Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 20

[Adriaan van Wijck]

WIJCK (Adriaan van), den 23 September 1641 te Rotterdam geboren, werd in 1664 pastoor te Kethel. Hij trad in 1686 met een openbaar geschrift tegen de veroordeelde leer van Jansenius op en verzette zich sedert met alle krachten tegen diens aanhang. Zulks gaf aanleiding tot hevige botsing, vooral met Petrus Kodde, die hem met onvermoeiden ijver vervolgde. De nuncius te Brussel en het hof van Rome werden met de zaak gemoeid. Eindelijk bemoeiden zich de staten van Holland met den twist en namen den 10den Mei 1704 eene resolutie, waarbij o.a. den bailluw van Rijnlaud gelast werd van Wijck aan te zeggen, binnen tweemaal vierentwintig uren Delfland en binnen acht dagen Holland en West-Friesland te ruimen met bedreiging dat hij, na dien tijd in hun gebied gevonden wordende, als perturbateur der gemeene rust zou worden gestraft. Ofschoon de pastoor zich aan dit vonnis onderwierp, bediende hij op zijne uitwijking de mis met gesloten deuren te Werkhoven, waarop hij gevangen genomen en naar Utrecht vervoerd werd, waar men hem tot eene geldhoete van f 100 veroordeelde. In vrijheid gesteld, week hij naar Emmerik en werd vervolgens rector van het nonnenklooster te Kalkar.

Zijne geschriften betrekkelijk de Jansenistische kerktwisten en zijn geschil met Kodde zijn:

[p. 462]

Den oprechten Catholyk, thonende dat Godt aan alle menschen, niemand uytgenomen, en genoegzame genade geeft om te kunnen zalig worden, handelende oock in 't bysonder over de ongeloovige Heydenen ende de ongedoopte kinderen. Rott. 1686.

Den Catholyken theologant, ofte theologische verhandeling aengaende de Goddelijke gratie, 1688.

Den Toetsteen van het boekje, genaemt Rechtmaetig onderscheid enz. anders genaemt het boekje met de drie Colommen, ofte Korte bemerkingen over de daerin vervatte leerstukken, aengaende de erfzonde, de praedentinazy, de dood van Christus, ende syne gratie; werdende daerby aengewezen een rechtmaetige overeenkoming tusschen de leere der Gereformeerden en der soogenaemde Jansenisten, rakende derselve stoffen. Rott. 1690.

Kort en getrouw verhael van 't gene onlangs is voorgevallen tusschen den Eerw. Heer L. van Rhijn, pastoor te Pijnacker en mij, 1692.

Vriendelijke Zendbrief aen alle zoogenaemde Jansenisten, 1692.

Eenvoudigh verhael van 't gene voorgevallen is wegens seker geschrift: Vriendelycke Zendbrief, enz. 1694.

Onderrigting voor alle Catholieken aengaende het lezen der H. Schrift. Rott. 1699, waartegen verscheen Echo ofte Weergalm der Keteltrommel ofte beantwoording op de onderrigting op de onderrigting voor alle Catholieken. Keulen (ofschoon in Holland gedrukt) 1699.

Ad eminentissimos ac reverendissimos S.E. Cardinales et inquisitores supremos supplicatio Adriani van Wyck. Apud J.C. van Erckel, crisis supplicationis R.P.A. van Wyck. Delph 1694.

Tegenberigt voor d'Eenvoudigen, wegens het lezen der H. Schrift. Rott. 1700.

Tractatus Theologicus de praedestinatione Coloniae. 1706.

Formularium Papae Alexandri VII adversus haeresin Jansenistarum. 1709.

Zie Kerk. Plakaatb., D. I. bl. 643; Verv.; Groot Plakaatb., D. V. B. II. 1ste titel; Paquot, Mém., T. II. p. 644, Suiv. R.C. Jaarb. voor 1843, bl. 110; Glasius, Godgel. Nederl.; Kohus en de Rivecourt.