Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 19

[Nicolaas Vedelius]

VEDELIUS (Nicolaas) werd in 1596 te Hegenhausen in de Paltz, waar zijn vader het leeraarsambt bekleedde, geboren. Vroeg verloor hij zijn vader, doch zijne moeder, Catharina Keffeling, zorgde voortreffelijk voor zijn opvoeding. Toen hij veertien jaar had bereikt, bezocht hij de hoogeschool te Heidelberg, verkreeg daar in 1617 het docteraat in de philosophie, begaf zich vervolgens naar Geneve, waar hij, waarschijnlijk nog

[p. 44]

in hetzelfde jaar tot hoogleeraar in de wijsbegeerte werd benoemd. In deze betrekking oogstte hij grooten lof in en met geen mindere goedkeuring werd hij in 1622 tot predikant aldaar beroepen. Vruchteloos trachtte men hen te bewegen het hoogleeraar-ambt te Lauzanne te aanvaarden. In 1630 beriep hem de doorluchtige school te Deventer tot hoogleeraar in de theologie en Hebreeuwsche taal,

Voor hij derwaarts vertrok, verkreeg hij te Bazel de doctorale waardigheid in de Godgeleerdheid. Te Deventer droeg men hen ook in 1634 het professoraat in de philosophie op, doch van hier werd hij te Franeker beroepen, waar hij den 25^sten en 26^sten November 1639 het theologische professoraat aanvaardde met eene oratio de concordia Mosis et Aaron.

Insgelijks werd hem de betrekking van Akademie-prediker opgedragen, Hij overleed in de kracht zijns levens den 26^sten September 1642.

Als theoloog behoorde hij tot de voetiaansche richting. Hij beoefende ook de patristiek en kerkelijke geschiedenis. Hij was een vijand der Remonstranten en meer dan onverdraagzaam den toon, dien hij in zijne Ariana Arminianismi aanslaat, waartegen Episcopius de pen opnam. De Remonstranten dachten wederkeerig niet gunstig over hem en zijne geleerdheid. Hugo Grotius noemde hem, ‘homo ineptus,’ een ander ‘bestium ineptiarum candidatus.’

Te Geneve huwde hij Maria de Bary, die hem kinderen naliet o.a. Nicolaas in 1633. L.M. cand. Hem werd door curatoren toegestaan, onderwijs in de Fransche taal te geven, vervolgens werd hij predikant te Heusden, waar hij stierf.

Nicolaas Vedelius gaf in het licht:

Ignatii Episc. Antiocheni omnia, quae extant, Gr. et Lat. Cum. XII. Exercitationibus adv. Baronium et Bellarminum, Apologia pro Ignatio et Appendice Notarum criticarum. Genevae 1623 4^o. Io. Isacius Pontanus prijst dit werk in zijne Brief ad Iac. Revium in Syll. Epp. ab Ant. Matthaeo editae Epist. 49) en voegde er eenige aanmerkingen bij, waarop Vedelius (Epist. 61) antwoordde. Clericus daarentegen noemt zijne Commentaar op deze Epistolae ‘rhapsodias.’ Praef, ad Patres Apostolicos Cotelerii.

Comment, de tempore utriusque Episiopatus S. Petri, adv. Baronium et Bellarminum. Genevae 1624 4^o. Francq 1640 8^o.

Rationale Theologicum s. de necessitate et vero usu principiorum Rationis ac Philosophiae in controversis Theologicis Genevae 1628 8^o.

Tegen dit werk hebben geschreven Abr. Calovius in Consideratio Rationalis Theologici. Rostochii 1636 4^o.; Joh. Musaeus en anderen, door Fabricins (Delectus arg. et

[p. 45]

script. wo veritate Rei Christ. p. 494) en Buddaeus (Isag. p. 1240 en 1275) vermeld. Ook schreef van de R.C. tegen hem Barth. Nihusius. Col. 1646 8^o.

Remède contre l'Apostasie Geneve. 1626. In 't Latijn; Panacea Apostasiae Ibid. 1629. 12^o.

S. Hilaire, Ou Antidote contre la Tristesse. Geneve 1630. 12^o. In 't Latijn: S. Hilarius s. Antidotum contra Tristitiam, pro sancta Hilaritate. L.B. 1632.

De Arcanis Armianismi. Partes IV Prima pars L.B. 1631 8^o. 1632 4^o. Sec. Ibid. 1633. Tertia 1634. Quarta 1634. (Prima pars contra vindicias contra Episcopi Vedelii Rhapsodum.

De prudentia veteris Ecelesiae Amst. 1633. 8^o.

De Deo Synagogae contra Barlaeum eiusque vindicias, Handerov. 1637. 8^o. Dit boek is verschenen bij gelegenheid dat C. Barlaeus een werk van Manassis Ben Israel, de creatione met een Epigram vereerd had. Barlaeus schreef dearop zijne Vindiciae, waartegen Vedelius en Martinus Schoockius, onder den verdichten naam van Philippus Faber, schreven.

Disputatio theol. de Magistratu, adv. Bellarmini librum de laïcis. Daventr. 1638.

Dit werk, ofschoon door Rivet en Maccovius geprezen, werd door den Magistraat van Deventer verboden. Vedelius gaf het met een nieuwen titel (addita Responsione ad interrogata quaedam) in het licht:

De Episcopo Constantini Magni s. de potestate Magistratuum Reformatorum circares Ecclesias, Franeq. et Leov. 1642. 12^o. Opuscula Theologica nova. Francq. 1641. 12^o.

In 't Nederd. verschenen zijn Magt der Overheid in Kerkelijke Zaaken, Rott. 1662 8^o.

De Heylige Vrolijkaart, Rott. 1730.

Zie Vriemoet, Athen. Frisiac. p. 327-335; Saxe, Onom. T. IV, p. 308. Anal. 593; Maccovii Orat. funeb. vóór de Oper. Theol. Maccovii; J. Revii Daventr. p. 681, 686, 687, 713, 714; Morhofii Polyh. Pract. T. I, p. 546, T. II, p. 552; Crenii Animadv. Phit. P. XIX, p. 42; Foppens, Bibl. XV, p. 92, Belg. T. II, p. 924; Cat. Bibl. Bunav. T. I, V. II, p. 1670; J. Revii Examen Dissert, N. Vedelii, Amst. 1642 12^o; J. Triglandi, Cens. Dissert. Theol. de Civil et Eoocles. Potest.; Burman, Traj. erud. p. 341; Thomasius, Hist. Conetnt. inter imper. et sacerd. append. C. I. p. 62, seq.; Bayle, Dict, T. IV, p. 2798; Paquot, Mém. T. III, p. 121-132. Biogr. Univ.; Niceron, Mém. T. XXXIII, Meiners, O.V. Kerk. Gesch. D. II, bl. 464; Ypey en Dermout, Gesch. d. Ned. Herv. Kerk, D. I, bl. 285; Glasius, Godgel. Nederl; Kobus en de Rivecourt; Verwoert, Abcoude, bl, 374.