Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 18

[Werner Tesschenmacher]

TESSCHENMACHER (Werner). Deze geleerde, in Elberfeldt geboren, maakte zich door zijne sehriften omtrent ons vaderland verdienstelijk. Hij was achtereenvolgend predikant bij de Hervormde gemeenten te Grevenbroich (1610) Santen en Kleef (1618), sloeg het beroep van Deventer af, en overleed in 1638 te Wezel.

Behalve eenige godgeleerde werken gaf hij in het licht:

Repetitio brevis suae Religionis, quae ante seculum à Papatu Reformata, in Clivae, Juliae, Montium Ducatibus hactenus ex verbo Dei tradita et conservata est. Vesaliae, anno seculari 1633. Hij heeft in dit werk gevoegd Conradi Heresbachii vita, ejusdemque epistola de factione Anabaptisticâ Monasteriensi: seu Prodromus Annalium Ecclesiasticorum¹⁾.

Clivia, Julia, Marchia, Montia, Ravensbergia, antiquae et modernae duplici hac facie ceu Annalium partibus duabus repraesentatae, in quarum primâ de gentium harum origine, propagatione, nomenclaturâ et topographiâ veteri, moribus, linguâ, ejusque charactere, antiquorum Germanorum, Impp., Romanorum et Francorum Regum temporibus, tribus libris: in secundâ de earundem sub sequentium Caesarum Germanicorum imperio, Dynastis, Comitibus, Marchionibus, Ducibus singulis speciatim quinque Membris disseretur. Accessit ob vicinitatem diversorum conjugiorum et successionis haereditanae quondam uniomem, Geldria, Zutphaniae a multis retro sacculis juncta, cujus octo Dynastac, Tutores, seu Advocati, totidemque Comites et Duces quasi in Tabula exhibentur. Arnhemiae, Jacobus Biesius. 1638. fol.

Tesschemacher's werk werd hevig aangevallen door Jan Thomas Brosius, vice-kanselier van den keurvorst van den Paltz, die over hetzelfde onderwerp een werk in 't licht gaf.

In 1721 verscheen te Frankfort en Leipzig bij Christoph Gottlieb Nicolai in fol. eene tweede uitgaaf, getiteld:

1) Coenraad van Heresbach, een regtsgeleerde, in het land van Kleef geboren, was gouyerneur en vervolgens raadsheer van den hertog van Gulik, groote vriend van Erasmus, Sturmius en Melanchton. Hij overleed in 1570, in den ouderdom van 67 jaren. Hij schreef verscheidene geleerde werken, doch men twijfelt of hij de Annales Eccleasticiae, die hij beloofde, heeft uitgegeven.

[p. 77]

Annales Cliviae, Juliae, Montium, Marcae Westphalicae, Ravensbergae, Geldriae et Zutphaniae: Annotationibus, Tabulis Genealogicis, Geographicis, Codice diplomatico atque Indice locupletissimo illustravit Juilus Christophorus Dithmarus, Historiam in Academiae Viadrina Profess. ordinar. ejusdem Academiae Bibliothecarius cet.

In deze tweede editie zijn vele veranderingen en bijvoegselen.

Dezelfde Dithmar heeft in het licht gegeven: Scriptorum rerum Germanicarum volumen, quo Levoldi a Northof Chronicon Marianum ex authentico ms. multo quam antea accuratius, alüque scriptores, ad res praecipue Westphalicas pertinentes, hactenus inedita, una cum Supplemento ad Tesschenmacheri Annales Cliviae, continentur. Francf. ad. Oderam. 1727. fol.

Zie Paquot, Mém., T. I, p. 224; Foppens, Bibl. Belg.; Witte, Diar. Biogr. ad annum., 1638; Revii, Daventr. ill.; p. 610, 611; Hartzheim, p. 310; Kist en Royaards, Kerk. Archief (eerste serie), D. IV, bl. 126; Jöcher; Kobus en de Rivecourt; Verwoert.