|
| |
| |
| |
B Lijst van documentaire bronnen
H-1
Beschrijving
Kopij Afvaart, 51 bladen, waarvan 47 gelinieerde bladen uit cahier (14,5 × 22,6 cm), 2 ongelinieerde bladen uit schrijfblok (13 × 19,2 cm) en 2 bladen doorslagpapier (21,3 × 25,9 cm), verschillende nummeringen, beschreven met verschillende soorten inkt en potlood (in de hand van Achterberg, varianten en correcties in de hand van Roel Houwink).
| |
Gedichten
Het manuscript bevat 53 gedichten, waarvan naderhand twee gedichten met potlood zijn doorgehaald ([125] ‘Toen haar gestalte zich in mij herstelde’ en [126] ‘Bij het verlaten luisteren naar radio beneden mij’). Gezien de verschillende nummeringen op de bladen is de samenstelling van het manuscript een aantal keren gewijzigd. De overgeleverde volgorde van de gedichten is - met uitzondering van blad [51] - overeenkomstig de laatste versie van de inhoudsopgave (zie § 4.2, stadium ii):
| [1-2] |
Inhoud [volgt inhoudsopgave] |
| [3-49] |
[65] ‘Afvaart’ tot en met [123] ‘Ontwaken’ |
| [50] |
[124] ‘Gezicht’ |
| |
[125] ‘Toen haar gestalte zich in mij herstelde’ |
| |
[126] ‘Bij het verlaten luisteren naar radio beneden mij’ |
| [51] |
[127] ‘Nacht-woorden’ |
| |
[128] ‘Wederkomst’ |
| |
[129] ‘Eeuwigheid’ |
| |
Datering
Tussen eind 1929 en eind 1930
| |
Bijzonderheden
Eind 1929 hebben Achterberg en Roel Houwink een eerste concept van Afvaart samengesteld (zie § 4.1). Rond juni/juli 1930 werd de samenstelling van de bundel gewijzigd, en ook later zijn vermoedelijk nog veranderingen aangebracht (zie § 4.2).
| |
H-2
Beschrijving
Proef Afvaart, 58 bladen, 15,3 × 23,4 cm, ongecorrigeerd.
| |
Gedichten
De samenstelling van de proef is conform de samenstelling van de eerste druk van Afvaart (zie § 4.4), afgezien van de paginering en het ontbreken van de colofon:
| |
| |
| 3 |
[Franse pagina] |
| [4] |
[ontbreekt] |
| 5 |
[titelpagina] |
| [6] |
[ontbreekt] |
| 7-9 |
ter inleiding [volgt inleiding door Roel Houwink] |
| [10] |
[ontbreekt] |
| 11 |
[65] ‘Aan het roer dien avond stond het hart’ |
| [12] |
[ontbreekt] |
| 13-62 |
[40] ‘Strophen i’ tot en met [127] ‘Nacht-woorden’ |
| [63-64] |
inhoud [volgt inhoudsopgave] |
| |
Datering
Eind 1930/begin 1931
| |
Bijzonderheden
De proef is afkomstig uit het bezit van Roel Houwink.
| |
H-3
Beschrijving
13 bladen, 21 × 29,8 cm (door dubbelvouwen zijn per blad vier pagina's ontstaan), wit papier, watermerk ‘amstel-bank’, typoscripten, voor- en keerzijde. De bladen zijn naderhand met blauwe ballpoint (onbekende hand) genummerd 7-32.
| |
Gedichten
De bladen bevatten 52 gedichten:
| [1-13] |
[159] ‘O donkere, woeste ruiten voor den dood’ tot en met [210] ‘Hij legt het spantouw om de pooten van het beest’ |
| |
| |
Bewaarplaats
Collectie A.L.C. Palies, 's-Gravenhage
| |
Bijzonderheden
De typoscripten zijn afschriften van niet overgeleverde cahiers uit het bezit van Roel Houwink, waarin gedichten uit de periode vóór 1937 waren genoteerd (zie § 5.4.1). Blijkens de later aangebrachte nummering ontbreekt een aantal bladen. Zie ook H-4.
| |
H-4
Beschrijving
6 bladen, 15,4 × 22,1 cm, gelinieerd papier, voor- en keerzijde beschreven met potlood (in de hand van Jan Vermeulen).
| |
| |
| |
Gedichten
Op de bladen zijn, onder elkaar, dertig gedichten genoteerd:
| [1r-v] |
[175] ‘Ik heb geen naam tusschen u noodig en mijn eer’ tot en met |
| |
[177] ‘Wij zijn volslagen idioten’ |
| [1v] |
[166] ‘Ik weet haar naam niet meer; die is verloren’ (alleen r. 5-8) |
| [1v-6v] |
[178] ‘In deze zuivere duisternis,’ tot en met [203] ‘Alles zinkt van mij af, ik draag geen wereld meer’ |
| |
| |
Bewaarplaats
Collectie J. Vermeulen, Slijk-Ewijk
| |
Bijzonderheden
De manuscripten zijn door Jan Vermeulen vervaardigde afschriften van een niet overgeleverd cahier uit het bezit van Roel Houwink, dat gedichten uit de periode vóór 1937 bevatte (zie § 5.4.1). Bovenaan blad 1 noteerde Vermeulen: ‘Uit het bruine schrift van Roel Houwink’. Zie ook H-3.
| |
H-5
Beschrijving
1 blad, 21,8 × 34,3 cm, wit papier, watermerk ‘vgz bond’, typoscript (niet door Achterberg vervaardigd), voor- en keerzijde. Bovenaan de voorzijde van het blad is getypt: ‘Gerrit Achterberg 18 October 1938’.
| |
Gedichten
Op het blad zijn, onder elkaar, zeven gedichten getypt:
| [1r-v] |
[240] ‘Wie ik verder zal worden’ tot en met [246] ‘De wijlen dat zij het verkoos’ |
| |
| |
Bewaarplaats
Collectie A.L.C. Palies, 's-Gravenhage
| |
Bijzonderheden
De typoscripten zijn afschriften van niet overgeleverde manuscripten. Wellicht heeft Achterberg de originelen aan Gerrit Kamphuis gestuurd in verband met de publicatie van de gedichten in Opwaartsche wegen (zie § 6.2.2).
| |
H-6
Beschrijving
1 blad, 21,8 × 34,3 cm, wit papier, watermerk ‘vgz bond’, typoscript (niet door Achterberg vervaardigd), voor- en keerzijde. Bovenaan de voorzijde van het blad is getypt: ‘Gerrit Achterberg 25 December 1938’.
| |
| |
| |
Gedichten
Op het blad zijn, onder elkaar, vijf gedichten getypt:
| [1r-v] |
[247] ‘Reiziger “doet” Golgotha i’ |
| |
[248] ‘Reiziger “doet” Golgotha ii’ |
| |
[249] ‘Evenwijdig aan deze schreden’ tot en met [251] ‘Vincent’ |
| |
Datering
25 december 1938
| |
Bewaarplaats
Collectie A.L.C. Palies, 's-Gravenhage
| |
Bijzonderheden
De typoscripten zijn afschriften van typoscripten, die Achterberg per brief d.d. 22 december 1938 aan Roel Houwink stuurde. De afschriften van [249] ‘Evenwijdig aan deze schreden’ tot en met [251] ‘Vincent’ blijven in deze uitgave buiten beschouwing, aangezien hiervan de originelen zijn overgeleverd (zie § 6.2.3).
| |
H-7
Beschrijving
1 blad, 21,8 × 34,3 cm, wit papier, watermerk ‘vgz bond’, typoscript (niet door Achterberg vervaardigd), voor- en keerzijde. Rechtsboven de voorzijde van het blad is getypt: ‘G. Achterberg [/] 3 Januari 1939.’
| |
Gedichten
Op het blad zijn, onder elkaar, vijf gedichten getypt:
| [1r-v] |
[247] ‘Reiziger “doet” Golgotha i’ |
| |
[248] ‘Reiziger “doet” Golgotha ii’ |
| |
[252] ‘Reiziger “doet” Golgotha iii’ |
| |
[253] ‘Ik blijf u binnen mij bereiken’ |
| |
[254] ‘Eeuwigheden van mond en schoot’ |
| |
| |
Bewaarplaats
Collectie A.L.C. Palies, 's-Gravenhage
| |
Bijzonderheden
De typoscripten zijn afschriften van typoscripten, die Achterberg per brief d.d. 2 januari 1939 aan Roel Houwink stuurde. De afschriften van [253] ‘Ik blijf u binnen mij bereiken’ en [254] ‘Eeuwigheden van mond en schoot’ blijven in deze uitgave buiten beschouwing, aangezien hiervan de originelen zijn overgeleverd (zie § 6.2.3).
| |
| |
| |
H-8
Beschrijving
1 blad, 11,8 × 17,5 cm, wit papier, typoscript, met aantekening in zwarte inkt (in de hand van A.L.C. Palies): ‘Wordt opgenomen in een der e.v. no's [/] “Werk”’.
| |
| |
Datering
Vóór 20 maart 1939
| |
Bewaarplaats
Collectie A.L.C. Palies, 's-Gravenhage
| |
H-9
Beschrijving
21 bladen, 14,5 × 21,5 cm, wit papier, typoscript (doorslag).
| |
Gedichten
| [1] |
[255] ‘Geest’ |
| [2-21] |
[282] ‘Onmacht’ tot en met [301] ‘Nadood’ |
| |
Datering
Vóór 2 juli 1939
| |
Bewaarplaats
Collectie A.L.C. Palies, 's-Gravenhage
| |
Bijzonderheden
De bladen zijn doorslagen van niet overgeleverde typoscripten, die Achterberg op 2 juli 1939 aan Ed. Hoornik heeft afgestaan (zie § 6.3.1 en § 7.2).
| |
H-10
Beschrijving
Kopij Eiland der ziel, cahier, 15 × 22,5 cm, gelinieerd papier, waarvan 16 bladen zijn beschreven (voor- en keerzijde), verschillende nummeringen, zwarte en bruine inkt (mogelijk verbleekte zwarte inkt, in de hand van Achterberg), zwarte en bruine inkt (in de hand van Roel Houwink), potlood (in de hand van Ed. Hoornik). Op verschillende bladen staan zetinstructies (in potlood). Bovenaan blad [1r] staat (in de hand van Houwink): ‘eiland der ziel [/] door [/] Gerrit Achterberg’ en: ‘Adres: [/] Maliestraat 24bis [/] Utrecht’. Twee bladen, [7] en [17], ontbreken. Van deze bladen zijn alleen fotokopieën overgeleverd.
| |
| |
| |
Gedichten
Het manuscript bevat 35 gedichten. De volgorde van de gedichten is conform de reconstructie van het eerste stadium van het manuscript (zie § 7.1):
| [1-6] |
[68] ‘Het eiland der ziel i’ tot en met [144] ‘Om een donker lichaam’ |
| [7r] |
[153] ‘In den regen’ [kopie] |
| [7v] |
[152] ‘Morgenmist’ [kopie] |
| [8-16] |
[151] ‘Hulshorst’ tot en met [221] ‘Wij moeten slapen’ |
| [17r] |
[223] ‘Bloemen’ [kopie] |
| [17v] |
[222] ‘De dichter is een koe’ [kopie] |
| [18r] |
[224] ‘Graflegging van een oud vriend’ |
| [18v] |
[225] ‘Bloed’ |
| |
Datering
Tussen september 1937 en juli 1939
| |
Bewaarplaats
De bewaarplaats van de bladen [7] en [17] is onbekend.
| |
Bijzonderheden
Op 15 september 1937 stuurde Achterberg het eerste concept van Eiland der ziel aan Roel Houwink (zie § 7.1). De bundel is vervolgens geruime tijd blijven liggen. Op 16 juni 1939 stuurde Houwink het manuscript aan Ed. Hoornik, die de samenstelling van de bundel vervolgens heeft gewijzigd. Hij haalde een aantal gedichten door en voegde - gezien het feit dat de bladen van het cahier op een bepaald moment zijn losgehaald - andere manuscripten toe. Deze manuscripten zijn niet overgeleverd en zullen door Hoornik zijn verwijderd toen hij het cahier na gebruik weer inbond en aan Houwink terugstuurde (uit wiens bezit het afkomstig is). Zie de reconstructie van stadium ii, § 7.3.
| |
H-11
Beschrijving
1 blad, 20,7 × 29,3 cm, wit papier, watermerk ‘city bank’, typoscript, bruine inkt. Rechts onderaan het blad staat in de hand van Achterberg (bruine inkt): ‘“Opwaartsche [/] Wegen”’.
| |
| |
Datering
Vóór 16 augustus 1939
| |
Bijzonderheden
Het typoscript is afkomstig uit het bezit van A.L.C. Palies. Volgens een aantekening op de keerzijde van het blad (in de hand van D. Wolthers) heeft J.C. Achterberg-van Baak het typoscript op 16 januari 1984 van de weduwe Palies ten geschenke gekregen, samen met H-13.
| |
| |
| |
H-12
Beschrijving
9 bladen, 13,5 × 13 (blad [1]: het bovenste gedeelte is verwijderd) en 13,5 × 20 cm, wit papier, watermerk ‘india bank’, typoscripten (doorslagen), zwarte inkt. Rechtsboven ieder blad staat in de hand van Achterberg (zwarte inkt): ‘“Criterium”’.
| |
Gedichten
De gedichten op de bladen [1-3] zijn onder elkaar getypt en genummerd 3-18. De bladen [4-9] bevatten elk een gedicht:
| [1-3] |
[159] ‘O donkere, woeste ruiten voor den dood’ tot en met [174] ‘Jacht op de vonk der verzen en een vrouw:’ |
| [4-8] |
[204] ‘Instrument’ tot en met [208] ‘Transparant’ |
| [9] |
[314] ‘Weerdood’ |
| |
Datering
Vóór 7 januari 1940
| |
Bewaarplaats
Collectie A.L.C. Palies, 's-Gravenhage
| |
Bijzonderheden
De bladen zijn doorslagen van niet overgeleverde typoscripten, die Achterberg op 17 januari 1940 aan Ed. Hoornik stuurde (zie § 8.1). De doorslagen had hij op 7 januari 1940 aan A.L.C. Palies gezonden (brief, collectie A.L.C. Palies).
| |
H-13
Beschrijving
1 blad, 21 × 29,8 cm (dubbelgevouwen), wit papier, watermerk ‘amstelbank’, typoscript.
| |
| |
Datering
Vóór 20 november 1940
| |
Bijzonderheden
Het typoscript is afkomstig uit het bezit van A.L.C. Palies. Volgens een aantekening op de keerzijde van het blad (in de hand van D. Wolthers) heeft J.C. Achterberg-van Baak het typoscript op 16 januari 1984 van de weduwe Palies ten geschenke gekregen, samen met H-11.
| |
H-14
Beschrijving
17 bladen, 14,8 × 20,7 cm, wit papier, typoscripten en doorslagen, potlood, blauw potlood. Rechtsboven ieder blad staat in de hand van Achterberg
| |
| |
(potlood): ‘Thebe’. Op de keerzijde van [17] staat in zijn hand (potlood): ‘copie Gr. N.’ en (in blauw potlood, onbekende hand): ‘terug’. Op de keerzijde van [15] staat (in onbekende hand): ‘aangenomen svp zetten’. Zie ook Bijzonderheden.
| |
Gedichten
| [1] |
[338] ‘Wacht i’ |
| [2-7] |
[344] ‘In hoc vincit i’ tot en met [349] ‘Pinksteren’ |
| [8] |
[351] ‘December’ |
| [9] |
[352] ‘Houtsnede’ |
| [10] |
[354] ‘Gebed aan het vuur’ |
| [11] |
[355] ‘Paschen’ |
| [12-15] |
[368] ‘Angriff’ tot en met [371] ‘Rouw’ |
| [16] |
[378] ‘Openbaring’ |
| [17] |
[380] ‘Lichaam’ |
| |
Datering
Begin januari 1941
| |
Bewaarplaats
Collectie C.M. Persijn-van de Gumster, Deventer
| |
Bijzonderheden
De bladen [12-17] hebben gediend als kopij voor de juli-aflevering 1941 van Groot Nederland (zie § 9.3). De bladen bevatten een gaatje, veroorzaakt tijdens het zetten. De aantekeningen op de keerzijde van [15] en [17] zijn mogelijk afkomstig van redacteur A. van Rantwijk. Het gedicht [380] ‘Lichaam’ werd niet opgenomen. Zie ook H-15.
| |
H-15
Beschrijving
1 blad, 19,5 × 13,5 cm, wit papier, potlood. Rechtsboven staat (in blauwe inkt, onbekende hand): ‘proef aan G. Achterberg [/] p/a Dr. A.L.C. Palies [/] Avereest.’ Linksboven is in potlood genoteerd (waarschijnlijk door de zetter): ‘41.736’.
| |
| |
Datering
Vóór 16 januari 1941
| |
Bewaarplaats
Collectie J. Vermeulen, Slijk-Ewijk
| |
Bijzonderheden
Dit manuscript heeft gediend als kopij voor de juli-aflevering 1941 van Groot Nederland (zie § 9.3). Het blad bevat een gaatje, veroorzaakt tijdens het zetten. De aantekening in blauwe inkt is mogelijk afkomstig van redacteur A. van Rantwijk. Zie ook H-14.
| |
| |
| |
H-16
Beschrijving
42 bladen, 21,6 × 17 cm, wit papier, watermerk ‘bestevaer bank’, typoscripten, potlood. Op blad [1] staat rechts bovenaan in zwarte inkt (in de hand van J.Th. Stakenburg): ‘Niet gepubliceerde [/] verzen [/] Achterberg’. Verschillende bladen bevatten meer dan één gedicht. De oorspronkelijke volgorde van de bladen is onzeker. De bladen zijn samengevoegd geweest door middel van een paperclip, getuige de roestsporen op de voorzijde van blad [1] en op de keerzijde van blad [42].
| |
Gedichten
| [1-36] |
[427] ‘Nachtwind en ritseling’ tot en met [491] ‘Gij zijt weer toegevoegd’ en [524] ‘Eigening’ [fragment] |
| [37-42] |
[420] ‘Rokken, waarin gij hebt geloopen,’ tot en met [425] ‘Chanson triste’ |
| |
| |
Bewaarplaats
Collectie D.-E. Baestaens, Antwerpen
| |
Bijzonderheden
De typoscripten zijn afkomstig uit het bezit van J.Th. Stakenburg.
| |
H-17
Beschrijving
2 bladen, 22,5 × 32 cm, wit papier (gevergeerd), watermerk ‘vgz’, bruinzwarte inkt, potlood.
| |
Gedichten
| [1-2] |
[494] ‘kleine kabbalistiek voor kinderen’ |
| |
Datering
Vóór 20 juni 1943
| |
Bewaarplaats
Collectie J.B.W. Polak, Amsterdam
| |
Bijzonderheden
De herkomst van het manuscript is onduidelijk. Mogelijk is het afkomstig uit het bezit van Bert Bakker of van C.A.B. Bantzinger (zie § 12.4.2).
| |
H-18
Beschrijving
Kopie manuscript, 1 blad uit het ‘gastenboek’ van C.A.B. Bantzinger, formaat, papiersoort en schrijfstof onbekend. Rechtsboven staat (in de hand van Achterberg): ‘voor Kees Bantzinger’. Het manuscript is gesigneerd en
| |
| |
gedateerd: ‘6 Juli 1943’. Naderhand heeft C.A.B. Bantzinger een illustratie op het blad gemaakt.
| |
Gedichten
| [1] |
[495] ‘De koudepunten van uw dood’ |
| |
| |
| |
Bijzonderheden
Achterberg heeft het gedicht tijdens een bezoek aan de Mansarde Pers in het ‘gastenboek’ van C.A.B. Bantzinger geschreven (zie § 12.4.1).
| |
H-19
Beschrijving
Kopie manuscript, 1 blad, 13 × 19,4 cm (gemeten op de kopie), papiersoort en schrijfstof onbekend. Bovenaan staat (in de hand van Achterberg): ‘voor Dhr. L.H. Fontein, persoonlijk. [/] (op zijn uitdrukkelijk verzoek; maar als [/] het vers niet goed is, is het niet [/] geschreven).’
| |
Gedichten
| [1] |
[496] ‘Gij hebt het hoog geheim doorbroken, Heere Jezus,’ |
| |
Datering
Vóór 10 juli 1943
| |
| |
Bijzonderheden
Volgens L.H. Fontein heeft Achterberg het manuscript in november 1941 aan hem geschonken (Biografie, p. 335). Gezien de overlevering van het gedicht moet deze datering in twijfel worden getrokken (zie de commentaar bij het gedicht).
| |
H-20
Alle bronnen van de door Achterberg en Jan Vermeulen in 1943-1944 samengestelde bundels worden hier in ‘pakketten’ beschreven. Vanwege de omvang en verscheidenheid van het materiaal wordt volstaan met een globale beschrijving (aantal bladen, inhoud, bijzonderheden). De oorspronkelijke volgorde van de gedichten is doorgaans niet bekend. Ook staat vast dat bepaalde bladen verschillende malen in andere pakketten zijn ondergebracht. De beschrijving is gebaseerd op de reconstructie van de ontstaans- en publicatiegeschiedenis, waarnaar steeds wordt verwezen.
| |
| |
| |
H-20,I Balans
Beschrijving
31 bladen, typoscripten/doorslagen met aantekeningen in de hand van Jan Vermeulen (verschillende schrijfstoffen). De bladen worden bijeengehouden door een omslag, waarop rechtsboven is getypt: ‘balans’ (deze titel is naderhand door Jan Vermeulen met potlood vervangen door de titel ‘Sintels’, die hij vervolgens wijzigde in ‘Cel’). Aan de gedichten gaat het volgende voorwerk vooraf:
| [1r] |
[titelblad] |
| [1v] |
[inhoudsopgave, stadium i] |
| [2r] |
[inhoudsopgave, stadium ii] |
| [2v] |
[aantekeningen] |
| |
Gedichten
Hieronder wordt voor de volgorde en titels van de gedichten de overgeleverde inhoudsopgave van stadium i (zie § 14.1) aangehouden:
| [1-6] |
[358] ‘Waarheid’ tot en met [499] ‘Taal’ |
| [7-8] |
[467] ‘Schrik’ (M2-3) |
| [9] |
[150] ‘Paria i’ |
| [10] |
[219] ‘Paria ii’ |
| [11-12] |
[220] ‘Tusschen de duisternissen’ (M2-3) |
| [13-22] |
[217] ‘Grafschrift’ tot en met [135] ‘Zwarte lente’ |
| [23-24] |
[443] ‘Bron’ (M2-3) |
| [25] |
[437] ‘Beweging’ |
| [26-29] |
[81] ‘Sneeuwgang’ tot en met [496] ‘Bekeering ii’ |
| |
Datering
Vóór 12 juli 1943
| |
Bewaarplaats
Collectie J. Vermeulen, Slijk-Ewijk
| |
Bijzonderheden
Op de doorslag van de inhoudsopgave (blad [2]) is later door Jan Vermeulen een aantal beginregels genoteerd onder het kopje: ‘ev. aanvulling’ (zie § 14.2). Typoscripten van deze gedichten zijn overgeleverd in het materiaal van Morendo (zie H-20,vi).
| |
H-20,II Eurydice/Limiet
Beschrijving
34 bladen, manuscripten, typoscripten/doorslagen, alle door Jan Vermeulen vervaardigd en van aantekeningen voorzien (verschillende schrijfstoffen). De volgende bladen hebben betrekking op de samenstelling van de bundel (zie de reconstructie van stadium i in § 15.1):
| |
| |
| [1] |
[titelblad, gedateerd: ‘24-vii-'43’] |
| [2r] |
[inhoudsopgave] |
| [2v] |
[aantekeningen] |
| [3] |
[vervolg inhoudsopgave] |
Van stadium ii (zie § 15.3) zijn de volgende bladen overgeleverd:
| [1r-v] |
[inhoudsopgave, getiteld: ‘Eurydice’] |
| [2r-v] |
[inhoudsopgave, getiteld: ‘Limiet’] |
| |
Gedichten
De volgorde en titels/beginregels van de gedichten zijn gebaseerd op de samenstelling van stadium i ([1-17]) en stadium ii ([18-29]):
| [1r] |
[457] ‘Onder den morgen’ tot en met [465] ‘Nijhoff’ |
| [1v] |
[440] ‘Den Brabander’ |
| [2-4] |
[532] ‘Distillatie’ tot en met [473] ‘De honden in mijn hoofd’ |
| [5] |
[533] ‘Telefoon’ |
| [6] |
[459] ‘Reimerswaal’ |
| [7] |
[484] ‘Herfst’ |
| [8-11] |
[538] ‘Uw middelpunten’ tot en met [481] ‘Radium’ |
| [12] |
[451] ‘Oogen, die in mij rusten’ |
| [13] |
[529] ‘In den mond v/d morgen’ |
| [14-17] |
[525] ‘Stad’ tot en met [531] ‘Leegte die liggen bleef’ |
| [18] |
[526] ‘Er liggen parels in uw huis’ |
| [19] |
[430] ‘Ik heb mijn lichaam dubbel lief’ |
| [20] |
[446] ‘Het donker dat u dekt’ |
| [21] |
[429] ‘Het fluisterbosch’ |
| [22] |
[509] ‘Hoe zal nu in het huis de stilte zijn’ |
| [23] |
[458] ‘De avond overmant uw dood’ |
| [24] |
[528] ‘De blanke vloeren van den morgen drijven’ |
| [25] |
[491] ‘Gij zijt weer toegevoegd’ |
| [26] |
[444] ‘Uit de trompet’ |
| [27] |
[480] ‘Ik kan met deze grovere organen’ |
| [28] |
[536] ‘Er waren vaste kernen in uw huis’ |
| [29] |
[431] ‘Mijn hoofd ligt in een holte van muziek’ |
| |
Datering
Tussen 24 juli en medio september 1943
| |
Bewaarplaats
Collectie J. Vermeulen, Slijk-Ewijk
| |
H-20,III Cel
Beschrijving
10 bladen, manuscripten, typoscripten/doorslagen, alle door Jan Vermeulen
| |
| |
vervaardigd en van aantekeningen voorzien (verschillende schrijfstoffen). De bladen [5] en [8] bevatten varianten in de hand van Achterberg (potlood).
| |
Gedichten
De volgorde van de gedichten is niet bekend:
| [1-2] |
[442] ‘Inktzwart loover loopt over grijze paden’ (M2-3) |
| [3] |
[447] ‘Binnen u, o lied, kan het niet hinderen,’ |
| [4-5] |
[449] ‘Het is Zondagavond in Avereest’ (M2-3) |
| [6] |
[450] ‘Ik ga iedere morgen ten gronde’ |
| [7-8] |
[452] ‘In welk riool ben ik terecht gekomen’ (M2-3) |
| [9] |
[476] ‘Ik laat de avond sterven’ |
| [10] |
[506] ‘Erbarmelijk geboren,’ |
| |
Datering
Juli/augustus 1943
| |
Bewaarplaats
Collectie J. Vermeulen, Slijk-Ewijk
| |
Bijzonderheden
De gedichten hebben behoord tot het materiaal van de bundel Cel, waarschijnlijk tezamen met de gedichten die uit Balans werden overgeheveld (zie § 14.2). Alle gedichten staan vermeld op de latere inhoudsopgave van Cel (zie H-20,iv).
| |
H-20,IV Cel
Beschrijving
Typoscript Cel, 13 bladen, typoscripten, potlood. Op blad [1] staat in potlood (onbekende hand): ‘1943’. Bij drie gedichten is in potlood (mogelijk in de hand van Achterberg) een vraagteken geplaatst: [411] ‘Ambtman’, [506] ‘Erbarmelijk geboren,’ en [507] ‘O blinde mol, die moeite’.
| |
Gedichten
De volgorde van de gedichten is zeker (zie de beschrijving in § 16.2):
| [1] |
[titelblad] |
| [2-12] |
[442] ‘Inktzwart loover loopt over grijze paden’ tot en met [508] ‘Vanmorgen heb ik hem zien fietsen door de lanen’ |
| [13] |
[inhoudsopgave] |
| |
| |
Bewaarplaats
Collectie P.J. Meertens, Geel
| |
Bijzonderheden
Het typoscript is afkomstig uit het bezit van P.J. Meertens, aan wie Achterberg het geschonken heeft. In de collectie Vermeulen bevindt zich een doorslag van de inhoudsopgave, waarop hij aantekende: ‘heeft Bert Bakker’. Zie ook § 16.2.
| |
| |
| |
H-20,V Embryo
Beschrijving
6 bladen, typoscripten/doorslagen, met aantekeningen in de hand van Jan Vermeulen (verschillende schrijfstoffen). De bladen worden bijeengehouden door een omslag, waarop rechtsboven is getypt: ‘embryo’. Eronder noteerde Vermeulen in zwarte inkt: ‘6/vi '44 [/] aan G. geleend [/] Sphinx + 3 Embryo [/] + Kabalistiek’.
| |
Gedichten
De volgorde van de gedichten is gebaseerd op een getypte aantekening in de collectie Vermeulen (zie Bijzonderheden en de beschrijving in § 17.1):
| [1-6] |
[471] ‘Embryo i’ tot en met [445] ‘Kandinsky iii’ |
| |
Datering
Eind 1943/begin 1944
| |
Bewaarplaats
Collectie J. Vermeulen, Slijk-Ewijk
| |
Bijzonderheden
In de collectie Vermeulen bevindt zich de volgende, getypte, aantekening: ‘embryo [//] De verzen embryo i, ii, iii; kandinsky i, ii, iii [/] én de 4 gedichten zestien uit “dead end” komen [/] in de bundel “embryo”’. Eronder noteerde Vermeulen in potlood: ‘er is ook nog een vers getiteld “Embryo”’. Er is geen afzonderlijk typoscript van [457] ‘Embryo’ overgeleverd, wel een afschrift in het materiaal van Eurydice/Limiet (zie H-20,ii). De reeks [272-275] ‘Zestien’ is niet overgeleverd.
| |
H-20,VI Morendo
Beschrijving
27 bladen, manuscripten, typoscripten/doorslagen, met aantekeningen in de hand van Jan Vermeulen (verschillende schrijfstoffen). Van de overgeleverde gedichten zijn [9], [10] en [12] door Vermeulen vervaardigde afschriften. Eveneens in zijn hand zijn de volgende bladen met aantekeningen:
| [1] |
[titelblad] |
| [2] |
[aantekeningen] |
| [3r-v] |
[verantwoording, eerste versie] |
| [4r-v-5] |
[verantwoording, tweede versie] |
| [6-8] |
[aantekeningen; op blad [6] staat als ‘Opdracht Morendo’ een versie van [519] ‘Code civile’] |
| [9r-v-10] |
[inventarisatielijst gedichten: ‘Bruikbaar’ (‘Schrift Houwink’, ‘Gedateerde schrift’ en ‘losse verzen’)] |
| [11] |
[inventarisatielijst gedichten: ‘Morendo’] |
| [12r-v] |
[inventarisatielijst gedichten: ‘Morendo bruikbare verzen’] |
| [13r-v] |
[inventarisatielijst gedichten: ‘Morendo definitieve keuze in willekeurige volgorde’ en: ‘i’] |
| |
| |
| [14r-v] |
[inventarisatielijst gedichten: ‘Morendo’ en: ‘ii’] |
| [15] |
[inhoudsopgave: ‘Inhoud Morendo’] |
| |
Gedichten
De volgorde en titels/beginregels van de gedichten zijn gebaseerd op het overzicht in § 21.2.4:
| [1] |
[183] ‘Omdat het niet ontwaken kon’ |
| [2-6] |
[186] ‘Stuk laten liggen wat niet is te heelen’ tot en met [198] ‘O wind die mij onwetend houdt’ |
| [7] |
[557] ‘Herinnert gij u nog het zoete uiten’ |
| [8] |
[555] ‘Een lichaam door geen lied te deren’ |
| [9] |
[520] ‘Daemon’ |
| [10] |
[562] ‘Hij die het spoor verloren is’ |
| [11] |
[505] ‘Sprookje’ |
| [12] |
[434] ‘Volk & Vaderland’ |
| |
Datering
Eind 1943/begin 1944
| |
Bewaarplaats
Collectie J. Vermeulen, Slijk-Ewijk
| |
Bijzonderheden
De in het pakket van Morendo overgeleverde verzameling gedichten is niet volledig. Voor de samenstelling van de bundel heeft Jan Vermeulen ook gebruik gemaakt van het materiaal van Balans (zie H-20,i), waarschijnlijk ook van de door hem vervaardigde afschriften uit ‘het bruine schrift van Roel Houwink’ (zie H-4). Zie ook § 21.2.
| |
H-20,VII Varia
Beschrijving
11 bladen, manuscripten, typoscripten/doorslagen, alle door Jan Vermeulen vervaardigd en van aantekeningen voorzien (verschillende schrijfstoffen). De bladen worden bewaard in een envelop, waarop Vermeulen noteerde: ‘restanten en varianten’.
| |
Gedichten
| [1r] |
[436] ‘Nu gij u weer verbindt’ |
| [1v] |
[535] ‘Tusschen de doodgordijnen bleven’ |
| [2] |
[441] ‘De morgen heeft vaste onderdeelen’ |
| [3] |
[453] ‘Watermolen’ |
| [4] |
[456] ‘Ziekenhuis’ |
| [5] |
[474] ‘Ik kan alleen woorden ontmoeten, u niet meer’ |
| [6] |
[477] ‘Glas’ |
| [7] |
[484] ‘Herfst’ |
| [8] |
[539] ‘Close-up’ |
| [9] |
[541] ‘Waarom ga ik uw dood te buiten’ |
| |
| |
| [10] |
[542] ‘Gij hebt een voorsprong in het niet’ |
| [11] |
[543] ‘Wedloop’ |
| |
Datering
Eind 1943/begin 1944
| |
Bewaarplaats
Collectie J. Vermeulen, Slijk-Ewijk
| |
H-21
Beschrijving
Kopij en proef Huis. Ode, 3 bladen, ingebonden tezamen met ander materiaal van de rijmprent, wit papier, [1-2] beschreven met zwarte inkt, [3] gedrukt, met correcties in potlood. Onderaan blad [2] staat: ‘voor Kees Bantzinger [/] G. Achterberg’.
| |
Gedichten
| [1-2] |
[304] ‘Voorwerpen, in mijn lied’ |
| [3] |
[304] ‘Voorwerpen, in mijn lied’ (alleen r. 1-25) |
| |
Datering
Medio 1943/vóór 20 november 1943
| |
Bewaarplaats
Particulier bezit (onbekend)
| |
Bijzonderheden
Het materiaal is afkomstig uit het bezit van C.A.B. Bantzinger (zie § 12.4.1). Het is in 1992 geveild bij Bubb Kuyper te Haarlem.
| |
H-22
Beschrijving
‘Plakproef’ [494] ‘kleine kabbalistiek voor kinderen’, 34 bladen, 16,2 × 24,2 cm, wit papier met opgeplakte illustraties door J. Kloots en gedrukte tekst. De bladen 3, 5 en 6 zijn in typoscript (vervaardigd door J. Vermeulen). Zetinstructies en nummering (3-6 en 9-40) in potlood (in de hand van J. Vermeulen), correcties in potlood, blauwe en zwarte inkt (in de hand van Achterberg).
| |
Gedichten
De samenstelling van de proef is als volgt (zie ook § 12.4.5):
| [1-2] |
[ontbreken] |
| 3-6 |
[voorwerk] |
| [7-8] |
[ontbreken] |
| 9 |
[illustratie] |
| 10-40 |
[494] ‘kleine kabbalistiek voor kinderen’ |
| |
| |
| |
Datering
Juli/augustus 1944
| |
Bijzonderheden
De proef is afkomstig uit het bezit van Jan Vermeulen en is vervaardigd met het oog op een geïllustreerde uitgave van [494] ‘kleine kabbalistiek voor kinderen’. Deze uitgave vond geen doorgang (zie § 12.4.5). In 1947 stuurde Vermeulen de proef aan Jaap Romijn (zie § 22.4), die haar in 1962 aan Ed. Hoornik heeft geschonken.
| |
H-23
Beschrijving
2 bladen, 21,5 × 16 cm, wit papier, typoscripten.
| |
Gedichten
| [1] |
[567] ‘Meel’ |
| [2] |
[604] ‘Papier’ |
| |
Datering
Vóór 17 oktober 1945
| |
Bewaarplaats
Collectie R. Tummers, Haarlem
| |
H-24
Beschrijving
Kopij Stof, 35 bladen, 21,5 × 16 cm, verschillende papiersoorten, typoscripten/doorslagen, met zetinstructies in potlood. Linksboven blad [1] staat in de hand van Jan Vermeulen: ‘Helikon, iii’. Bovenaan de bladen [33-34] noteerde Vermeulen in potlood: ‘Stof’. De titels van deze gedichten zijn door hem (eveneens in potlood) toegevoegd aan de getypte inhoudsopgave.
| |
Gedichten
Het typoscript bevat 33 gedichten. De bladen [33-34] zijn naderhand door Jan Vermeulen toegevoegd (zie § 23.2):
| [1] |
[titelblad] |
| [2-34] |
[586] ‘Lithosfeer’ tot en met [623] ‘IJzer’ |
| [35] |
[inhoudsopgave] |
| |
Datering
Vóór 17 oktober 1945
| |
Bewaarplaats
Collectie J. Vermeulen, Slijk-Ewijk
| |
| |
| |
H-25
Beschrijving
Typoscript Quantiteit, 28 bladen, 21,4 × 25,9 cm, verschillende papiersoorten, typoscripten/doorslagen, correcties in potlood.
| |
Gedichten
Het typoscript bevat 27 gedichten, maar is waarschijnlijk niet volledig overgeleverd. De volgorde van de bladen is onzeker (zie § 25.2):
| [1] |
[titelblad] |
| [2-28] |
[635] ‘Quantiteit’ tot en met [660] ‘Aureool’ |
| |
Datering
Vóór december 1945
| |
Bewaarplaats
Collectie D.-E. Baestaens, Antwerpen
| |
H-26
Beschrijving
Eerste typoscript Inertie, 23 bladen, verschillende formaten en papiersoorten, typoscripten/doorslagen, correcties in potlood.
| |
Gedichten
Het typoscript heeft waarschijnlijk meer gedichten bevat dan de overgeleverde 23. De volgorde van de bladen is onzeker (zie § 26.1):
| [1-23] |
[661] ‘Duel’ tot en met [139] ‘Gekwetst...’ |
| |
| |
Bijzonderheden
Zie ook H-55.
| |
H-27
Beschrijving
1 blad, 13,7 × 21,5 cm, wit papier, met onvolledig watermerk ‘bank c.g.a.c.’, afkomstig uit een monster (op de keerzijde is o.a. gedrukt: ‘bankpost “hellas bank” wit [/] voorhanden in [volgen formaten]’), potlood. Rechtsonder de tekst van het gedicht is door Achterberg genoteerd: ‘nacht 22-23 Maart '46’. Rechts onderaan het blad staat in de hand van J.Th. Stakenburg (bruine inkt): ‘Manuscript [/] G. Achterberg’.
| |
| |
Datering
Tussen 22-23 maart en april/mei 1946
| |
| |
| |
Bijzonderheden
Achterberg stuurde het manuscript op 10 september 1946 aan Joan Stakenburg, die hem om ‘oorspronkelijke kladjes waarop het vers ontstond’ voor zijn verzameling had gevraagd. Dit vormt het begin van de zogenaamde ‘Collectie Stakenburg’, die uit zou groeien tot een omvangrijke verzameling. Zie ook de Verantwoording, p. 14.
| |
H-28
Beschrijving
34 bladen, 16,5 × 20,5 cm, wit papier, typoscripten, potlood. De bladen zijn naderhand door Jan Vermeulen (potlood) genummerd 1-34. Bovenaan het typoscript van [731] ‘In deze sneeuw ben ik een teekening’ (blad [27]) staat in de hand van Vermeulen (potlood): ‘Doornroosje/Hoonte’. De bladen zijn aan elkaar vastgeniet geweest. Thans worden zij bijeengehouden door een omslag, met een door Vermeulen getypte aantekening d.d. 31 januari 1983: ‘Door mij overgetikte gedichten van Gerrit Achterberg uit de tijd van Doornroosje en Hoonte (overgenomen van A's manuscripten of typoscripten). Deze versies bevatten varianten! Niet in Fokkema. 310183’.
| |
Gedichten
Het typoscript bevat 34 gedichten, waarvan één gelegenheidsgedicht (blad [34], zie Appendix b). De oorspronkelijke volgorde is niet bekend:
| [1] |
[497] ‘Triniteit’ |
| [2-5] |
[704] ‘Damascus’ tot en met [707] ‘Ik vul met mijn gedachten’ |
| [6] |
[709] ‘Jezus schreef met zijn vinger in het zand’ |
| [7-33] |
[711] ‘Doornroosje’ tot en met [737] ‘Kegelsnede’ |
| [34] |
[1] ‘De duidelijke dr of Geharrewar met Zeydje’ |
| |
| |
Bewaarplaats
Collectie J. Vermeulen, Slijk-Ewijk
| |
H-29
Beschrijving
Proef Existentie, 33 bladen, 12 × 15,8 cm, ongecorrigeerd. Op een bij de proef overgeleverd omslagje, staat in de hand van Jan Vermeulen (potlood): ‘Existentie werd in Mei [/] 1946 abusievelijk in deze [/] vorm gezet; er bestaan [/] van deze proef slechts [/] drie exemplaren, nl. één [/] in het bezit van den dich- [/] ter, een in het archief [/] van den uitgever. Dit is [/] het derde exemplaar.’ De proef is gepagineerd 260-319. Zie ook Bijzonderheden.
| |
| |
| |
Gedichten
De samenstelling van de proef is conform de samenstelling van de eerste druk van Existentie, afgezien van de paginering en de pagina's met de afdelingstitels, de motto's en de inhoudsopgave (zie § 24.2):
| [257] |
existentie [/] voor A. Roland Holst |
| [258] |
[blanco] |
| [259] |
[motto] |
| 260-291 |
[563] ‘Oppervlaktespanning’ tot en met [620] ‘Embryo’ |
| [292] |
[blanco] |
| [293] |
zestien [//] voor Bep |
| [294] |
[blanco] |
| [295] |
[motto] |
| 296-316 |
[580] ‘Zestien i’ tot en met [521] ‘Cherubijn’ |
| 317-319 |
inhoud [volgt inhoudsopgave] |
| [320] |
[blanco] |
| |
Datering
Vóór 21 mei 1946
| |
Bewaarplaats
Collectie K. Vermeulen, Zwolle
| |
Bijzonderheden
De proef is per abuis gezet in de uitvoering van de verzamelbundel Cryptogamen. Het zetsel is aangepast en alsnog voor de eerste druk van Existentie gebruikt (zie § 24.2). De proef is afkomstig uit het bezit van Jan Vermeulen.
| |
H-30
Beschrijving
Manuscript Radar, 12 bladen, 32 × 22,5 cm, wit papier, watermerk ‘vgz’, zwarte inkt.
| |
Gedichten
Het manuscript is een afschrift van de bundel Radar (zie § 27.2):
| [1] |
radar [/] door [/] [handtekening G. Achterberg] |
| [2] |
voor Joan |
| [3-12] |
[658] ‘Wichelroede’ tot en met [653] ‘Omsingeling’ |
| |
| |
Bewaarplaats
Collectie D.-E. Baestaens, Antwerpen
| |
Bijzonderheden
Het manuscript is afkomstig uit het bezit van J.Th. Stakenburg, de financier van de Pinksterprijs, aan wie Achterberg het in juli 1946 geschonken heeft (zie § 27.3). Zie ook H-31.
| |
| |
| |
H-31
Beschrijving
Manuscript Radar, 12 bladen, 32 × 22,5 cm, wit papier, watermerk ‘vgz’, zwarte inkt. De bladen zijn naderhand (niet door Achterberg) rechtsboven in potlood genummerd 1-12 en ingebonden.
| |
Gedichten
Het manuscript is een afschrift van de bundel Radar (zie § 27.2):
| [1] |
radar [/] door [/] [handtekening G. Achterberg] |
| [2] |
voor Guus |
| [3-12] |
[658] ‘Wichelroede’ tot en met [653] ‘Omsingeling’ |
| |
| |
Bewaarplaats
Collectie A.L. Sötemann, Utrecht
| |
Bijzonderheden
Achterberg heeft dit manuscript geschonken aan A.L. Sötemann, die de tentoonstelling t.g.v. de uitreiking van de Pinksterprijs ingericht had. Sötemann bedankte hem op 3 augustus 1946 (zie § 27.3). Zie ook H-30. Een op basis van dit manuscript vervaardigd typoscript heeft als kopij gediend voor Oude cryptogamen (zie H-56).
| |
H-32
Beschrijving
1 blad, in ‘Gastenboek’ van Theo en Puckje Mooij, 20,7 × 15,6 cm, gelinieerd papier, blauwe inkt. Het manuscript is gesigneerd en gedateerd: ‘Bij ons bezoek, 17 Aug. '46.’
| |
| |
Datering
17 augustus 1946
| |
Bijzonderheden
Het gedicht heeft Achterberg tijdens een bezoek aan Theo Mooij (A. Marja) en Puckje Mooij in hun ‘Gastenboek’ geschreven (vgl. § 33.1). Zie ook H-39.
| |
H-33
Beschrijving
Kopie manuscript, 1 blad, formaat, papiersoort en schrijfstof onbekend. Het manuscript is gesigneerd en gedateerd: ‘18-8-'46’.
| |
| |
| |
| |
Datering
18 augustus 1946
| |
| |
Bijzonderheden
Mogelijk is het manuscript afkomstig uit het bezit van Bert Bakker.
| |
H-34
Beschrijving
28 bladen, verschillende formaten (gemiddeld circa 17 × 14 cm) en papiersoorten (sommige met watermerk ‘van gelder’ of ‘haesbeek’), zwarte inkt, rechtsonder gesigneerd. Een aantal manuscripten is gebonden in een kartonnen omslagje (vastgeregen met draadje), andere bladen bevatten sporen van (verwijderd) plakband. Zie Bijzonderheden.
| |
Gedichten
| [1] |
[437] ‘Arbeidsvermogen’ |
| [2] |
[457] ‘Teling’ |
| [3] |
[471] ‘Liezen en regenbogen’ |
| [5] |
[570] ‘Dossier’ |
| [6] |
[575] ‘Brons’ |
| [7] |
[577] ‘Rood’ |
| [8] |
[578] ‘Bloem’ |
| [9] |
[590] ‘Albast’ |
| [10] |
[595] ‘Huid’ |
| [11] |
[605] ‘Sextant’ |
| [12] |
[606] ‘Telefunken’ |
| [13] |
[612] ‘Oogst’ |
| [14] |
[616] ‘Hechting’ |
| [15] |
[619] ‘Kiem’ |
| [16] |
[619-620] ‘Petertje’ |
| [17] |
[621] ‘Kus’ |
| [18] |
[623] ‘IJzer’ |
| [19] |
[624] ‘Microben’ |
| [20] |
[625] ‘Raspoetin’ |
| [21] |
[665] ‘Herdenken’ |
| [22] |
[674] ‘Aarzeling’ |
| [23] |
[705] ‘Mozaïek’ |
| [24] |
[709] ‘En Jezus schreef in 't zand’ |
| [25] |
[710] ‘Creatie’ |
| [26] |
[711] ‘Doornroosje’ |
| [27] |
[721] ‘IJsmassief’ |
| [28] |
[723] ‘Willink’ |
| [29] |
[732] ‘Adam’ |
| [30] |
[754] ‘Klerk’ |
| |
| |
| |
| |
Bewaarplaats
De manuscripten bevinden zich in verschillende particuliere collecties.
| |
Bijzonderheden
De manuscripten zijn door Achterberg in september 1946 vervaardigd, ten behoeve van de verkoop ervan door Hans Roest. Het plan hiervoor was na de tentoonstellingen rond de Pinksterprijs bedacht. Na een mislukte proef met geplakte exemplaren is besloten de manuscripten met een draadje in een omslagje te rijgen. Van beide uitvoeringen zijn exemplaren bewaard. De achterhaalde verzameling is incompleet. Zie ook de Verantwoording, p. 17-18.
| |
H-35
Beschrijving
1 blad, in ‘Gastenboek’ van Ab en Edith Visser, 17 × 21,5 cm, wit papier, blauwe inkt. Het manuscript is gesigneerd en gedateerd ‘27-ix-'46’.
| |
Gedichten
| [1] |
[235] ‘Tusschen twee eeuwigheden’ |
| |
Datering
27 september 1946
| |
Bewaarplaats
Collectie H. van Straten, Utrecht
| |
Bijzonderheden
Het gedicht heeft Achterberg tijdens een bezoek aan Ab en Edith Visser te Amsterdam in hun ‘Gastenboek’ geschreven.
| |
H-36
Beschrijving
Typoscript Asyl, 26 bladen, 15,8 × 21,5 cm, verschillende papiersoorten, typoscripten/doorslagen, potlood, anilinepotlood, paarse inkt. Bij het typoscript zijn twee kladblok-blaadjes van latere datum overgeleverd, met aantekeningen in de hand van Achterberg (zie § 31.4.2).
| |
Gedichten
De volgorde en titels van de gedichten zijn gebaseerd op de reconstructie van stadium iii (zie § 31.4.2). Het typoscript van [217] ‘Grafschrift’ ontbreekt; het is vervangen door een blaadje waarop Achterberg noteerde: ‘Grafschrift [/] (zie Laatste Stad)’:
| [1-15] |
[442] ‘Zuur’ tot en met [632] ‘Minister’ |
| [16 |
[217] ‘Grafschrift’] |
| [17-25] |
[279] ‘H.v.B.’ tot en met [498] ‘Geologie’ |
| [26] |
[inhoudsopgave] |
| |
| |
| |
| |
Bijzonderheden
De eerste samenstelling van Asyl dateert uit 1946/1947. Naderhand heeft Achterberg verschillende wijzigingen in de bundel aangebracht. Op grond van de reconstructie van de verschillende stadia kunnen - globaal - twee hoofdmomenten in de samenstelling worden aangewezen, te weten 1954/1955 (stadium ii) en 1959/1961 (stadium iii). Zie verder § 31.4.
| |
H-37
Beschrijving
1 blad, 13,4 × 20 cm, wit papier, typoscript, met zetinstructies in potlood.
| |
| |
Datering
Vóór 8 januari 1947
| |
Bijzonderheden
Het typoscript is afkomstig uit het bezit van D. de Jong. Het heeft gediend als kopij voor een aan A.A.M. Stols gewijd nummer van Nederlandse bibliografie (zie § 32.2.1).
| |
H-38
Beschrijving
1 blad, in ‘Liber amicorum A.A.M. Stols’, 13,6 × 20,1 cm, wit papier, typoscript, potlood. Zetinstructies in groen potlood.
| |
| |
Datering
Januari/februari 1947
| |
Bewaarplaats
Stols-archief, Haarlem
| |
Bijzonderheden
Het ‘Liber amicorum’ voor A.A.M. Stols zou aanvankelijk in druk verschijnen. Dit is echter niet gebeurd. Zie § 32.2.1.
| |
H-39
Beschrijving
1 blad, in ‘Gastenboek’ van Theo en Puckje Mooij, 20,7 × 15,6 cm, gelinieerd papier, blauwe inkt. Rechtsboven staat de opdracht: ‘Voor Puckje en Theo [/] Marjootje en Willem’. Het manuscript is gesigneerd en gedateerd: ‘2-iv-'47’.
| |
| |
| |
| |
| |
Bijzonderheden
Zie ook H-32.
| |
H-40
Beschrijving
1 blad, 14,7 × 17,5 cm, wit papier, blauwe inkt. Rechtsboven staat de opdracht: ‘voor Guus en Ida’. Het manuscript is gesigneerd en gedateerd: ‘Paschen 1947’.
| |
| |
| |
Bewaarplaats
Collectie A.L. Sötemann, Utrecht
| |
Bijzonderheden
Achterberg heeft het manuscript vervaardigd tijdens een bezoek van het echtpaar Sötemann in Neede.
| |
H-41
Beschrijving
1 blad, 14,6 × 17 cm, wit papier, zwarte inkt. Het manuscript is gesigneerd.
| |
| |
| |
Bewaarplaats
Collectie J.B.W. Polak, Amsterdam
| |
Bijzonderheden
De herkomst van het manuscript is onbekend.
| |
H-42
Beschrijving
1 blad, 26,6 × 21,9 cm, wit papier met een afdruk van een illustratie van Jaap Beckmann, zwarte inkt. Rechtsboven het blad staat in de hand van Achterberg (zwarte inkt): ‘voor Victorien [/] en Bert [/] van [/] G. Achterberg’ en: ‘17-iv-'47’.
| |
| |
| |
Gedichten
| [1] |
[421] ‘Schaatsenrijder’ |
| |
| |
Bijzonderheden
Het manuscript is afkomstig uit het bezit van Bert Bakker. De illustratie van Jaap Beckmann is gemaakt voor de rijmprent Schaatsenrijder (zie § 12.4.4).
| |
H-43
Beschrijving
1 blad, 17,2 × 12,5 cm, wit papier, zwarte inkt. Het manuscript is geplakt in een exemplaar van de eerste druk van En Jezus schreef in 't zand.
| |
| |
Datering
Eind april/mei 1947
| |
Bewaarplaats
Collectie D.-E. Baestaens, Antwerpen
| |
Bijzonderheden
Het exemplaar van En Jezus schreef in 't zand met dit manuscript is afkomstig uit het bezit van Hans Roest. Op 4 april 1947 beloofde Achterberg hem de bundel te zullen sturen. De bundel verscheen eind april 1947 (zie § 30.2).
| |
H-44
Beschrijving
2 bladen, 14,2 × 17,7 cm, wit papier, typoscripten, met zetinstructies in potlood.
| |
Gedichten
| [1] |
[782] ‘Mamré’ |
| [2] |
[757] ‘Erker’ |
| |
Datering
Vóór 5 oktober 1947
| |
Bijzonderheden
De typoscripten zijn afkomstig uit het bezit van L.P.J. Braat, redacteur van Kroniek van kunst en kultuur, en hebben gediend als kopij voor de november-aflevering 1947 van dat tijdschrift (zie § 32.2.10).
| |
H-45
Beschrijving
Manuscripten Hoonte, 6 bladen, verschillende formaten en papiersoorten, potlood en anilinepotlood.
| |
| |
| |
Gedichten
| [1] |
[801] ‘Groeten uit Neede’ |
| [2] |
[812] ‘Jean Giono’ |
| [3] |
[813] ‘Leliën’ |
| [4] |
[815] ‘Kindergraf’ |
| [5] |
[816] ‘Hoornik’ |
| [6] |
[818] ‘Verdemen’ |
| |
| |
H-46
Beschrijving
Typoscripten Hoonte, 21 bladen, verschillende formaten en papiersoorten, typoscripten/doorslagen, potlood. Een aantal bladen is met potlood (niet in de hand van Achterberg) genummerd. Op de bladen met [764] ‘Treinnimf’ en [769] ‘Het meisje en de trom’ staan zetinstructies in de hand van C.C.S. Crone (potlood). Zie Bijzonderheden.
| |
Gedichten
De volgorde van de gedichten is gebaseerd op de aangebrachte nummering of, indien de bladen ongenummerd zijn, op de latere volgorde van de gedichten in Hoonte (zie de reconstructie in § 34.2):
| [1-21] |
[761] ‘Hoonte’ tot en met [815] ‘Kindergraf’ |
| |
| |
Bewaarplaats
Collectie D.-E. Baestaens, Antwerpen
| |
Bijzonderheden
Blijkens de op bepaalde bladen aangebrachte nummering hebben de typoscripten deel uitgemaakt van een groter geheel, waarschijnlijk het bundeltyposcript. Het is niet bekend of dit typoscript heeft gediend als kopij voor Hoonte. De typoscripten van [764] ‘Treinnimf’ en [769] ‘Het meisje en de trom’ zijn ook gebruikt als kopij voor de publicatie in De korenbeurs (zie § 32.3.8 en § 34.2).
| |
H-47
Beschrijving
Typoscripten en manuscripten Sneeuwwitje, 27 bladen, verschillende formaten en papiersoorten, typoscripten met varianten en correcties in potlood en anilinepotlood ([1-15]) en manuscripten ([16-27]), verschillende schrijfstoffen. De bladen [2], [3] en [14] zijn op een gegeven moment samengevoegd geweest door middel van een paperclip.
| |
| |
| |
Gedichten
Er zijn 27 gedichten overgeleverd. De gedichten op de bladen [2] en [3] zijn in een later stadium samengevoegd met blad [14] en gecombineerd tot één gedicht, [807] ‘Transplantatie’. Op het typoscript van [796] ‘Ban’ (blad [11]) staan fragmenten van andere gedichten:
| [1] |
[757] ‘O minimum dat zonder menschen is’ |
| [2] |
[758] ‘Nu zijn wij eindelijk bijeen’ |
| [3] |
[759] ‘Gij hebt u uit mij weggenomen’ |
| [4] |
[760] ‘Al sta ik in uw vleesch geaderd’ |
| [5] |
[763] ‘Quadratuur’ |
| [6] |
[767] ‘Draaideur’ |
| [7] |
[783] ‘Overjarig’ |
| [8] |
[785] ‘Reflexie’ |
| [9] |
[794] ‘Verzoendag’ |
| [10] |
[795] ‘Ondertrouw’ |
| [11r-v] |
[796] ‘Ban’ |
| |
[1] ‘[zij stonden op hetzelfde grondgebied]’ [fragment, zie Appendix a] |
| |
[771] ‘Foetus’ [fragment] |
| |
[764] ‘Treinnimph’ [fragment] |
| [12] |
[802] ‘Aanhalingstekens’ |
| [13] |
[803] ‘Spellbound’ |
| [14] |
[807] ‘Transplantatie’ [fragment] |
| [15] |
[810] ‘Halo’ |
| [16] |
[782] ‘Mamré’ |
| [17] |
[789] ‘Rath & Doodeheefver’ |
| [18] |
[792] ‘Weerbericht’ |
| [19] |
[793] ‘Euclides’ |
| [20] |
[804] ‘Slagzij’ |
| [21] |
[805] ‘Monogram’ |
| [22] |
[806] ‘Reincultuur’ |
| [23] |
[808] ‘Oculair’ |
| [24] |
[809] ‘Roltrap’ |
| [25] |
[811] ‘Inclinatie’ |
| [26] |
[817] ‘Spel’ |
| [27] |
[819] ‘Asbelt’ |
| |
Datering
Vóór 1947/vóór 24 januari 1949
| |
Bijzonderheden
De bladen [1-15] bevatten gedichten met een eerste, vaak nog onvolledige versie in typoscript. Op grond van het gebruik van de spelling De Vries en Te Winkel kunnen deze versies globaal gedateerd worden (vóór 1947). De eerste aanzetten op de bladen [16] en [18] zijn eveneens in de oude spelling geschreven. In een later stadium heeft Achterberg in de gedichten varianten en correcties aangebracht. De datum van voltooiing is per gedicht verschil- | |
| |
lend. De aangegeven uiterste terminus ante quem is gebaseerd op de datum waarop Achterberg de kopij voor Sneeuwwitje aan Querido stuurde (zie § 35.1).
| |
H-48
Beschrijving
Proef Sneeuwwitje, 40 pagina's in 3 katernen, 14 × 22 cm, correcties (in de hand van Achterberg) en zetinstructies in potlood.
| |
Gedichten
De samenstelling van de proef is conform de samenstelling van de eerste druk van Sneeuwwitje (zie § 35.2 en § 35.3):
| [1-4] |
[voorwerk] |
| 5-38 |
[792] ‘Weerbericht’ tot en met [817] ‘Spel’ |
| [39-40] |
[inhoudsopgave] |
| |
Datering
Vóór 29 juni 1949
| |
Bijzonderheden
Op 29 juni 1949 werd de proef ter correctie aan Achterberg gestuurd (zie § 35.1).
| |
H-49
Beschrijving
Manuscripten Mascotte, 27 bladen, verschillende formaten, papiersoorten en schrijfstoffen. De bladen [23] en [24] zijn op een gegeven moment samengevoegd geweest door middel van een paperclip.
| |
Gedichten
Er zijn 27 gedichten overgeleverd:
| [1-14] |
[823] ‘Gobelin’ tot en met [836] ‘Katalisator’ |
| [15-22] |
[838] ‘Röntgen’ tot en met [845] ‘Metronoom’ |
| [23r-v] |
[846] ‘Velodroom’ |
| [24] |
[846] ‘Velodroom’ |
| [25r] |
[847] ‘Erfvijand’ |
| [25v] |
[851] ‘Nachtvlucht’ |
| [26] |
[849] ‘Zoekplaat’ |
| [27] |
[850] ‘Pastorale’ |
| |
Datering
Vóór 1947/vóór 4 september 1950
| |
Bijzonderheden
Op grond van het gebruik van de spelling De Vries en Te Winkel in de eerste aanzetten van [826] ‘Parhelium’, [831] ‘Ets’ en [836] ‘Katalisator’ kan worden vermoed dat deze manuscripten van vóór 1947 dateren. De overige bladen dateren uit 1949 en 1950.
| |
| |
| |
H-50
Beschrijving
Kopij Mascotte, 32 bladen, 16,4 × 21 cm, gelinieerde bladen uit cahier, typoscripten, met zetinstructies, nummering (rechtsboven: 1-32) en paginering (vanaf blad 2, onderaan: 6-37) in potlood (in de hand van S. Heynemann). Verschillende bladen bevatten sporen van drukkersinkt.
| |
Gedichten
De volgorde van de gedichten is conform de samenstelling van de eerste druk van Mascotte (zie § 37.2 en § 37.4):
| 1-32 |
[827] ‘Mascotte’ tot en met [854] ‘Ballade van de winkelbediende iii’ |
| |
Datering
Vóór 4 september 1950
| |
Bijzonderheden
Op 4 september 1950 stuurde uitgeverij Querido de kopij naar de drukker (zie § 37.2).
| |
H-51
Beschrijving
Proef Mascotte, 44 pagina's in 3 katernen, 12,9 × 18,3 cm, correcties in potlood.
| |
Gedichten
De samenstelling van de proef is conform de samenstelling van de eerste druk van Mascotte, met uitzondering van het ontbreken van de copyright-aanduiding op p. [4], de opmaak van p. 29-30 en p. 39-40 en van de inhoudsopgave, en het ontbreken van de colofon (zie § 37.3 en § 37.4):
| [1-4] |
[voorwerk] |
| 5-40 |
[827] ‘Mascotte’ tot en met [854] ‘Ballade van de winkelbediende iii’ |
| 41-42 |
[inhoudsopgave] |
| [43-44] |
[blanco] |
| |
Datering
Tussen 14 en 23 september 1950
| |
Bijzonderheden
De proef is een tweede exemplaar, waarin Achterberg zijn correcties uit het eerste exemplaar heeft overgenomen (zie § 37.3).
| |
H-52
Beschrijving
1 blad, 21 × 19,5 cm, wit papier, blauwe inkt. Rechtsboven staat de opdracht: ‘bij ons eerste bezoek in het nieuwe [/] huis van Bert en Vic, 15 October 1950’.
| |
| |
| |
| |
| |
Bewaarplaats
Collectie J.B.W. Polak, Amsterdam
| |
Bijzonderheden
Het manuscript is afkomstig uit het bezit van Bert Bakker.
| |
H-53
Beschrijving
1 blad, ca. 18 × 9 cm, wit papier, zwarte inkt. Het blad is later door Siep van den Berg meegebonden in zijn exemplaar van Verzamelde gedichten.
| |
| |
Datering
15 november 1950
| |
Bewaarplaats
Collectie S. van den Berg, Amsterdam
| |
Bijzonderheden
Op 15 november 1950 stuurde Achterberg dit manuscript aan Siep van den Berg. Het manuscript heeft gediend als kopij voor de door Van den Berg vervaardigde rijmprent Woord (zie § 36.4).
| |
H-54
Beschrijving
Proef En Jezus schreef in 't zand3, 26 bladen, 15,5 × 22 cm, ongecorrigeerd. Aan de gedrukte colofon op blad [26] is in blauwe inkt (onbekende hand) een passage toegevoegd. De bladen zijn aan elkaar geniet, tezamen met twee bladen met het ontwerp van de titelpagina.
| |
Gedichten
De samenstelling van de proef is conform de samenstelling van de tweede en ‘derde’ druk van En Jezus schreef in 't zand (zie § 30.6 en § 30.7):
| [1-4] |
[voorwerk] |
| 5-22 |
[232] ‘Jan Toorop’ tot en met [709] ‘En Jezus schreef in 't zand’ |
| [23] |
[inhoudsopgave] |
| [24] |
[colofon] |
| |
| |
| |
| |
Bijzonderheden
De proef is een tweede, ongecorrigeerd exemplaar van de eerste drukproef (zie § 30.7).
| |
H-55
Beschrijving
Kopij Inertie/Oude cryptogamen, 23 bladen, 15,9 × 21,4 cm, verschillende papiersoorten, typoscripten/doorslagen, correcties (in de hand van Achterberg), zetinstructies en paginering (in de hand van S. Heynemann) in potlood.
| |
Gedichten
De samenstelling van de kopij is identiek aan het eerste typoscript van Inertie (H-26, zie ook § 26.1 en § 38.3):
| [1-23] |
[661] ‘Duel’ tot en met [139] ‘Gekwetst...’ |
| |
Datering
Vóór 24 januari 1951
| |
Bijzonderheden
Op 24 januari 1951 stuurde Querido de ‘gedeeltelijk getypte, gedeeltelijk gezette’ kopij voor Oude cryptogamen aan de drukker. Van de kopij is alleen het typoscript van Inertie overgeleverd (zie § 38.3). Zie ook H-56.
| |
H-56
Beschrijving
Doorslagen Radar en Sphinx (Oude cryptogamen), 40 bladen, 22 × 31 cm, doorslagpapier.
| |
Gedichten
De volgorde van de gedichten is conform de samenstelling van Radar en Sphinx c.q. de eerste druk van Oude cryptogamen (zie § 38.6):
| [1] |
[titelblad Radar] |
| [2-12] |
[658] ‘Wichelroede’ tot en met [653] ‘Omsingeling’ |
| [13] |
[titelblad Sphinx] |
| [14-40] |
[423] ‘Memphis’ tot en met [489] ‘Emmaus’ |
| |
Datering
Vóór 24 januari 1951
| |
Bewaarplaats
Querido-archief, Amsterdam
| |
Bijzonderheden
Het betreft doorslagen van - niet overgeleverde - typoscripten, die door iemand van uitgeverij Querido zijn vervaardigd. De typoscripten hebben gediend als kopij voor Oude cryptogamen (zie ook H-55). Het doorslag van Radar is een afschrift van het manuscript van de bundel dat Achterberg in 1946 aan A.L. Sötemann heeft geschonken (zie H-31). Zie verder § 38.3.
| |
| |
| |
H-57
Beschrijving
Eerste proef Oude cryptogamen, 196 pagina's in 13 katernen (het eerste en het laatste katern zijn losgescheurd), 14 × 22 cm, correcties in potlood (in de hand van Achterberg en in onbekende hand) en blauwe ballpoint (in de hand van S. Heynemann).
| |
Gedichten
De volgorde van de gedichten is conform de samenstelling van de eerste druk van Oude cryptogamen. Het motto-gedicht bij Afvaart ontbreekt in de proef, evenals het voor- en nawerk van de bundel (zie § 38.4 en § 38.6):
| [1-6] |
[ontbreken] |
| 7-201 |
[40] ‘Strophen i’ tot en met [489] ‘Emmaus’ |
| [202] |
[blanco] |
| |
Datering
Februari/maart 1951
| |
H-58
Beschrijving
Tweede proef Oude cryptogamen, 212 pagina's in 13 katernen, 14 × 22 cm, niet opengesneden, ongecorrigeerd.
| |
Gedichten
De samenstelling van de proef is conform de eerste druk van Oude cryptogamen, met uitzondering van het ontbreken van de copyright-aanduiding op p. [4] en van de colofon op p. [211] (zie § 38.5 en § 38.6):
| [1-6] |
[voorwerk] |
| 7-201 |
[40] ‘Strophen i’ tot en met [489] ‘Emmaus’ |
| [202]-209 |
[nawerk] |
| [210-212] |
[blanco] |
| |
Datering
Tussen 17 en 23 mei 1951
| |
Bijzonderheden
De proef is een tweede exemplaar. Het door Achterberg gecorrigeerde exemplaar is niet overgeleverd (zie § 38.5).
| |
H-59
Beschrijving
Kopij De Vlaamse gids, 4 bladen, 13,2 × 21,7 cm, wit papier, typoscripten, correcties in potlood. De bladen zijn rechtsboven met potlood genummerd en bevatten aantekeningen in blauwe inkt (beide in de hand van Jan Schepens).
| |
| |
| |
Gedichten
| 1 |
[855] ‘Cartering’ |
| 2 |
[856] ‘Equinox’ |
| 3 |
[797] ‘Sexoïde’ |
| 4 |
[857] ‘Hélicoptère’ |
| |
Datering
Vóór 21 november 1951
| |
Bijzonderheden
Zie § 39.2.2.
| |
H-60
Beschrijving
Kopij De gids, 7 bladen, 16,3 × 20,9 cm, gelinieerde bladen uit cahier, typoscripten, correcties in blauwe inkt (in onbekende hand), zetinstructies in potlood. Op de bladen staan aantekeningen in blauwe ballpoint (in de hand van Bert Voeten). De bladen bevatten een gaatje, veroorzaakt tijdens het zetten.
| |
Gedichten
| [1-7] |
[858] ‘Droomlot’ tot en met [864] ‘Histologie’ |
| |
Datering
Vóór 30 november 1951
| |
Bijzonderheden
Zie § 39.2.3 en H-61.
| |
H-61
Beschrijving
Proef De gids, 7 bladen, 15,5 × 23,5 cm, correcties in potlood (in de hand van Achterberg en in onbekende hand). De proef bevat de gedrukte datering ‘30-11-'51’.
| |
Gedichten
| [1-7] |
[858] ‘Droomlot’ tot en met [864] ‘Histologie’ |
| |
Datering
Vóór 30 november 1951
| |
Bijzonderheden
Zie § 39.2.3 en H-60.
| |
H-62
Beschrijving
Eerste manuscripten Ballade van de gasfitter, 9 bladen, 7,3 × 10,2 cm, gelinieerd papier uit notitieboekje, met afgescheurde perforatierand aan linkerzijde, pot- | |
| |
lood. Blad [8] is afkomstig uit een ander notitieboekje: het heeft afgeronde i.p.v. rechte hoeken en een afwijkende liniëring. De bladen zijn naderhand samengevoegd met de bladen van H-63 door middel van een omslagje, waarop Achterberg in potlood noteerde: ‘gasfitter 1e’ en: ‘12’.
| |
Gedichten
De bladen bevatten 9 gedichten. Bovenaan blad [8], dat later is toegevoegd, staat een aanzet tot een ander gedicht (zie Appendix a, [2] ‘De dag is als een lei, dof en gewoon’). De volgorde van de gedichten is gebaseerd op de reconstructie van stadium i (zie § 40.2):
| [1-9] |
[871] ‘Ballade van de gasfitter i’ tot en met [880] ‘Ballade van de gasfitter x’ |
| |
Datering
Eind 1951/begin 1952
| |
H-63
Beschrijving
Tweede manuscripten Ballade van de gasfitter, 3 bladen, 11,5 × 19,9 cm, papier uit kladblok, potlood. De bladen zijn naderhand samengevoegd met de bladen van H-62 (zie de beschrijving aldaar).
| |
Gedichten
De volgorde van de gedichten is overeenkomstig de reconstructie van stadium ii (zie § 40.3):
| [1] |
[876] ‘Ballade van de gasfitter vi’ |
| [2] |
[881] ‘Ballade van de gasfitter xi’ |
| [3] |
[882] ‘Ballade van de gasfitter xii’ |
| |
Datering
Eind 1951/begin 1952
| |
H-64
Beschrijving
Eerste typoscript Ballade van de gasfitter, 12 bladen, 16,2 × 20,8 cm, gelinieerd papier uit cahier, typoscripten, potlood. De bladen zijn naderhand samengevoegd met de bladen van H-65 door middel van een omslagje, waarop Achterberg in potlood noteerde: ‘gasfitter 2e’.
| |
Gedichten
Het typoscript bevat 12 gedichten (zie § 40.4):
| [1-12] |
[871] ‘Ballade van de gasfitter i’ tot en met [882] ‘Ballade van de gasfitter xii’ |
| |
| |
| |
Datering
Eind 1951/begin 1952
| |
H-65
Beschrijving
Derde manuscripten Ballade van de gasfitter, 2 bladen, 13 × 21,7 cm, wit papier, potlood. De bladen zijn naderhand bij de bladen van H-64 gevoegd (zie de beschrijving aldaar).
| |
Gedichten
De volgorde van de gedichten is gebaseerd op de plaats die de gedichten innemen in stadium iii (zie § 40.5):
| [1] |
[883] ‘Ballade van de gasfitter x’ |
| [2] |
[884] ‘Ballade van de gasfitter xi’ |
| |
Datering
Eind 1951/begin 1952
| |
H-66
Beschrijving
Tweede typoscript Ballade van de gasfitter, 15 bladen, 13,2 × 21,4 cm, wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, typoscripten, potlood. De bladen worden bijeengehouden door middel van een omslagje, waarop Achterberg in potlood noteerde: ‘gasfitter 3e’ en: ‘Maatstaf’.
| |
Gedichten
De volgorde van de gedichten is overeenkomstig de reconstructie van stadium iv (blad [12] is later toegevoegd, zie § 40.6):
| [1] |
[titelblad] |
| [2-15] |
[871] ‘Ballade van de gasfitter i’ tot en met [882] ‘Ballade van de gasfitter xiv’ |
| |
Datering
Vóór 7 juni 1952
| |
H-67
Beschrijving
Derde typoscript Ballade van de gasfitter, 15 bladen, 13,2 × 21,4 cm, wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, typoscripten. De bladen zijn samengevoegd geweest door middel van een paperclip.
| |
Gedichten
Het typoscript bevat 14 gedichten (zie § 40.7):
| |
| |
| [1] |
[titelblad] |
| [2-15] |
[871] ‘Ballade van de gasfitter i’ tot en met [882] ‘Ballade van de gasfitter xiv’ |
| |
Datering
Vóór 7 juni 1952
| |
H-68
Beschrijving
Kopij Maatstaf, 5 bladen, 13,2 × 21,4 cm, wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, typoscripten/doorslagen, correcties in potlood en anilinepotlood, zetinstructies en nummering in potlood en groen potlood (in de hand van Bert Bakker, naderhand deels uitgegumd). De bladen bevatten een gaatje, veroorzaakt tijdens het zetten.
| |
Gedichten
| 1 |
[895] ‘Daggelder’ |
| 2 |
[887] ‘Ajalon’ |
| 3 |
[888] ‘Necrologie’ |
| 4 |
[893] ‘Recherche’ |
| 5 |
[894] ‘Silhouet’ |
| |
Datering
Vóór 5 september 1952
| |
Bijzonderheden
Zie § 39.4.1. De typoscripten waarvan de doorslagen van [895] ‘Daggelder’, [893] ‘Recherche’ en [894] ‘Silhouet’ zijn gemaakt, bevinden zich in de kopij voor Cenotaaf (H-76). Aan de kopij voor Maatstaf zijn naderhand twee manuscripten toegevoegd (de nummering van 4 en 5 werd vervolgens aangepast). Zie H-74.
| |
H-69
Beschrijving
Kopij De gids, 5 bladen, 12,2 × 21,4 cm, wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, doorslagen, correcties in potlood, zetinstructies in blauwe inkt. Op de bladen staan aantekeningen en een nummering (1-5) in blauwe ballpoint (in de hand van Bert Voeten). De bladen bevatten een gaatje, veroorzaakt tijdens het zetten.
| |
Gedichten
| [1-5] |
[899] ‘Vervaldag’ tot en met [903] ‘Acoustiek’ |
| |
Datering
Vóór 27 september 1952
| |
| |
| |
Bijzonderheden
Zie § 39.3.5 en H-70. De typoscripten waarvan deze doorslagen zijn gemaakt, bevinden zich in de kopij voor Cenotaaf (H-76) en Autodroom (H-81).
| |
H-70
Beschrijving
Proef De gids, 5 bladen, 15,5 × 23,5 cm, correcties in potlood (in de hand van Achterberg). De proef bevat de gedrukte datering ‘29 October 1952’. Aan blad 1 is een verzendbriefje gehecht, in blauwe inkt (in de hand van E.J. Dijksterhuis) gedateerd ‘30 Oct 1952’ en met de aantekening: ‘s.v.p. met groote [/] spoed retour!’
| |
Gedichten
| [1-5] |
[899] ‘Vervaldag’ tot en met [903] ‘Acoustiek’ |
| |
Datering
Tussen 27 september en 29 oktober 1952
| |
Bijzonderheden
Zie § 39.3.5 en H-69.
| |
H-71
Beschrijving
Eerste manuscripten Ode aan den Haag, 9 bladen, 7,2 × 10,2 cm, gelinieerd papier uit notitieboekje, met afgescheurde perforatierand aan linkerzijde, potlood. De blaadjes hebben oorspronkelijk in een omslagje gezeten, waarop Achterberg in blauw potlood noteerde: ‘ode aan den haag 1e’ en in potlood: ‘7’. Naderhand zijn de bladen van H-73 hierbij gevoegd.
| |
Gedichten
De bladen bevatten 7 gedichten. Onderaan blad [3] staat de beginregel van [915] ‘De diepten van de warenhuizen in’. De volgorde van de gedichten is gebaseerd op de reconstructie van stadium i (zie § 41.2):
| [1-9] |
[913] ‘Ik loop in doodvacantie door den Haag’ tot en met |
| |
[919] ‘Kerstmis’ |
| |
Datering
Tussen oktober 1952 en maart 1953
| |
H-72
Beschrijving
Tweede manuscripten Ode aan den Haag, 9 bladen, 13,8 × 18,6 cm, wit papier, zwarte inkt, potlood. De bladen worden bijeengehouden door middel van een omslagje, waarop Achterberg in blauw potlood noteerde: ‘ode aan den haag 2e’ en in potlood: ‘Maatstaf’.
| |
| |
| |
Gedichten
De bladen bevatten 9 gedichten. De volgorde van de gedichten is gebaseerd op de reconstructie van stadium ii (zie § 41.3):
| [1-9] |
[913] ‘Ik loop in doodvacantie door den Haag’ tot en met [921] ‘De blikken van voorbijgangers braveren’ |
| |
Datering
Tussen oktober 1952 en maart 1953
| |
H-73
Beschrijving
Derde manuscripten Ode aan den Haag, 6 bladen, 7,3 × 10,6 cm, gelinieerd papier uit notitieboekje, met afgescheurde perforatierand aan linkerzijde, zwarte inkt, potlood. De blaadjes zijn later samengevoegd met de bladen van H-71 (zie de beschrijving aldaar).
| |
Gedichten
De bladen bevatten 6 gedichten. De volgorde van de gedichten is gebaseerd op de reconstructie van stadium iii (zie § 41.4):
| [1-6] |
[922] ‘Innemée’ tot en met [927] ‘Passage’ |
| |
Datering
Tussen oktober 1952 en maart 1953
| |
H-74
Beschrijving
Kopij Maatstaf, 2 bladen, 14,2 × 19 cm, wit papier, zwarte inkt, zetinstructies en nummering (resp. 4 en 1) in potlood en groen potlood (in de hand van Bert Bakker, naderhand deels uitgegumd). De bladen bevatten een gaatje, veroorzaakt tijdens het zetten.
| |
Gedichten
| [1] |
[911] ‘Ichthyologie’ |
| [2] |
[912] ‘Begrafenis op Westduin’ |
| |
Datering
Vóór 10 maart 1953
| |
Bewaarplaats
Collectie J.B.W. Polak, Amsterdam
| |
Bijzonderheden
De manuscripten zijn afkomstig uit het bezit van Bert Bakker. Ze zijn in een later stadium aan de getypte kopij voor Maatstaf toegevoegd (zie H-68).
| |
| |
| |
H-75
Beschrijving
Manuscripten Cenotaaf, 35 bladen, verschillende formaten, papiersoorten en schrijfstoffen. De manuscripten van [869] ‘Tantalus’ (M1) en [899] ‘Vervaldag’ zijn in twee helften gescheurd. De helften van [899] ‘Vervaldag’ zijn op een gegeven moment samengevoegd geweest door middel van een paperclip. Hetzelfde geldt voor [869] ‘Tantalus’ (M1 en M2) en voor [902] ‘Conjugatie’ en [904] ‘Autisme’.
| |
Gedichten
Alle 34 gedichten uit Cenotaaf zijn overgeleverd. Van [869] ‘Tantalus’ zijn twee manuscripten overgeleverd. De volgorde van de gedichten is gebaseerd op de plaats die de gedichten in de bundel innemen (zie § 42.5):
| [1-10] |
[858] ‘Droomlot’ tot en met [868] ‘Zeegezicht’ |
| [11] |
[869] ‘Tantalus’ (M1) |
| [12] |
[869] ‘Tantalus’ (M2, r. 9-19) |
| [13-35] |
[863] ‘Apostrophen’ tot en met [896] ‘Clair-obscur’ |
| |
Datering
Vóór 16 juni 1948/vóór 10 maart 1953
| |
Bijzonderheden
De vroegste datering is gebaseerd op de publicatiegeschiedenis van [797] ‘Sexoïde’. Op materiële gronden kan ook van de manuscripten van [869] ‘Tantalus’ en [899] ‘Vervaldag’ vermoed worden dat zij van vóór 1948 dateren. De datum van voltooiing is per gedicht verschillend. De aangegeven terminus ante quem is gebaseerd op de datering van [911] ‘Ichthyologie’ en [912] ‘Begrafenis op Westduin’ (zie H-74).
| |
H-76
Beschrijving
Kopij Cenotaaf, 35 bladen, 13,2 × 21,3 cm, wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, typoscripten/doorslagen, correcties in potlood en anilinepotlood. De bladen [2-35] zijn naderhand in potlood genummerd (rechtsonder: 1-34) en gepagineerd (linksonder: 5-38). Verschillende bladen bevatten sporen van drukkersinkt.
| |
Gedichten
De volgorde van de gedichten is conform de eerste druk van Cenotaaf (zie § 42.2 en § 42.5):
| [1] |
[titelblad] |
| [2-35] |
[858] ‘Droomlot’ tot en met [896] ‘Clair-obscur’ |
| |
Datering
Vóór 12 mei 1953
| |
| |
| |
Bijzonderheden
Op 12 mei 1953 stuurde Achterberg de kopij aan uitgeverij Querido (zie § 42.1). Van een aantal typoscripten zijn doorslagen bewaard gebleven, die hebben gediend als kopij voor Maatstaf (zie H-68) en De gids (zie H-69).
| |
H-77
Beschrijving
Typoscript Ode aan den Haag, 16 bladen, 13,2 × 21,4 cm, wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, doorslagen, zwarte inkt.
| |
Gedichten
Het typoscript bevat 15 gedichten (zie § 41.5):
| [1] |
[titelblad] |
| [2-16] |
[913] ‘Noordeinde’ tot en met [927] ‘Passage’ |
| |
Datering
Vóór 4 juni 1953
| |
Bijzonderheden
De typoscripten waarvan deze doorslagen zijn gemaakt, hebben mogelijk gediend als kopij voor Ode aan den Haag (zie § 41.5).
| |
H-78
Beschrijving
Proef Cenotaaf, 48 pagina's in 3 katernen, 13,2 × 17,2 cm, correcties in potlood.
| |
Gedichten
De samenstelling van de proef is conform de eerste druk van Cenotaaf, met uitzondering van het ontbreken van de tekst van de colofon op p. [45] (zie § 42.3 en § 42.5):
| [1-4] |
[voorwerk] |
| 5-38 |
[858] ‘Droomlot’ tot en met [896] ‘Clair-obscur’ |
| [39-43] |
[nawerk] |
| [44-48] |
[blanco] |
| |
Datering
Vóór 1 juli 1953
| |
Bijzonderheden
Op 1 juli 1953 stuurde uitgeverij Querido de proef aan Achterberg (zie § 42.3).
| |
| |
| |
H-79
Beschrijving
Kopij Ballade van de gasfitter, 1 blad uit Maatstaf i (oktober 1953), p. 449-450, de voorpublicatie van Ballade van de gasfitter. Op p. 449 heeft D. Wolthers een nieuwe versie van [884] ‘Ballade van de gasfitter xi’ aangebracht (zie Bijzonderheden).
| |
Gedichten
| [1r] |
[884] ‘Ballade van de gasfitter xi’ |
| [1v] |
[885] ‘Ballade van de gasfitter xii’ |
| |
Datering
Kort ná 12 oktober 1953
| |
Bewaarplaats
Collectie J.B.W Polak, Amsterdam
| |
Bijzonderheden
Het blad is afkomstig uit het bezit van Bert Bakker. De rest van de kopij is niet overgeleverd. De nieuwe versie op [1r] is door D. Wolthers overgenomen van een typoscript, dat Achterberg op 12 oktober 1953 aan Bert Bakker heeft gestuurd. Zie § 40.9.
| |
H-80
Beschrijving
Manuscripten Autodroom, 13 bladen, verschillende formaten en papiersoorten, potlood. De manuscripten van [890] ‘Tracé’ en [900] ‘Souvenir’ hebben, gezien de overeenkomstige scheurrand, oorspronkelijk één blad gevormd.
| |
Gedichten
Alle 13 gedichten uit Autodroom zijn overgeleverd. De volgorde van de gedichten is gebaseerd op de plaats die de gedichten in de bundel innemen (zie § 43.5):
| [1-13] |
[886] ‘Valuta’ tot en met [931] ‘Rorschach’ |
| |
Datering
1949/vóór 4 juni 1953
| |
Bijzonderheden
De vroegste datering is gebaseerd op de ontstaansgeschiedenis van de ‘reisgedichten’ uit Autodroom (zie § 36.1). De eerste aanzet van [905] ‘Telex’ is mogelijk van nog eerdere datum, gezien het gebruik van de spelling De Vries en Te Winkel. De datum van voltooiing is per gedicht verschillend. De aangegeven terminus ante quem is gebaseerd op de datering van [931] ‘Rorschach’ (zie ook § 39.4.2).
| |
H-81
Beschrijving
Kopij Autodroom, 14 bladen, 13,2 × 21,3 cm, wit papier, watermerk ‘beidt uw
| |
| |
tijd’, typoscripten/doorslagen, correcties in potlood, zetinstructies in potlood (in de hand van T. Kurpershoek). De bladen [2-14] zijn door Achterberg rechtsboven in blauw potlood genummerd (1-13) en door Kurpershoek onderaan in potlood gepagineerd (5-17). Verschillende bladen bevatten sporen van drukkersinkt.
| |
Gedichten
De volgorde van de gedichten is conform de eerste druk van Autodroom (zie § 43.2 en § 43.5):
| [1] |
[titelblad] |
| [2-14] |
[886] ‘Valuta’ tot en met [931] ‘Rorschach’ |
| |
Datering
Vóór 30 oktober 1953
| |
Bijzonderheden
Op 30 oktober 1953 stuurde Achterberg de kopij aan uitgeverij Querido (zie § 43.1). Van het typoscript van [900] ‘Souvenir’ is een doorslag bewaard gebleven, die heeft gediend als kopij voor De gids (zie H-69).
| |
H-82
Beschrijving
5 bladen, 13,2 × 21,4 cm, wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, typoscripten/doorslagen. De bladen hebben twee perforatiegaten aan de linkerzijde. De bladen zijn naderhand in potlood (in de hand van D. Wolthers) genummerd 1-5 en van de aantekening ‘Autodroom’ voorzien.
| |
Gedichten
| 1 |
[855] ‘Cartering’ |
| 2 |
[890] ‘Tracé’ |
| 3 |
[898] ‘Gorge de Loup’ |
| 4 |
[928] ‘Baedeker’ |
| 5 |
[937] ‘Tuinarchitect’ |
| |
Datering
November/december 1953
| |
Bijzonderheden
De bladen zijn afkomstig uit het bezit van M. Ferguson-Wigerink.
| |
H-83
Beschrijving
Kopij De gids, 3 bladen, 13,2 × 21,4 cm, wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, doorslagen, correcties in potlood en blauw potlood. Op de bladen staan aantekeningen in zwarte inkt, blauwe ballpoint en potlood (in de hand van Ed. Hoornik), onder andere: ‘Januarinr. [/] spoed.’
| |
| |
| |
Gedichten
| [1-3] |
[938] ‘Mania religiosa’ tot en met [940] ‘Buitengoed’ |
| |
Datering
Vóór 15 december 1953
| |
Bijzonderheden
Zie § 44.2.2 en H-84. De typoscripten waarvan deze doorslagen zijn gemaakt, bevinden zich in het eerste verzameltyposcript van Vergeetboek (H-93).
| |
H-84
Beschrijving
Proef De gids, 2 bladen, 19,4 × 26,3 cm, ongecorrigeerd. De proef bevat de gestempelde aanduiding ‘1ste Proef’.
| |
Gedichten
| [1-2] |
[939] ‘Brood en stenen’, [940] ‘Buitengoed’ en [938] ‘Mania religiosa’ |
| |
Datering
Tweede helft december 1953
| |
Bijzonderheden
Zie § 44.2.2 en H-83. De proef is een tweede exemplaar. Het door Achterberg gecorrigeerde exemplaar is niet overgeleverd.
| |
H-85
Beschrijving
Kopij Vandaag, 1 blad, 13,2 × 21,4 cm, wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, doorslag. Rechtsboven het blad noteerde Achterberg (in zwarte inkt): ‘“Vandaag” '54’. Op het blad staat verder in onbekende hand: ‘Gerrit Achterberg’ (blauwe inkt) en: ‘Molenhoekje 3 [/] halte Bavoort [/] Leusden.’ (blauwe ballpoint).
| |
| |
Datering
Eind 1953/begin 1954
| |
Bijzonderheden
Zie § 44.2.3. Het typoscript waarvan dit doorslag is gemaakt, bevindt zich in het eerste verzameltyposcript van Vergeetboek (H-93).
| |
H-86
Beschrijving
Proef Autodroom, 28 pagina's in 3 katernen (het tweede katern begint met 4 blanco pagina's, voorafgaande aan p. 9), 13,2 × 19 cm, ongecorrigeerd.
| |
| |
| |
Gedichten
De samenstelling van de proef is conform de eerste druk van Autodroom, met uitzondering van de uitvoering van het nawerk (p. [19-22] ontbreken, zie § 43.3 en § 43.5):
| [1-4] |
[voorwerk] |
| 5-17 |
[886] ‘Valuta’ tot en met [931] ‘Rorschach’ |
| [18] |
[blanco] |
| [19-22] |
[ontbreken] |
| 23-[27] |
[nawerk] |
| |
Datering
Vóór 6 januari 1954
| |
Bijzonderheden
De proef is een tweede exemplaar. Het door Achterberg gecorrigeerde exemplaar is niet overgeleverd (zie § 43.3).
| |
H-87
Beschrijving
2 bladen, 13,2 × 21,4 cm, wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, typoscripten, correcties in anilinepotlood. Rechtsboven de bladen staat in potlood (in de hand van D. Wolthers): ‘Achterberg’.
| |
Gedichten
| [1] |
[949] ‘10 Mei i’ |
| [2] |
[950] ‘10 Mei ii’ |
| |
Datering
Vóór 9 maart 1954
| |
Bijzonderheden
De typoscripten zijn afkomstig uit het bezit van Bert Bakker, aan wie Achterberg ze had gestuurd ter opname in Nationale snipperdag. De publicatie vond geen doorgang (zie § 44.3.2).
| |
H-88
Beschrijving
Eerste proef Cryptogamen iii, 300 pagina's in 19 katernen (het laatste katern is losgescheurd), 13,2 × 21 cm, correcties in blauw potlood (in de hand van Achterberg), correcties en typografische aanwijzingen in potlood (in onbekende hand, waarschijnlijk T. Kurpershoek).
| |
Gedichten
De samenstelling van de proef is conform de eerste druk van Cryptogamen iii, met uitzondering van de uitvoering van het nawerk (zie § 45.3 en § 45.5):
| |
| |
| [1-6] |
[voorwerk] |
| 7-282 |
[523] ‘Orpheus’ tot en met [709] ‘En Jezus schreef in 't zand’ |
| 283-297 |
[nawerk] |
| [298-300] |
[blanco] |
| |
| |
Bijzonderheden
Op 1 mei 1954 werd de proef ter correctie aan Achterberg gestuurd (zie § 45.3).
| |
H-89
Beschrijving
Tweede proef Cryptogamen iii, 300 pagina's in 19 katernen, 13,2 × 21 cm, gedeeltelijk opengesneden, correcties in potlood (in de hand van J.C. Achterberg-van Baak).
| |
Gedichten
De samenstelling van de proef is conform de eerste druk van Cryptogamen iii (zie § 45.4 en § 45.5):
| [1-6] |
[voorwerk] |
| 7-282 |
[523] ‘Orpheus’ tot en met [709] ‘En Jezus schreef in 't zand’ |
| [283-299] |
[nawerk] |
| [300] |
[blanco] |
| |
Datering
Vóór 2 juni 1954
| |
Bijzonderheden
Mogelijk is de proef een tweede exemplaar, waarin Achterbergs correcties uit het eerste exemplaar zijn overgenomen (zie § 45.4).
| |
H-90
Beschrijving
Proef En Jezus schreef in 't zand5, 25 bladen (blad [2] is in tweevoud overgeleverd), 13,4 × 21,5 cm, correcties in blauw potlood (in de hand van Achterberg), rode inkt en potlood (in onbekende hand), zwarte inkt en rood potlood (in de hand van D. Wolthers en - waarschijnlijk - H. Krijger). De bladen zijn aan elkaar gehecht door middel van een paperclip, tezamen met een blad dat gediend heeft als kopij voor de colofon (geschreven in zwarte inkt, zetinstructies in rood potlood, beide in de hand van H. Krijger). Onder de tekst van [708] ‘Avondmaal’ (p. 21) is de volgende tekst getypt: ‘uit: Gerrit Achterberg, En Jezus schreef in 't zand. 6e druk 1954. Daamen n.v., Den Haag.’ Waarvoor dit blad heeft gediend, is niet bekend.
| |
| |
| |
Gedichten
De samenstelling van de proef is conform de samenstelling van de vijfde druk van En Jezus schreef in 't zand (zie § 30.10):
| [1-4] |
[voorwerk] |
| 5-22 |
[232] ‘Jan Toorop’ tot en met [709] ‘En Jezus schreef in 't zand’ |
| [23-24] |
[nawerk] |
| |
Datering
Vóór 10 juni 1954
| |
H-91
Beschrijving
Kopij De gids, 2 bladen, 13,2 × 21,3 cm, wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, doorslagen, correcties in potlood. Op de bladen staan aantekeningen in blauwe ballpoint (in de hand van B. Voeten).
| |
| |
Datering
Vóór december 1954
| |
Bijzonderheden
Zie § 44.3.3. De typoscripten waarvan deze doorslagen zijn gemaakt, bevinden zich in het eerste verzameltyposcript van Vergeetboek (H-93).
| |
H-92
Beschrijving
Manuscripten Vergeetboek, 32 bladen, verschillende formaten en papiersoorten, potlood, blauw potlood. Het manuscript van [937] ‘Tuinarchitect’ heeft, gezien de overeenkomstige scheurrand, oorspronkelijk één blad gevormd met het manuscript van fragment [3] ‘windstrepen Bloed[vaten] liggen in de lucht’ (zie H-119). De manuscripten van [944] ‘Sympathicus’ zijn op een gegeven moment samengevoegd geweest door middel van een paperclip.
| |
Gedichten
Er zijn 31 gedichten uit Vergeetboek overgeleverd. Van [944] ‘Sympathicus’ zijn twee manuscripten overgeleverd. De volgorde van de gedichten is gebaseerd op de plaats die de gedichten in de bundel innemen (zie § 50.8):
| [1-10] |
[930] ‘Deïsme’ tot en met [938] ‘Mania religiosa’ |
| [11] |
[944] ‘Sympathicus’ (M1) |
| [12] |
[944] ‘Sympathicus’ (M2) |
| [13-22] |
[945] ‘Tijdbarrière’ tot en met [956] ‘Aquarium’ |
| [23-32] |
[957] ‘Longitude’ tot en met [968] ‘Depersonalisatie’ |
| |
| |
| |
Datering
1953/vóór december 1955
| |
Bijzonderheden
De aangegeven datering is gebaseerd op de publicatiegeschiedenis van de afzonderlijke gedichten. De datum van voltooiing is per gedicht verschillend.
| |
H-93
Beschrijving
Eerste typoscript Vergeetboek, 29 bladen, 13,2 × 21,4 cm (de bladen [16] en [18-29] zijn iets breder, variërend van 13,5 tot 13,8 cm), wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, typoscripten, correcties in potlood, blauw potlood en anilinepotlood. De bladen zijn naderhand samengevoegd door middel van een omslagje, waarop Achterberg in potlood noteerde: ‘Vergeetboek [//] 1e’.
| |
Gedichten
De 29 bladen bevatten 27 gedichten (zie § 50.2):
| [1-29] |
[930] ‘Deïsme’ tot en met [968] ‘Depersonalisatie’ |
| |
Datering
1953/vóór december 1955
| |
Bijzonderheden
De aangegeven datering is gebaseerd op de publicatiegeschiedenis van de afzonderlijke gedichten. De varianten en correcties zijn deels later aangebracht (zie § 50.2). Van een aantal typoscripten zijn doorslagen bewaard gebleven, die hebben gediend als kopij voor De gids (zie H-83 en H-91) en Vandaag (zie H-85).
| |
H-94
Beschrijving
Eerste typoscripten Spel van de wilde jacht, 13 bladen, 13,7 × 21,4 cm (van de bladen [3] en [12] is het bovenste gedeelte verwijderd; de afmetingen zijn respectievelijk 13,7 × 11,9 cm en 13,7 × 13,1 cm), wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, typoscripten, correcties in potlood. De bladen zijn later door Achterberg genummerd, in samenhang met de manuscripten van H-95. Blad [3] heeft hij vervolgens ook bij die verzameling gevoegd.
| |
Gedichten
De bladen bevatten 13 gedichten. De volgorde is gebaseerd op de later aangebrachte nummering (zie § 47.3):
| [1] |
[969] ‘Kroondomein’ |
| [2] |
[970] ‘Folklore’ |
| [3] |
[981] ‘Zwevende claim’ [M1, fragment] |
| [4] |
[971] ‘Dryade’ |
| |
| |
| [5] |
[965] ‘Tabor’ |
| [6-11] |
[972] ‘Jachtopziener’ tot en met [977] ‘Rentmeester’ |
| [12] |
[996] ‘Tweede meisje’ [fragment] |
| [13] |
[978] ‘Verslaggever’ |
| |
Datering
Eind 1955/begin 1956
| |
Bijzonderheden
De datering is gebaseerd op de publicatiegeschiedenis van [965] ‘Tabor’. De varianten en correcties zijn later aangebracht (zie § 47.3).
| |
H-95
Beschrijving
Eerste manuscripten Spel van de wilde jacht, 20 bladen, verschillende formaten en papiersoorten, potlood. Van blad [2] is het bovenste gedeelte verwijderd; bij dit manuscript is later blad [3] uit H-94 gevoegd. De bladen zijn naderhand door Achterberg genummerd, in samenhang met de typoscripten van H-94 (zie ook de beschrijving aldaar). De bladen worden bijeengehouden door middel van een omslagje, waarop Achterberg in potlood noteerde: ‘Wilde jacht 1e’. Gezien de samenhangende nummering hebben waarschijnlijk ook de typoscripten in het omslag gezeten.
| |
Gedichten
Er zijn 21 gedichten uit Spel van de wilde jacht overgeleverd. Blad [12] bevat de tekstontwikkeling van twee gedichten. De volgorde is gebaseerd op de later aangebrachte nummering (zie § 47.3):
| [1] |
[979] ‘Beau lieu’ |
| [2] |
[981] ‘Zwevende claim’ [M2, fragment] |
| [3-7] |
[982] ‘Dwingelo’ tot en met [986] ‘Potentieel’ |
| [8-11] |
[988] ‘Makelaar’ tot en met [991] ‘Trivia’ |
| [12r] |
[992] ‘Onland’ |
| [12v] |
[993] ‘Horeb’ |
| [13] |
[994] ‘Watersnood’ |
| [14] |
[995] ‘Chauffeur’ |
| [15-18] |
[1000] ‘Theater’ tot en met [1003] ‘Microcopie’ |
| [19] |
[1005] ‘Oreade’ |
| [20r-v] |
[1006] ‘Ultra montes’ |
| |
Datering
1953/vóór oktober 1956
| |
Bijzonderheden
Zie voor de aangegeven datering § 47.3.
| |
| |
| |
H-96
Beschrijving
Tweede manuscripten Spel van de wilde jacht, 53 bladen, 12 × 18,7 cm, kladblok-blaadjes, potlood, rood potlood, blauwe ballpoint. In eerste instantie zijn alleen de bladen met gedichten met potlood genummerd. De 10 bladen met titel, opdracht en afdelingstitels zijn niet met potlood genummerd en werden mogelijk later toegevoegd (deze bladen zijn iets kleiner: 12 × 18,2 cm). Naderhand heeft Achterberg de gehele verzameling met blauwe ballpoint genummerd (1-53). De bladen worden bijeengehouden door middel van een omslag, waarop Achterberg later in blauwe ballpoint noteerde: ‘Wilde jacht 2e’ en (omcirkeld): ‘Maatstaf [/] De Gids [/] Vlaamse Gids’.
| |
Gedichten
Het manuscript bevat alle 43 gedichten uit Spel van de wilde jacht. De volgorde van de gedichten is gebaseerd op de reconstructie in § 47.4. Naderhand heeft Achterberg de samenstelling nog op één plaats gewijzigd (zie § 47.7):
| [1-3] |
[voorwerk] |
| [4-53] |
[979] ‘Beau lieu’ tot en met [1009] ‘Mon trésor’ |
| |
Datering
Vóór 30 november 1956
| |
Bijzonderheden
De aangegeven datering heeft betrekking op de eerste samenstelling van het verzamelmanuscript (zie § 47.4). De bewerking in rood potlood en blauwe ballpoint heeft kort daarna (tussen eind november en 14 december 1956) plaatsgevonden (zie § 47.7).
| |
H-97
Beschrijving
Kopij Spel van de wilde jacht, 55 bladen, 13,6 × 21,4 cm, wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, typoscripten, correcties in anilinepotlood, zetinstructies en nummering (1-54) in potlood en zwarte inkt (in de hand van Gerrit Noordzij). Het typoscript van [997] ‘Sluitrede’ (blad [38]) is ongenummerd en ontbrak in eerste instantie in de kopij. Onder het gedicht is door Achterberg getypt: ‘s.v.p. aanbrengen tussen Reikwijdte en [/] Hyade’. Onderaan blad [1] noteerde Achterberg in blauwe ballpoint: ‘retour aan G. Achterberg [/] Molenhoekje 3 [/] Leusden’. De bladen bevatten sporen van drukkersinkt.
| |
Gedichten
Het typoscript bevat alle 43 gedichten uit Spel van de wilde jacht. De volgorde van de gedichten is gebaseerd op de reconstructie in § 47.5:
| [1-4] |
[voorwerk] |
| [5-19] |
[979] ‘Beau lieu’ tot en met [983] ‘Aanstalte’ |
| [20-36] |
[985] ‘Recreatie’ tot en met [996] ‘Tweede meisje’ |
| |
| |
| [37] |
[984] ‘Reikwijdte’ |
| [38] |
[997] ‘Sluitrede’ |
| [39-54] |
[998] ‘Hyade’ tot en met [1009] ‘Mon trésor’ |
| [55] |
[inhoudsopgave] |
| |
Datering
Vóór 30 november 1956
| |
Bijzonderheden
Van 24 typoscripten zijn doorslagen bewaard gebleven, die hebben gediend als kopij voor De gids (zie H-98) en Maatstaf (zie H-99).
| |
H-98
Beschrijving
Kopij De gids, 4 bladen, 13,6 × 21,4 cm (van blad 1 is het onderste gedeelte - waarop mogelijk Achterbergs adres stond - verwijderd; het meet 13,6 × 14,3 cm), wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, doorslagen. De bladen zijn door Achterberg in anilinepotlood genummerd. De bladen bevatten zetinstructies, aantekeningen in blauwe ballpoint (onbekende hand) en sporen van drukkersinkt.
| |
Gedichten
De bladen bevatten 4 gedichten (zie § 47.6.1):
| 1-4 |
[969] ‘Kroondomein’ tot en met [965] ‘Tabor’ |
| |
Datering
Vóór december 1956
| |
Bijzonderheden
De typoscripten waarvan deze doorslagen zijn gemaakt, bevinden zich in de kopij van Spel van de wilde jacht (H-97). Zie ook H-100.
| |
H-99
Beschrijving
Kopij Maatstaf, 20 bladen, 13,6 × 21,4 cm, wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, doorslagen, correcties in anilinepotlood, zetinstructies en aantekeningen in potlood (in de hand van Daisy Wolthers) en blauwe ballpoint (in de hand van Bert Bakker). De bladen zijn door Achterberg in anilinepotlood genummerd. Ze bevatten een gaatje, veroorzaakt tijdens het zetten, en sporen van drukkersinkt.
| |
Gedichten
De bladen bevatten 20 gedichten (zie § 47.6.2):
| 1-20 |
[979] ‘Beau lieu’ tot en met [1009] ‘Mon trésor’ |
| |
Datering
Eind november/begin december 1956
| |
| |
| |
Bijzonderheden
De typoscripten waarvan deze doorslagen zijn gemaakt, bevinden zich in de kopij van Spel van de wilde jacht (H-97). Zie ook H-101.
| |
H-100
Beschrijving
Proef De gids, 4 bladen, 16,3 × 25,1 cm, ongecorrigeerd.
| |
Gedichten
De proef bevat 4 gedichten (zie § 47.8.1):
| [1-4] |
[969] ‘Kroondomein’ tot en met [965] ‘Tabor’ |
| |
Datering
Vóór december 1956
| |
Bijzonderheden
Zie H-98. De proef is een tweede exemplaar. Het door Achterberg gecorrigeerde exemplaar is niet overgeleverd (zie § 47.8.1).
| |
H-101
Beschrijving
Proef Maatstaf, 8 bladen, 30,2 × 29,4 cm, gecorrigeerd in rode inkt (in de hand van een corrector) en blauwe inkt (in de hand van Achterberg). Het betreft een strokenproef met gedrukte nummering (1-8). De definitieve pagina-indeling en -nummering zijn in potlood en zwarte inkt aangegeven (in de hand van Daisy Wolthers). Op de keerzijde van blad 6 is naderhand door Wolthers genoteerd (potlood): ‘(de corrector (oud-onderwijzer) [/] van uitgeverij Daamen/Bert Bakker [/] corrigeerde met rode inkt)’. De bladen bevatten een gaatje, veroorzaakt tijdens het zetten, en sporen van drukkersinkt.
| |
Gedichten
De proef bevat 20 gedichten (zie § 47.8.2), die onder elkaar zijn afgedrukt:
| 1-8 |
[979] ‘Beau lieu’ tot en met [1009] ‘Mon trésor’ |
| |
| |
Bijzonderheden
Zie H-99 en § 47.8.2.
| |
H-102
Beschrijving
Typoscript Spel van de wilde jacht, 53 bladen, 13,6 × 21,4 cm, wil papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, typoscripten, correcties in blauwe ballpoint en inktgum. De bladen zijn rechtsboven met de typemachine genummerd (1-53).
| |
| |
| |
Gedichten
Het typoscript bevat alle 43 gedichten uit de bundel Spel van de wilde jacht (zie § 47.9):
| 1-3 |
[voorwerk] |
| 4-53 |
[979] ‘Beau lieu’ tot en met [1009] ‘Mon trésor’ |
| |
Datering
Vóór 14 december 1956
| |
Bewaarplaats
Ministerie van ok&w (wvs), 's-Gravenhage
| |
Bijzonderheden
Achterberg stuurde dit typoscript op 14 december 1956 aan de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen om te voldoen aan de hem verleende letterkundige opdracht (zie § 47.2 en § 47.9). Van 18 typoscripten zijn eerste doorslagen bewaard gebleven, die hebben gediend als kopij voor De gids (zie H-104) en De Vlaamse gids (zie H-105). Van het gehele typoscript is ook een tweede doorslag overgeleverd, dat verder buiten beschouwing blijft.
| |
H-103
Beschrijving
Kopij De gids, 1 blad, 13,6 × 21,4 cm, wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, typoscript. Het blad bevat zetinstructies in groene ballpoint en aantekeningen in bruine inkt (beide in onbekende hand).
| |
| |
Datering
Vóór december 1956
| |
Bijzonderheden
De datering van dit typoscript is gebaseerd op het gegeven dat het eerder aan De gids is gestuurd dan de rest van de kopij (zie H-104).
| |
H-104
Beschrijving
Kopij De gids, 11 bladen, 13,6 × 21,4 cm, wil papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, doorslagen. De getypte nummering van de bladen (zie de beschrijving van H-102) is door Achterberg in blauwe ballpoint vervangen. De bladen bevatten aantekeningen in blauwe ballpoint (in de hand van Achterberg en in onbekende hand) en sporen van drukkersinkt.
| |
Gedichten
De bladen bevatten 11 gedichten (zie § 47.10.1):
| 1-11 |
[982] ‘Dwingelo’ tot en met [1006] ‘Ultra montes’ |
| |
| |
| |
Datering
Omstreeks 14 december 1956
| |
Bijzonderheden
Later is het typoscript van H-103 bij deze kopij gevoegd (zie § 47.10.1). De typoscripten waarvan deze doorslagen zijn gemaakt, bevinden zich in het verzameltyposcript van Spel van de wilde jacht (H-102). Zie ook H-106.
| |
H-105
Beschrijving
Kopij De Vlaamse gids, 7 bladen, 13,6 × 21,4 cm, wil papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, doorslagen. De getypte nummering van de bladen (zie de beschrijving van H-102) is door Achterberg in blauwe ballpoint vervangen. De bladen bevatten aantekeningen in blauwe ballpoint (in de hand van Achterberg), blauwe inkt (in de hand van M. Rutten en J. Schepens) en sporen van drukkersinkt.
| |
Gedichten
De bladen bevatten 7 gedichten (zie § 47.10.2):
| 1-7 |
[987] ‘Anaconda’ tot en met [978] ‘Verslaggever’ |
| |
Datering
Vóór 16 december 1956
| |
Bijzonderheden
De typoscripten waarvan deze doorslagen zijn gemaakt, bevinden zich in het verzameltyposcript van Spel van de wilde jacht (H-102).
| |
H-106
Beschrijving
Proef De gids, 9 bladen, [1-7]: 16,2 × 25 cm, [8-9]: 16,2 × 32,5 cm, ongecorrigeerd. Op [8-9] zijn twee gedichten per pagina afgedrukt.
| |
Gedichten
De proef bevat 11 gedichten (zie § 47.11):
| [1-9] |
[982] ‘Dwingelo’ tot en met [1006] ‘Ultra montes’ |
| |
Datering
Vóór januari 1957
| |
Bijzonderheden
Zie H-104. De proef is een tweede exemplaar. Het door Achterberg gecorrigeerde exemplaar is niet overgeleverd (zie § 47.11).
| |
| |
| |
H-107
Beschrijving
Eerste proef Spel van de wilde jacht, 72 pagina's in 5 katernen, 13,3 × 21,2 cm, correcties in blauwe ballpoint, zetinstructies in potlood (in de hand van Gerrit Noordzij). Naderhand zijn de door Achterberg aangebrachte varianten en correcties met rood potlood gemarkeerd door iemand van uitgeverij Querido (zie § 47.15.2). Bij de proef is een door Noordzij getekend model voor de inhoudsopgave overgeleverd.
| |
Gedichten
De samenstelling van de proef is conform de eerste druk van Spel van de wilde jacht, met uitzondering van het ontbreken van de tekst van de colofon op p. [73] (zie § 47.12 en § 47.14):
| [1-6] |
[voorwerk] |
| 7-70 |
[979] ‘Beau lieu’ tot en met [1009] ‘Mon trésor’ |
| [71-72] |
[inhoudsopgave] |
| |
Datering
Vóór 12 januari 1957
| |
Bijzonderheden
Op 12 januari 1957 werd de proef ter correctie aan Achterberg gestuurd (zie § 47.12). Van de proef is een tweede, niet opengesneden en ongecorrigeerd exemplaar overgeleverd, dat verder buiten beschouwing blijft.
| |
H-108
Beschrijving
Tweede proef Spel van de wilde jacht, 74 pagina's in 5 katernen (losgehaald en naderhand in een andere verdeling van de pagina's weer aan elkaar geniet), 13,2 × 21,3 cm, correcties in blauwe ballpoint, zetinstructies in potlood en blauwe ballpoint (in de hand van Gerrit Noordzij), aantekeningen van de zetter in potlood en rode ballpoint. Bij de proef is ook de door Noordzij vervaardigde kopij voor de colofon overgeleverd.
| |
Gedichten
De samenstelling van de proef is conform de eerste druk van Spel van de wilde jacht (zie § 47.13 en § 47.14):
| [1-6] |
[voorwerk] |
| 7-70 |
[979] ‘Beau lieu’ tot en met [1009] ‘Mon trésor’ |
| 71-[73] |
[nawerk] |
| [74] |
[blanco] |
| |
Datering
Vóór 13 februari 1957
| |
| |
| |
Bijzonderheden
Op 13 februari 1957 werd de proef ter correctie aan Achterberg gestuurd. Uit aantekeningen van de zetter op de proef blijkt dat de bundel is gedrukt op 27-28 februari en 1 maart 1957 (zie § 47.13).
| |
H-109
Beschrijving
Kopij Maatstaf, 4 bladen, 13,8 × 21,4 cm, wil papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, typoscripten. De bladen zijn in blauwe ballpoint (in de hand van Bert Bakker) genummerd (1-4) en van zetinstructies voorzien. Ze bevatten een gaatje, veroorzaakt tijdens het zetten, en sporen van drukkersinkt.
| |
Gedichten
De bladen bevatten de reeks ‘Ballade van de tijd’ (zie § 48.1):
| 1-4 |
[1010] ‘Memorandum’ tot en met [1013] ‘0.00’ |
| |
Datering
Vóór februari 1958
| |
H-110
Beschrijving
Kopij De gids, 1 blad, 21,4 × 27,5 cm, doorslagpapier, typoscript. Het blad bevat zetinstructies in blauwe ballpoint (in onbekende hand). Boven de titel van het gedicht staat in de hand van Bert Bakker: ‘Gerrit Achterberg’.
| |
Gedichten
| [1] |
[1014] ‘Drieluikje voor Jany’ |
| |
Datering
Kort ná 23 februari 1958
| |
Bijzonderheden
Het typoscript is door Bert Bakker vervaardigd aan de hand van een ander typoscript, dat Achterberg hem op 23 februari 1958 stuurde (zie § 48.1). Zie ook H-111.
| |
H-111
Beschrijving
Proef De gids, 1 blad, 16,2 × 24,9 cm, ongecorrigeerd.
| |
Gedichten
| [1] |
[1014] ‘Drieluikje voor Jany’ |
| |
Datering
Maart/april 1958
| |
| |
| |
Bijzonderheden
Zie H-110. De proef is een tweede exemplaar. Het door Achterberg gecorrigeerde exemplaar is niet overgeleverd.
| |
H-112
Beschrijving
Kopij Cryptogamen 4, bestaande uit losgescheurde pagina's van de bundels Sneeuwwitje, Mascotte, Cenotaaf, Ode aan den Haag, Ballade van de gasfitter, Autodroom en Spel van de wilde jacht, correcties in potlood (in de hand van Daisy Wolthers). In Sneeuwwitje zijn aan p. 17 en p. 29 typoscripten gehecht ter vervanging van de gedrukte versies van respectievelijk [604] ‘Papyroline’ en [807] ‘Transplantatie’. In Mascotte is de pagina met [848] ‘Vrijgezel’ (p. 36) doorgehaald. De bladen zijn opnieuw gepagineerd (in blauwe ballpoint en blauwe inkt), zodat 226 pagina's ontstaan (5-230). Later zijn 10 typoscripten toegevoegd, die door iemand van uitgeverij Querido zijn vervaardigd en die hebben gediend als kopij van het voor- en nawerk. Het geheel is gepagineerd in blauwe inkt (1-247). Zetinstructies in potlood, rode ballpoint en blauwe inkt (in de hand van Gerrit Noordzij).
| |
Gedichten
De samenstelling van de kopij is conform de samenstelling van de eerste druk van Cryptogamen 4 (zie § 49.2 en § 49.4):
| [1-4] |
[voorwerk] |
| [5] |
sneeuwwitje |
| [6] |
[blanco] |
| 7-232 |
[792] ‘Weerbericht’ tot en met [1009] ‘Mon trésor’ |
| [233-247] |
[nawerk] |
| |
Datering
Vóór 7 september 1960
| |
Bijzonderheden
Op 7 september 1960 stuurde Achterberg de kopij van Cryptogamen 4 aan Querido (zie § 49.1). Op basis van deze kopij zijn vervolgens ter uitgeverij de typoscripten met het voor- en nawerk vervaardigd.
| |
H-113
Beschrijving
Proef Cryptogamen 4 (reisvel), 16 pagina's in 1 katern, 13,2 × 21,4 cm, ongecorrigeerd. Zetinstructies in potlood, groene ballpoint en zwarte inkt (in de hand van Gerrit Noordzij). De bladen bevatten sporen van drukkersinkt.
| |
Gedichten
De proef van het reisvel bevat een aantal pagina's uit Cryptogamen 4 (zie § 49.3 en § 49.4):
| |
| |
| [1-4] |
[voorwerk] |
| [5] |
sneeuwwitje |
| [6] |
[blanco] |
| 7 |
[792] ‘Weerbericht’ |
| 8 |
[789] ‘Rath & Doodeheefver’ |
| 9-15 |
[inhoudsopgave] |
| [16] |
[blanco] |
| |
Datering
Januari/februari 1961
| |
H-114
Beschrijving
1 blad, 12 × 13,6 cm (het onderste gedeelte van het blad is verwijderd), kladblok-blaadje, blauwe ballpoint, potlood. Op de keerzijde staan instructies van Bert Bakker t.b.v. de reproductie van het manuscript in Maatstaf 9 (februari 1962). Bij het manuscript zijn twee soortgelijke bladen (formaat 12 × 19,9 cm) overgeleverd, die verschillende aantekeningen van Achterberg in potlood bevatten (zie Bijzonderheden).
| |
Gedichten
| [1] |
[1015] ‘Critische massa’ |
| |
| |
Bijzonderheden
Achterbergs aantekeningen op de bij het manuscript overgeleverde blaadjes hebben onder meer betrekking op het verschijnsel ‘critische massa’ (zie § 48.3.3 en § 48.4.2). Zie ook H-115.
| |
H-115
Beschrijving
2 bladen, 13,6 × 21,4 cm, wil papier, typoscripten, blauwe ballpoint. De bladen zijn door Achterberg in potlood genummerd.
| |
Gedichten
| 1 |
[1015] ‘Critische massa’ |
| 2 |
[848] ‘Fall-out’ |
| |
| |
Bijzonderheden
De datering is gebaseerd op de publicatie van de gedichten in Maatstaf (zie § 48.4.2).
| |
| |
| |
H-116
Beschrijving
Kopij Vergeetboek, 42 bladen, 13,6 × 21,4 cm, wit papier, watermerk ‘beidt uw tijd’, typoscripten, correcties in potlood en blauwe ballpoint. In de tekst van [956] ‘Aquarium’ (blad [23-24]) zijn in potlood om de vijf regels streepjes gezet, waarschijnlijk door de zetter. Verschillende bladen bevatten sporen van drukkersinkt.
| |
Gedichten
De volgorde van de gedichten is conform de eerste druk van Vergeetboek (zie § 50.4 en § 50.8):
| [1] |
[titelblad] |
| [2-41] |
[930] ‘Deïsme’ tot en met [1013] ‘0.00’ |
| [42] |
[inhoudsopgave] |
| |
Datering
Tussen 23 maart en 28 april 1961
| |
H-117
Beschrijving
Derde typoscript Vergeetboek, 42 bladen, 13,7 × 21,6 cm, wit papier, watermerk ‘mosa bank’, typoscripten, correcties in blauwe ballpoint en zwarte inkt.
| |
Gedichten
De volgorde van de gedichten is conform de eerste druk van Vergeetboek (zie § 50.5 en § 50.8):
| [1] |
[titelblad] |
| [2-41] |
[930] ‘Deïsme’ tot en met [1013] ‘0.00’ |
| [42] |
[inhoudsopgave] |
| |
Datering
Tussen 28 april en 8 mei 1961
| |
Bewaarplaats
Ministerie van ok&w (wvs), 's-Gravenhage
| |
Bijzonderheden
Dit typoscript is op Achterbergs verzoek door iemand van uitgeverij Querido vervaardigd op basis van de kopij van Vergeetboek (H-116). Achterberg heeft het typoscript aan het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen gestuurd om te voldoen aan de hem verleende letterkundige opdracht (zie § 50.3.1 en § 50.5). Van het typoscript is een doorslag overgeleverd, dat verder buiten beschouwing blijft.
| |
| |
| |
H-118
Beschrijving
1 blad, 13,6 × 21,4 cm, wil papier, typoscript, correcties in potlood, anilinepotlood en blauwe ballpoint. Bij het typoscript is een groen cahier (formaat 12 × 19,9 cm, gelinieerd papier) overgeleverd, waarin Achterberg met blauwe ballpoint verschillende aantekeningen heeft gemaakt. In het cahier ligt een typoscript (formaat 21,4 × 27,4 cm, wit papier, watermerk ‘Hollandsch normaal m.u.z.’), dat een afschrift bevat van een artikel uit Keesings historisch archief (zie Bijzonderheden).
| |
Gedichten
| [1] |
[1016] ‘Anti-materie’ |
| |
| |
Bijzonderheden
Achterbergs aantekeningen in het bij het typoscript overgeleverde cahier en typoscript hebben onder meer betrekking op het verschijnsel ‘anti-materie’ (zie § 48.3.1, § 48.3.2 en § 48.4.3).
| |
H-119
Beschrijving
1 blad, 10,5 × 16,3 cm, potlood. Het manuscript heeft, gezien de overeenkomstige scheurrand, oorspronkelijk één blad gevormd met M1 van [937] ‘Tuinarchitect’ (zie H-92).
| |
Gedichten
Het blad bevat een fragment (zie Appendix a):
| [1] |
[3] ‘windstrepen Bloed[vaten] liggen in de lucht’ |
| |
Datering
Tussen 1952/1953 en begin 1962
| |
Bijzonderheden
De terminus a quo is gebaseerd op de datering van [937] ‘Tuinarchitect’. Achterberg heeft het manuscript, tezamen met de andere fragmenten (zie H-120 en H-121), tot aan zijn dood in portefeuille gehad.
| |
H-120
Beschrijving
40 bladen, 10,4 × 16,4 cm, potlood. De bladen [1-24] hebben een vouw in het midden en vertonen sporen van gebruik (gevlekt, vergeeld en gekreukt papier); de bladen [25-40] zijn ongevouwen.
| |
Gedichten
De bladen bevatten 40 fragmenten (zie Appendix a):
| |
| |
| [1-24] |
[4] ‘Kerstengel’ tot en met [27] ‘Dichtgemetseld in mist zijn de vogezen’ |
| [25-40] |
[28] ‘Dauw legert om het huis de ganse nacht’ tot en met [44] ‘De stille muren van de mist verrijzen’ |
| |
| |
Bijzonderheden
De datering van de manuscripten is niet bekend. Op grond van de papiersoort kan worden vermoed dat de bladen uit de jaren vijftig stammen, gezien het feit dat soortgelijke documenten voorkomen in het ontstaansmateriaal van verschillende bundels uit die periode. De gebruikerssporen op [1-24] wijzen erop dat Achterberg de blaadjes enige tijd met zich meegedragen heeft. Dit geldt niet voor de bladen [25-40]. Zie ook H-119 en H-121.
| |
H-121
Beschrijving
1 blad, 11,9 × 18,3 cm, kladblok-blaadje, anilinepotlood.
| |
Gedichten
Het blad bevat een fragment (zie Appendix a):
| [1] |
[45] ‘De haringvrouw was vriendelijk vandaag’ |
| |
| |
Bijzonderheden
De datering van het blad is onbekend. Zie ook H-119 en H-120.
| |
H-122
Beschrijving
Kopij Verzamelde gedichten, bestaande uit losgescheurde pagina's van de bundels Oude cryptogamen, Cryptogamen2, Cryptogamen iii, Cryptogamen 4 en Vergeetboek. De afzonderlijke bundels zijn in volgorde van verschijnen geplaatst. In Afvaart is aan de pagina met [105] ‘De wil der wegen’ (Oude cryptogamen, p. 33) een typoscript gehecht ter vervanging van de gedrukte versie van het gedicht (in de kopij bevindt zich een identieke doorslag, die buiten beschouwing blijft). De bladen zijn met groene ballpoint genummerd 1-932. Varianten en correcties in potlood, anilinepotlood (beide in de hand van Daisy Wolthers), rode en blauwe ballpoint (in onbekende hand en in de hand van J.C. Achterberg-van Baak). Zetinstructies in potlood.
De varianten en correcties die Daisy Wolthers in de kopij heeft aangebracht, zijn door haar overgenomen van de correctielijsten van Achterberg: 5 bladen, ± 13,3 × 21,4 cm (van blad [1] is het onderste gedeelte verwijderd;
| |
| |
het meet 13,3 × 9,3 cm), wil papier, watermerk ‘beidt uw tijd’; [1-4] zijn typoscripten met aantekeningen in blauwe ballpoint, potlood, blauw potlood, anilinepotlood en zwarte inkt, [5] bevat alleen geschreven aantekeningen in verschillende kleuren potlood (grijs, groen, blauw en aniline):
| [1-3] |
correctie Oude Cryptogamen |
| [4r-v] |
correctie Cryptogamen 2e dr. |
| [5r-v] |
correctie Cryptogamen iii |
| |
Gedichten
De volgorde van de gedichten is conform de samenstelling van de eerste druk van Verzamelde gedichten. Drie gedichten zijn niet in de kopij overgeleverd (zie § 51.2 en § 51.4):
| [1] |
afvaart |
| [2] |
[65] ‘Aan het roer dien avond stond het hart’ |
| [3-932] |
[40] ‘Strophen i’ tot en met [1013] ‘0.00’ |
| |
Datering
Tussen eind 1959 en begin 1963
| |
Bijzonderheden
Eind 1959 ontving Achterberg van uitgeverij Querido exemplaren van zijn tot dan toe verschenen verzamelbundels. Vanaf dat moment hield hij correctielijsten bij (zie § 51.1 en § 51.2). Na Achterbergs dood heeft Daisy Wolthers de kopij voor de bundel persklaar gemaakt, in samenwerking met Cathrien Achterberg en waarschijnlijk geassisteerd door mensen van uitgeverij Querido (zie § 51.3).
|
|
Auteursrechtelijk beschermd