Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 20

[Johanna Cornelia Wattier]

WATTIER (Johanna Cornelia), werd te Rotterdam den 13den April 1764 geboren. Haar vader was dansmeester, en zij had van haar jeugd af neiging voor de tooneelkunst. Zij werd door Corver in staat gesteld te Amsterdam het tooneel te betreden. Zij begaf zich in 1780 derwaarts en zag weldra hare verdiensten, vooral in het treurspel, gehuldigd. De natuur had haar met schoone gaven toegerust. Zij had eene schoone majestueuse gestalte, een in den Griekschen vorm bevallig gelaat, een oog vol uitdrukking, en een volle, buigzame en liefelijke stem. Nooit nam zij een rol op zich, zonder zich vooral naauwkeurig bekend te maken met het karakter dat zij moest voorstellen. Meer dan 25 jaren was zij de luister van den Amsterdamschen schouwburg. In 1805 vierde zij haar 25-jarig jubelfeest en werd in 1806 te Parijs toegejuigd, nadat Talma met geestdrift haar roem verkondigd had. Koning Lodewijk schonk haar groote voorregten, koningin Hortense een rijk garnituur, Napoleon een pensioen. Zij huwde met B.W.H. Ziesenis, een bouwkundige, die zij in 1820 door den dood verloor. In 1815 was zij genoodzaakt, wegens min gunstigen staat van gezondheid, het tooneel te verlaten. Zij ging wonen aan de Geestbrug bij 's Hage waar zij den 24sten April 1827 overleed. In een Courant van den 25sten April las men:

‘Eergisteren avond ten elf ure is, in hare woning aan de Geestbrug, niet verre van 's Gravenhage, in den ouderdom van 66 jaar overleden, mevrouw J.C. Ziesenis, geboren Wattier, lid van het fonds ter opleiding en verdere onderrigting van tooneelkunstenaars voor den Amsterdamschen schouwburg. Deze groote tooneelkunstenaresse, langen tijd het sieraad en de roem van onzen stads- en nationalen schouwburg, was reeds sedert eenige jaren, om hare afnemende

[p. 85]

krachten en min gunstige gezondheid, het tooneel en ook de stad Amsterdam ontweken. Echter in de laatste jaren haars levens nog enkele reizen in voorstellingen, ten behoeve van het fonds, van hetwelk zij medelid was, opgetreden, mogten ook toen nog hare, zoo al immer op zij gestreefde, voorzeker nimmer overtroffen begaafdheden, alle kenners en beminnaren der kunst verrukken en opgetogen houden. Diep betreurd, is haar roem voor het minst, niet slechts bij den Nederlander, maar ook bij den vreemden ten alle tijde gevestigd. Zij werd den 29sten April met veel plegtigheid in den St. Jacobskerk te 's Hage begraven.

Reeds in den vroegen morgen gaven 's Gravenhagens ingezetenen een bewijs van hunne belangstelling in deze treurige plegtigheid, daar eene groote menigte zich aan het Zieken en aan het einde van het Spui verzameld had, ten einde het jagt, waarin het lijk van de Geestbrug onder de gemeente Voorburg herwaarts werd vervoerd, te zien aankomen.

In de nieuwe stads-herberg bevonden zich de nabestaanden der overledene, benevens de heeren leden van het Zuid-Hollandsch tooneelgezelschap en van den Franschen schouwburg alhier, als ook eenige der muzijkanten, tot de orkesten der beide tooneelen behoorende, die zich hadden aangeboden, om de laatste vriendendienst te bewijzen aan haar, wier onnavolgbaar kunsttalent zelfs den vreemdeling in bewondering hield opgetogen. Dadelijk nadat het jagt, waarop twee rouwvlaggen waren geplaatst, was aangekomen, werd de lijkkist overgezet in de rouwkoets, en de stoet, gevolgd opgewacht wordende door onderscheidene personen van allen rang, stand en jaren, begaf zich langs de Bierkade, door de Wagenstraat en Veenstraat, over de dagelijksche Groenmarkt, naar de Groote of St. Jacobskerk. De zes oudste leden van het Zuid-Hollandsch tooneelgezelschap, hielden de slippen van het rouwkleed.

In de consistorie-kamer der kerk hadden zich, op uitnoodiging van het bestuur der 's Gravenhaagsche afdeeling van de Hollandsche maatschappij van fraaije kunsten en wetenschappen, de leden dier maatschappij verzameld, ten einde, bij de aankomst van het lijk in de kerk, hetzelve tot aan de deur te gemoet te gaan en tot aan het graf te vergezellen, hetgeen dan ten half tien ure plaats vond, in tegenwoordigheid van meer dan duizend personen, aan welke de toegang in de kerk was vergund, of welke door de familie der verstorvene waren uitgenoodigd, om bij de lijkplegtigheid tegenwoordig te zijn, waaronder men den heer burgemeester en onderscheidene leden van den raad dezer stad heeft mogen opmerken.

Nadat het lijk in het koor was nedergezet, beklom de heer Bosscha, praeceptor van de Latijnsche school alhier en medebestuurder der opgemelde maatschappij, op uitnoodiging van dat bestuur, den kansel, en na dat het orgel, dat gedurende

[p. 86]

den optogt in de kerk was bespeeld geworden, had gezwegen, sprak zijn Ed. in dichtmaat eene lijkrede uit over de afgestorvene, hulde doende aan de almagt van het opperwezen, ook blijkbaar in het schitterend kunstvermogen, waarmede Wattier Ziezenis is begaafd geweest.

Eene algemeene stilte en aandacht viel den redenaar ten deel, en de ontroering der ziel was niet alleen bij en zelfs na de voordragt in het gelaat der nabestaanden te lezen, maar had zelfs den traan doen opwellen in het oog van velen der omstanders, die dan ook met een stillen eerbied daarna het sterflijke in Wattier zagen nederdalen in den schoot der aarde.

Deze treurige plegtigheid geeindigd zijnde, verliet, onder het spelen van het orgel, de stoet de kerk, en begaf zich naar de concert-zaal van den schouwburg, alwaar zich bevonden de vrouwelijke bloedverwanten van de overledene, benevens de vrouwelijke leden van het Zuid-Hollandsch tooneel-gezelschap en alwaar was opgehangen het met rouwfloers bedekte afbeeldsel van de groote Wattier door den bekwamen ridder Pieneman geschilderd.

De stoet aan den schouwburg genaderd zijnde, werd ontvangen en binnen geleid door den heer van Enst Koning, die, nadat heeren bestuurders der maatschappij en het grootst gedeelte der tegenwoordig zijnde heeren waren geplaatst, een met zwart laken bekleed spreekgestoelte beklom, en aldaar, namens de nabestaanden, een ieder bedankte, die zich in meerdere of mindere mate beijverd had om eene welverdiende laatste hulde aan het sieraad harer eeuw toe te dragen, besluitende de redenaar, op uitnoodiging van onderscheidene voorstanders van het nationaal tooneel, zijne aanspraak en de plegtigheid van den dag, door het voorlezen van eenige dichtregelen aan den onsterfelijken roem van Neêrlands Melpomene toegewijd, en bevattende tevens de bede aan hen, die de tooneelkunst beoefenden, en waaronder zich eenige bevonden, welke reeds met roem de lauwerbaan der kunst betraden, om geene pogingen onaangewend te laten, ten einde aan Nederland terug te geven die gulden eeuw voor het schouwtooneel, waarvan slechts Snoek alleen was overgebleven.

De onderscheidene militaire en stedelijke autoriteiten, welker tusschenkomst was ingeroepen, ten einde daar, waar zulks mogt noodig zijn, de goede orde te handhaven, hebben zich op eene doeltreffende wijze van dezen hunne taak gekweten, en de heer directeur van politie zich, door onvermoeiden ijver, overal onderscheiden, waar zijne tegenwoordigheid vereischt werd, gelijk tevens door de ingezetenen van 's Gravenhage, ter dezer gelegenheid, op eene onmiskenbare wijze is aan den dag gelegd, dat de vereering van waarlijk uitstekende verdiensten, ook bij hen, als een heilige pligt, op hoogen prijs gesteld wordt.

[p. 87]

Zie Siegenbeek, Hulde aan Wattier; Schotel, Tollens en zijn tijd.