VIII, met zijne zuster Anna van Kleef gehuwd. Daar deze hem echter verstiet, wendde hij zich tot Frans I, koning van Frankrijk, die hem met open armen ontving en eene echtverbintenis wist te bewerken tusschen hem en Jeanne d'Albret, elfjarige dochter van Henri d'Albret, koning van Navarre, eene der rijkste erfgenamen van Europa. Den 3 Julij 1547 door den keizer op een rijksdag te Regensburg gedagvaard om zijne zaak te bepleiten, zond hij zijne gemagtigden, die niets hadden konden afdingen op diens aanspraken. De hertog achtte, terwijl de keizer tegen de Algerijnen en die van Tunis oorloogde, de kans schoon om zijne aanspraak met de wapenen te doen gelden, waartoe Gelderland hem met een talrijk leger en 30,000 goudguldens in staat stelde. Wat Maarten van Rossem bij zijn inval in Brabant en Holland verrigtte, is elders gemeld. Daar intusschen reeds eenige steden in Gelre zich onder de bescherming van den keizer hadden gesteld, had deze vast besloten een einde aan den krijg te maken en Willem tot afstand te dwingen. Voor Venlo viel hij den keizer te voet, stond hem het bewind over Gelderland (7 Sept. 1543) af, en behield slechts Gulik, Kleef, Berg enz. Nu weigerde hem Frans I de hand van Jeanne d'Alfret, waarna Karel V hem zijn nicht Maria van Oostenrijk, dochter van zijn broeder Ferdinand, ten huwelijk gaf. Dit alles had invloed op zijn geestvermogens. De laatste 20 jaren van zijn leven bragt hij krankzinnig door. Hij overleed in 1592.
Zie Schotanus, Hist. Gelr.; Nyhoff, Gedenkw. v. Gelderl., D. VI. St. 3.