Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 18

[Hermannus Torrentinus]

TORRENTINUS (Hermannus) of van der Beke, werd in het midden der 15^de eeuw te Zwolle geboren en studeerde te Deventer onder Alexander Hegius, trad in de orde der broeders van het gemeene leven en onderwees omtrent 1490 te Groningen. Nadat hij zijn vader had verloren, en zijne moeder in behoeftigen toestand ziende, verliet hij de orde en keerde naar Zwolle terug, waar hij, ofschoon blind, de fraaije letteren tot zijn ouderdom onderwees. Toen Dr. Albert van Hardenberg nog een knaap was, zag hij hem in dien toestand, door zijne leerlingen bij de hand geleid wordende. Torrentinus overleed omtrent 1520. Hij was gedurende zijn leven in briefwisseling met de voornaamste geleerden en bijzonder bevriend met Johannes Wessel te Groningen.

Hij schreef:

De Generibus nominum, de Heteroclitis, de Patronymicis et de nominum significationibus, opusculum perutile. Daventriae, Jac. de Breda. Antv., Guil. Vorstermannus. 1514. 4^o.

Commentarium in XIII Elegias Marci Antonii Coccii Sabellici de Beata virgine. Gregorii Tipherni Hymnum et Baptistae Mantuani votum ad eandem. Sylvad. apud F.F. Gregorianos. 4^o. z.j.

Scholia Evangeliorum et Epistolarum, quae diebus Dominicis et sacris in Templis leguntur ex translatione S. Hieronymi. Coloniae, Koberg. 1499. 8^o. Ook met den titel Evangeliorum et Epistolarum per totum annum textus, cum variis notis et N.T. interpretatione difficiliorum vocabulorum. Antv. Mich. Hellenius. 1533. 4^o. Ook in Evangelia et Epistolae, quibus in Leodiensi, Trajectensi et Coloniensi Ecclesiâ, Dominicis et Festis diebus utimur, per eruditis H.T. et Georgii Macropedii scholiis illustrata; quibus nunc accessit difficilium, tum Latinarum, tum Graecarum dictionum, Germanica pariter et Gallica Interpretatio. Daventriae, Joh. Everhardi Cloppenborch. 1599. 8^o. m. houtsn.

Commentarius in Bucolica ac Georgica Virgilii. Daventriae, Jac. de Breda. 1502. It. Colon, Quentel. Lovan., Barthol.

[p. 198]

Graevius. 1551. 8^o. Afzonderlijk heeft men uitgegeven Publii Vergilii Maronis Bucolica cum familiari tam verborum quam sententiarum expositione per H.T., insignis doctrinae virum, diligentissime explanata. Daventriae, Rich. Pafraed in profesto visitationis Marie. 1503, 1520. 4^o. zonder naam van plaats. Ook met den volgenden titel: Bucolica Publ. Virgilii, cum verborum contextu, in Poetices tyranculorum sublevamen, per H.T. triviali stylo familiariter disoussa. Antv., Mich. Hellenius. 1546. 12^o. Ibid, Joan. Latius. 1562. 8^o. Ook afzonderlijk Georgica Virgilii, cum novo Commentario H.T. Daventriae, Jac. de Breda. 1505.

Alexandri (de Villâ Dec) Doctrinale, cum commentariis H.T. et Kemponis Thessaliensis., Dav., 1503. 4^o. It., Phorzhemii. 1508. 4^o. Torrentinus heeft slechts het eerste gedeelte van den Doctrinaal gecommentariëerd. Zijn Commentaar verscheen ook afzonderijk met den titel: Commentaria in primam partem Doctrinalis Alexandri, cum vocabulorum interpretatione, quibusdam mendosis, supervacaneis, et obscuris versibus vel refectis, vel in veriores et planiores mutatae, cum Indice dictionum. Argentinae. 1516, 4^o. Ook Daventriae, Richard Pafraet. Ook met dezen titel Herm. Torrentii in Alexandri Theopagitae Grammatices primam partem commentarii, cum annotationibus J. Despauterii, impressa. Antverpiae per Michaelem Hillenium Hochsetratanum. Despauterius totum opus deligentissime peregit, et ad unguem castigavit. 1524.

Orationes familiares et elegantissimae ex omnibus Publii Ovidii libris formatae. Impressae Coloniae, in officina ingenuorum liberorum Quentellii. Anno M.D. X oit. cal. Novemb. In 4^o.

Elucidarius Carminum et Historiarum, vel vocabularius Poeticus, continens Historias, Provincias, Urbes, Insulas, Fluvios et Montes, illustres; item vocabula et interpretationes. Graecorum et Hebraicorum; una cum vocalibus communibus Suracenorum in Latinam translatis et aliis in fine adjunctis.

Aan 't slot Impressus in Hagenaw per industriam Henricum Gran impensis circumspecti viri Johannis Rijnman, anno salutis nostre. 1510. 4^o. Argentinae. 1515, 1520. 4^o. Antv., Mich. Hillenius. 1527. 12^o. Colon, Enchar. Cervicornus. 1529. 12^o. Par., R.B. Stephanus. 1530, 1535. 12^o. Basiliae, Thomas Woltius. 1533, 1575. 4^o. Torrentinus verbeterde en vermeerderde zijn werk, dat hij met dezen titel liet herdrukken.

Dictionarium propriorum nominum virorum, muliorum; populorum, idolorum, urbium, fluviorum, montium, caeterorum que locorum qui passim in libris profanis leguntur. Exeudebat Robertus Stephanus Hebraïcarum et Latinarum literarum Typographus Regius. Parisiis ann. Pl. 8 XLI. III Kal. Junii

[p. 199]

in 4^o. Col., J. Gymnicus. 1545. 8^o. Carolus, broeder van Robert Stephanus vermeerderde het en gaf het met den titel: Dictionarium historicum ac poëticum, omnia gentium, hominum, locorum, fluminum ac montium, antiqua recentioraque, ad sacras ac prophanas historias, poetarumque fabulas, intelligendas necessaria vocabula bono ordine complectens, curâ ac diligentiâ Caroli Stephani. Paris. Carol. Stephanus. 1555. 4^o. Ibid. Robertus Stephanus (zoon van den anderen Robert Stephanus). 1560, 1567. 4^o.

Ook Frederik Morel, een geleerd drukker te Parijs, en bloedverwant der Stephanussen gaf een vermeerderde uitgaaf van dit werk, die dikwerf herdrukt werd. Nicolaas Lloyd, een Engelschman, vermeerderde het op nieuw (Loudini, B. Tooke etc. 1670. fol.). Ook werd het in het Italiaansch en Fransch overgezet. Al deze verschillende uitgaven zijn door Moreri gebruikt.

Hymni et Prosae Ecclesiasticae, vulgo sequentiae dictae, breviusculâ quidem, sed maxime commodâ H.T. explanatione illustrati. Daventriae, Jacobus Breda. 1516. Antv., Io. Werwithagen. 1550. Col, Ant. Hieratus. fol.

Zie Alb. Hardenberghius, in Vita Wesseli Gansfortii hujus operius praefixa, Gron., 1614. 4^o.; Sweertius, Ath. Belg., p. 343; Val. Andreas, Bibl. Belg., p. 384; Foppens, Bibl. Belg., T. I, p. 70; Paquot, Mém., T. I, p. 499; Marchand, Dict. Hist., T. II, p. 283-290; Saxe, Onom., T. III, p. 579; Hamelman, de doctis Westph. viris, T. I, Oper., p. 115, 116; Delprat, Verh. over de broeders van G. Groote, bl. 113; Verwoert; Kobus en de Rivecourt.