|
| |
[Gerrit Beijer]
Beijer (Gerrit), vermoedelijk een Hagenaar, althans hij leefde in het laatst der vorige eeuw te 's Gravenhage, en liet in 1771 Dichtgewyde Mengelingen voor zyne vrienden drukken, waarachter in het exemplaar, dat wij thans voor ons hebben, nog eene menigte afzonderlijk gedrukte stukken gevoegd zijn. De bundel, hoewel grootendeels uit gelegenheidsverzen bestaande, bevat menig blijk, dat Beijer geen der minste zangers van dat tijdstip was, en dat zijne dichtvruchten ruim zoo goed de openbare uitgave verdiend hadden als die van menig ander zijner tijdgenooten. Tot staving van dit ons gevoelen brengen wij hier twee stalen van geheel uiteenloopende dichtsoorten bij, het eene stuk is een brief van Cornelis Dirkszoon aen Graef Lodewyk van Nassau.
Heldhafte Lodewijk! Oranje schept weêr moed:
Laet u dus 't krijgsgeweld van Alva niet vertsaegen;
Hoe fel die aertstiran op onze Vrijheid woedt,
Gij moogt thans meer dan ooit een' nieuwen aenslag waegen.
Gewis, nu zal de Prins dien trotschen dwingeland
Welhaest geheel verslaen: Bossu is reeds gevangen,
Zijn schip! ja zelfs de vloot roemruchtig overmand. -
Ik deed, in aller ijl den Staet dit nieuws erlangen,
| |
| |
En schrijf thans ook aan u deez' letters van mijn kiel,
Ik denk, datge u tot nog te Frankfort zult onthouên.
Wat blijdschap! welkëen heil voor mijne vrije ziel,
Indien ik eerlang u in Holland mag aenschouwen!
Hoe 't zij, ontvouw mijn brief en lees deez' blijde maer,
Opdat u onze trouw en dapperheid moog' blijken.
Schep moed! wij tarten hier het schroomelijkst gevaer,
En zullen, braeve held! Oranje nooit bezwijken. -
Toen Alva 't hoog bewind der uitgeruste vloot,
Met trotschen overmoed, Bossu had opgedraegen,
Stond heel Noordholland in den hagchelijksten nood,
En dorst, met kleene magt, geen' fellen zeeslag waegen,
Dus zinkt men schip bij schip voor Pampus in het Y,
Om hem den overtogt ondoenelijk te maeken.
Bossu vlamt naer den buit, - zet all' zijn zeilen bij,
En weet 'er tusschendoor of over heen te raeken.
Dan, dit verbluft ons niet: - wij neemen kort besluit;
Ik voel mijne oude borst door heldenvuur bezielen:
Men rust te Hoorn en ook te Enkhuyzen schepen uit,
En brengt een vloot bijëen van vierëntwintig kielen.
Ik steek hiermede in zee, terwijl het breede strand
Door 't schel gejuil weêrgalmt van duizend duizend menschen,
Die, uit een zuivre zucht voor 't lieve Vaderland,
Ons kloek beleid en moed en overwinning wenschen.
Wij zetten 't onderwijl regt op den vijand aen,
En branden op hem los. - de zee kriöelt van schepen:
Ik zie den dappren Til en Trijntjens moedig slaen,
En 't schip van Schuilenburg, verwonnen, medesleepen.
't Noordhollandsche oorlogsvolk durft zelf een kleene kogg',
Ten spijt van 't Spaensch geweld, naer 't Admiraelschip stieren.
Bossu houdt deinzende af, maer vindt geen open log: -
De vlooten blijven lang dwarsch door elkandren gieren.
De strijd wordt algemeen. - elk schip staet als in vlam. -
De kogels snorren ons van alle zij' om de ooren.
'kRoep: ‘mannen! helden! wreekt den moord van Rotterdam!
Zo gij deez' slag verliest, is heel het Land verlooren;’ -
'k Zag nooit verwoeder strijd. - men zinkt of overwint. -
Wij schieten zeil en treil van schip bij schip aen flentren,
| |
| |
En, schoon Bossu 't gevecht met nieuw geweld begint,
En onöphoudelijk vuurt, hij durft met ons niet entren.
Vest krijgt de volle laeg, en wordt van allen kant
Geweldig aengeransd, geteisterd en doorscho0ten,
Terwijl men nevens hem vijf schepen overmant,
Daer andren, door 't geweld der zee, te barsten stooten,
En dus, op éénen bof, met al het volk vergaen. -
God lof! wij krijgen hulp van onze Stedelingen.
Enkhuyzen en ook Hoorn brengt volk en voorraed aen,
Daar wij den Admirael der Spaensche vloot omringen.
'k Sein Trijntjens, Boer en Bak; elk stemt: ‘of nooit of nu.’
Fluks streef ik met mijn kiel door kogels, vuur en dampen,
En gae mijn hopliên voor, zóó moedig, dat Bossu
Mij niet beletten kon om hem aen boord te klampen.
Bak volgt mij: entert fluks den Graef aen de andre zij';
De dappre hopman Boer legt zich aen de achtersteeven,
En Trijntjens voor de boeg; in deezen stand zijn wij,
Al vechtend, met Bossu, tot digt bij Hoorn gedreeven.
Hij staet in 't harnas en met uitgetoogen zwaerd,
Schreeuwt woedend: ‘vecht! slaet dood! Toledo roemt uw daden.’
Ruykhaaver toont zijn' moed en onverschrokken aert,
Helpt onzen vlooteling kanon en bassen laeden,
En schiet met eigen hand de Spanjaerds voor den kop.
Jan Haaring, ligt zult gij deez' koenheid naauw gelooven,
Vliegt, door des vijandsvuur, langs 't wapprend touwwerk op,
Koomt, met de Spaensche vlag, als in triömf, van boven,
Dan, ach! hij moet deez' daed betaelen met zijn bloed. -
'k Werp ongeleste kalk den vijand in zijn oogen.
Nu strijdt men man voor man moorddaedig en verwoed;
Maer niemand onzer zwicht voor Alva's krijgsvermoogen,
o Neen! wij houden zee en slaen schier alles dood.
Bossu ziet heel zijn schip bedekt met Spaensche lijken.
Hij vindt geen uitkomst meer, hoopt vruchtloos op zijn vloot,
En moet, dus afgestreên, zijn Admiraelsvlag strijken.
Hij treedt hieröp met mij in onderhandeling:
Eischt graeflijke eer voor hem, zoolang hij blijft gevangen,
En 't lijf voor al zijn volk. 'k beloof hem dit beding
En heb zijn zwaerd en staf reeds aen mijn mast gehangen. -
| |
| |
Dus viel die fiere Graef, o Vorst! in ons gewoud,
Met veertien helden en driehonderd vlootelingen;
De rest is ons ontvlugt of zonk in 't golvend zout;
Nu hoop ik Rol in 't kort tot overgaef te dwingen.
Ik waeg mijn' grijzen kop voor 't dierbaer Vaderland:
Zou Alva ongestraft de vrijheid onderdrukken!...
Foei! dat die Spaensche beul, met woedend onverstand,
Den koning dus vervoert door zooveel gruwelstukken.
Helaes! al vallen wij zijn Majesteit te voet,
Al blijft en Staet en Prins haer om de vrijheid smeeken,
Niets helpt: Toledo moordt.... vergiet het edelst bloed,
En dwingt ons om zijn woên met fier geweld te wreeken.
Gij zwerft als balling 's lands, doorluchte Lodewijk!
Maer hoop op 's Hemels gunst: ik heb Bossu verslaegen,
Ligt vindt gij meerder hulp in 't vrije Duitsche Rijk,
Om al het Spaensche volk uit Nederland te jaegen.
De vrijheid lagcht ons aen, - wij steevnen naar de stad;
Hoe blij zal 't dapper Hoorn ons nu verwellekoomen!
Vaarwel! 'k ben door den strijd, o Nassau! afgemat;
Maer denk niet, dat de moed aan Dirkszoon is benoomen!
o Neen: hij volgt zijn' pligt als hopman en soldaet. -
Oranje redde eerlang den onderdrukten Staet!
Het andere is den aanhef van een Anacreontisch stukje getiteld: Aan Fillis.
't Huwelyk maakt van Menschen Englen!
Dichter, dat 's een kostlyk woort!
't Kan twee zielen samen strenglen
Met een hemelsch liefdekoort.
Neen: 't is onwaar! want mijn Fillis
En zo dra myn wil haer wil is,
Wordt ze een sterflyke Godin.
Ach! wanneer gelukt myn hope?
Wanneer komt dat zalig uur,
Dat z' haar vryheit, eens verkope?
Maar, helaes! zy houdt die duur.
| |
| |
'k Zal u hondert kusjes geven,
En nog duizendmaal zo veel,
Lieve Fillis, ja mijn leven,
Voor een koopmanschap, zoo eêl.
Foei! wat zeg ik, zyn de zinnen
Van een Dichter, als hy vrydt,
Zonder teugel, door het minnen,
Dan ben ik het vyftal kwyt,
Wie verkoopt 'er ooit zyn vryheit,
Als hem de echt nog vryër maekt.
De echt baart zekerheit en blyheit,
Daer een vrye ziel naer haekt.
Zoo is 't vogeltje, besloten
In zijn kouwtje, min beducht
Voor gescherpte Havikspoten,
Dan het was in ruimer lucht.
Maer ik kan (ken) de zachte banden,
Dat zich anders zou verpanden,
Tegenhouden, tot mijn smart.
'k Heb, Godt lof! ook dierbare Ouders;
Drukt zoo wel myn ted're schouders,
Als by u, dat 's ons geluk!
Kindlief van uw' waarden Vader,
Dochter van 's Mans brave Vrouw,
Ai, bedenk uzelve eens nader,
Dit verbint u tot de trouw.
't Past ons, zoo gy hun het leven,
Naast uw' Schepper, schuldig acht.
Tot een dankgeschenk te geven,
Vóór hunn' doot, een nageslacht.
't Past ons, 't hoofd der oude Lieden
Te vereeren met een kroon:
En hoe zal dit best geschieden,
Dan naar 't woort van Davids Zoon?
'k Heb de Spreuk te wel onthouden:
Kindskinderen ('t staet 'er zoo)
| |
| |
Zyn de loon en kroon der Ouden.
Liege ik, dan liegt Salomo.
|
|
Auteursrechtvrij