’

 

‘Maer een onversadelijck slocker slaept onrustich, ende krijgt het krimpen, ende buyck-wee.’

[p. 29]

 

‘Om de eerbaerheydt wille houdt ghy eerst op, ende en weest geen onversadelijck vreter, op dat ghy geen ongunste en verkrijget.’

 

‘Staet oock by tijden op, ende en weest niet de laetste, maer gaet haest te huys.’ Eccl.31.12.17.21.19.22.23.24.20. Eccl.32.15.

 

‘Overlaedt u niet met allerley leckernije, ende en eet niet te gierichlijck. Want veel eten maeckt kranck, ende een onversadich eter krijgt het krimpen. Ueele hebben den doot gegeten: maer wie matichlijck eet, die leeft dies te langer.’ Eccl.37.32.33.34.

 

‘Schaemt u dat ghy met uwen arme op den brode over disch ligt.’ Eccl.41.24.

 

‘Donderen maeckt grooten blixem: Schaemte maeckt groote gunste.’ Eccl.32.13.

 

‘Gaept niet alomme inde Stadt, ende en loopt niet door alle hoecken.’ Eccl.40.7.

 

‘Wie hem met sijn arbeydt geneert, ende laet hem genoegen, die heeft een gerust leven.’ Eccl.40.18.

 

Paulus. ‘Die niet wercken wilt, en sal oock niet eten.’ 2.Thes.3.10.

 

Salomon. ‘Een ledich gaende siele sal honger lijden.’ Prov.19.15.

 

Syrach. ‘Ledich-ganck leert veel quaedts.’ Eccl.33.28.

 

‘Mijn kindt en geeft u niet tot bedelen: het is beter sterven, dan bedelen.’ Eccl.40.29.

 

‘Wie den arbeyder sijn loon niet en geeft, die is een bloedt-hondt.’ Eccl.34.27.

 

‘Wie eenen sijne neeringe beneemt, die doodt sijnen naesten.’ Eccles.34.26.

 

‘De arme en heeft niets dan een weynich broodts: wie hem dat afrooft, die is een moorder.’ Eccl.34.25.

 

‘Een arbeyder die hem geerne vol suypt, die en werdt niet rijck: ende wie een weynich niet te rade en houdt, die neemt van dage te dage af.’ Eccl.19.1.

 

Salomon. ‘Rijckdom werdt kleyn wanneermen die vergiet: watmen daerentegen te samen houdt, dat werdt groot.’ Prov.13.11.

 

Syrach. ‘Siet toe dat ghy eenen goeden naem behoudt, die blijft gewisser dan duysendt groote schatten gouts. Het leven, het zy so goedt als het wil, so duert het maer een kleynen tijdt: maer een goeden naem blijft eeuwichlijck.’ Eccl.41.15.

 

Iohannes. ‘Hebt de Wereldt niet lief, noch wat inde Wereldt is: Ist dat iemandt de Wereldt lief heeft, de liefde des Uaders en is in hem niet. Want al wat inde Wereldt is, de begeerlijckheydt des vleeschs, ende de begeerlijckheydt der oogen, ende de grootscheydt des levens, en is uytten Uader niet, maer uytte Wereldt. Ende de Wereldt vergaet, ende haere begeerlijckheydt: maer die den wille Godts doet, die blijft inder eeuwicheydt.’ 1.Ioh.2.15.16.17.