Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 21

[Jacob van Zevecote]

ZEVECOTE (Jacob van), zoon van Franciscus en Maria Uteneechont, werd den 16^den Januarij 1590 te Gent geboren. Naauwelijks 16 jaren oud, toen hij de scholen nog niet had verlaten, bewonderde Jacob van Marcke reeds zijne gedichten. Hij was zwak van gezondheid, van een wispelturig en ontevreden karakter, hevig, vurig, werkzaam maar ontembaar in zijne driften, die hem van het eene uiterste tot het andere dreven. In zijne jeugd minde hij eene Gentsche schoone, die hij onder den naam van Thaumantis bezong. Ofschoon zij hem trouw had gezworen, bleef zij echter aan zijne liefde niet beantwoorden en werd op een ander verliefd. Dit trof hem zoo diep, dat hij besloot de wereld te verlaten en begaf zich in het klooster der Augustijnen te Gent, waarin hij gestudeerd had. De monnikskap bragt echter geen heul aan zijne smarten, heviger voelde hij in de eenzaamheid de driften woeden en het hart in nieuwe begeerten ontbranden. Rusteloos en ontevreden, dacht hij dat zijn zwervend leven hem meer rust zou geven, en nam, naauwelijks 20 jaren oud (1616), de pelgrimsstaf op en ging naar Rome. Hij trok door Lorreinen langs de oevers van den Rijn naar Basel en langs de St. Gothard over de Alpen naar Milaan, bezocht Bologne, Florence, Sienne en kwam

[p. 46]

eindelijk te Rome aan. Na een kortstondig verblijf, keerde hij langs Genua en Lyon naar zijn vaderland en gaf eene dichterlijke beschrijving zijner reis in eene latijnsche elegie aan Justus Hardouin.

Tot professor in de rhetorica in het collegie der Augustijnen te Gent en te Brussel benoemd, verveelde hem spoedig deze betrekking en ging hij in 1623 naar Leiden, om een bezoek af te leggen bij zijn vriend en bloedverwant Daniel Heinsius.

Hij ging tot de hervormde kerk over en bleef eenigen tijd te Leiden, trad aldaar in den echt en werd, in 1627, tot hoogleeraar in de welsprekendheid en geschiedenis te Harderwijk benoemd. Zestien jaren bekleedde hij dit hoogleerschap niet minder geacht wegens zijne talenten en geleerdheid, wegens zijne burgerdeugden. Weinige Nederlanders bespeelden de dichterlijke lier met meer kracht en gevoel. Ook zijne latijnsche gedichten worden teregt geprezen. Naar den trant dier tijden gaf hij op een gedeelte van Suetonius en Levius staatkundige aanteekeningen in het licht, die denzelfden gloeienden haat tegen Spanje ademen, die ook zijne gedichten bezielt. Maar het was met zijn pen alleen niet, dat hij zich als een ijverig voorstander van de vrijheid zijns vaderlands betoonde. Immers, in den zomer van 1629 deden de Spanjaarden en Croaten, onder den graaf van Montecuculi, een even onverwachten als verwoeden inval in de Veluwe; en trok dien geduchten vijand voor de muren van Harderwijk. Toen zag men den beroemden geleerde, nevens de geringste burger, op de bedreigde wallen in het geweer staan en zijn stadgenooten door woord en daad tot het treden van kloeken weêrstand aanmoedigen. Terwijl hij te Harderwijk gevestigd was, wijdde hij op nieuw zijne krachten aan de regtsgeleerdheid met zulk een gelukkigen uitslag, dat de Leidsche senaat hem honoris causa den titel van doctor in de regten verleende. Zijne huisvrouw Maria Wouters, schonk hem twee kinderen, één zoon Daniel en een dochter Marijtje, gedoopt den 29^sten Oct. 1630. Haar ontijdige dood baarde den gevoeligen vader zoo grievende smart, dat hij den 17^den Maart 1642, in het 46^ste jaar van zijn ouderdom, overleed. De hoogleeraar Boucorff vervaardigde zijn grafschrift.

Schriften:

J. Zevecotii, Gandensis ord. erem. S. Augustini, poëmata. Gandavi. Anno 1622. 8^o. Antv. 1623.

Tertia editio adeo aucta ut nova videri possit. Antv. 1623. 8^o. Edit. ultima. Amst. 1640. 8^o. L.B. 1625.

Observata politica ad C. Suetonii Julium Caerarem. Amst. 1630. 24^o.

[p. 47]

Lucii Annaci Flori rerum romanarum libri. IV. Accedant J.Z.J.U.B. observationes maxime politicae. Hardiveci 1633. Editio altera. Amst. 1638. 12^o.

Verachtinge des doods. In 't latijn beschreven door Daniel Heinsius. Overgezet door d. Ed. en wijt vermaerden J.Z. Leijden 1623. 4^o.

Beleg van Leijden. Treurspel. Tot Leijden. 1626. 4^o.

Onzet van Leijden. Blij-eindig spel. Tot Harderwijk. 1630. 4^o.

Emblemata ofte sinnebeelden met dichten verciert; Met noch andere verscheijden dichten door hem zelven. Amst. 1838 in 12^o. langw. form.

Gedichten van Jacob van Zevecote. Voor de eerste maal verzameld en uytgegeven door Jonkh. Ph. Blommaert. Gent, Rott. 1840. 8^o.

Zie Heinsii Poem.; P. Cunaei Epp.; Boxhornii Poem.; Foppens, Bibl. Belg.,; Val. Andreas, Bibl. Belg.; Hoeufft, Parn. Lat. Belg., p. 156; Peerlkamp, de Poet. Lat. Neerl., p. 115; Struvii, Act. Liter. Fasc. VII, p. 27; A. Matthaei Syll. Epist, p. 101; Willems, Verh. over de Ned. taal en letterk., D. II, bl. 18-35; Kantelaar en Siegenbeek, Euterpe, D. I, bl. 69; Visscher, Bloemlezing, D. II, bl. 56; Collot d'Escury, Holl. roem, D. IV, 2, bl. 486a; Siegenbeek, Bekn. gesch. d. Ned. letterk., bl. 111, 116; van Kampen, Bekn. gesch. d. kunst en wetens., D. I, bl. 202; III, bl. 89; Schrassert, Beschrijv. v. Harderwijk, D. II, bl. 144; Bouman, Gesch. d. Geld. Hooges., D. I, bl. 1, 59, 108, 125; D. II, bl. 604, 622, 644; Witsen Geijsbeek, B.A.C. Wb., D. VI, bl. 587; Bodel Nyenhuis, over Z's Ontzet van Leijden, blij-eindend spel in III Mnemorijne, D. I, bl. 229; Willems, Belg. Museum, 1839; Blommaert, voor de gedichten van J.Z. Gent 1840; Dez., Nederd. schrijvers van Gent, bl. 8, 200, 204, 211, 231-238; Jonckbloet, Ned. lett.; Huberts, Chr. Handb.; Paquot, Mém. t.a.p.; Missager des sciences historiq, 1850, bl. 222; Hoogstraten; Kok; Nieuwenhuis; Verwoert; Kobus en de Rivecourt, Nav. IV, 326, V, 126, 137, VI, 240, VIII, 130.