Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 18

[Jan Baptist de Tassi, Tassis, Taxis]

TASSI, TASSIS, TAXIS (Jan Baptist de) werd in het midden der 16^de eeuw te Brussel geboren. Hij was de vijfde zoon van Jan Baptist de Tassi, heer van Hemissen, die onder Maximiliaan I en Karel V diende en tot grootmeester der posterijen van Duitschland en de Nederlanden opklom. Zijne moeder was Christina van Wachtendonck, uit eene edele familie van Mechelen.

De jonge de Tassis was, even als zijn vader, bestemd tot het bekleeden van openbare ambten. Een der eerste

[p. 23]

commissiën, die hem werden toevertrouwd, was om den graaf van Bossu, stadhouder van Holland, bij te staan in het herstellen der zaken dezer provintie, die kort daarna in de magt der prinsgezinden viel.

Toen hij zich, na den dood van Louis de Requesens, openlijk voor de partij van den koning verklaard had, onderging hij hetzelfde lot als de graven van Barlaymont, Mansfeld en Assonville enz. Men maakte zich, toen hij van Antwerpen te Brussel kwam, van zijn persoon meester, zette hem eenige dagen in een particulier huis en vervolgens in zijne eigene woning gevangen. Den 1^sten November 1576 ontslagen, begaf hij zich naar Don Jan van Oostenrijk, in Luxemburg. Deze benoemde hem terstond tot zijn tweeden hofmeester en vervolgens tot zijn grootmeester en zond hem in 1578 naar Leuven, om een overeenkomst met de gedeputeerden van den raad van state aan te gaan. Toen die door de laatste verbroken was, keerde hij met zijne broeders Roger en Leonard naar Don Jan terug, en diende hem met zijn raad. Na den dood van Don Juan, den 1^sten October van dat jaar, begaf hij zich naar Spanje. Na op zijn reis door Frankrijk aan vele gevaren te zijn blootgesteld, kwam hij te Badajoz, waar zich Philips II ophield. Deze benoemde hem weinige dagen later, in plaats van Jan de Vargas, tot ambassadeur naar Frankrijk. Te Vannes in Bretagne aangekomen, begaf hij zich naar Hendrik III te Blois en vervolgens naar de twee koninginnen te Chenonceau. Daar vernam hij, dat de hertog van Alençon zich aan het hoofd der opstandelingen in de Nederlanden wilde stellen, 'tgeen hij trachtte te beletten. Na het overlijden van dien hertog (10 Febr. 1584), smeekten Hendrik, hertog van Guise, de kardinaal Karel de Lorraine, zijn broeder en Karel, hertog van Mayenne, Philips II, zich met hen te vereenigen, om te beletten dat de kroon van Frankrijk, aan Hendrik van Bourbon, koning van Navarre, toen nog Calvinist, verviel. De koning gelastte de Tassi met de Guises te handelen, 'tgeen te Joinville in Champagne geschiedde. Daar werd het bekende tractaat, de Ligue genoemd, den 6^den Januarij 1585, gesloten en in naam des konings door de Tassi geteekend. Sedert ondersteunde hij met al zijne krachten de Ligue, tot dat hij den 1^sten Mei 1598 te Vervins, in naam van zijn koning, met Hendrik IV den vrede teekende.

Nu verliet hij Frankrijk om zijne dagen in Spanje te eindigen, doch de koning beval hem, zich naar de Nederlanden te begeven, om de aartshertogen met zijnen raad ter zijde te staan. In 1598 benoemde hem Philips III tot gewoon ambassadeur aan het hof van Frankrijk. Hier wist hij zóó de genegenheid van Hendrik IV te winnen, dat deze hem

[p. 24]

zijn vader noemde. Evenwel naar rust verlangende, vroeg en verkreeg hij verlof naar Spanje terug te keeren. In Februarij 1604 verliet hij Fontainebleau, en hield zich omstreeks een jaar te Valladodid, waar Philips III zijn hof hield, op. Hij wilde zich hierop naar zijne commanderie van los Sanctos begeven, maar de koning verbond hem aan zijn persoon en benoemde hem tot krijgsraad. In 1609 gaf de koning hem verlof een halfjaar in zijne commanderie door te brengen. Aan het hof, toen te Madrid, wedergekeerd, word hij krank en overleed nog in hetzelfde of in den aanvang van het velgende jaar, bij zijne huisvrouw Helène de l'Espinée, dochter van Henri de l'Espinée, ridder, heer van Soumaing of Soumagne, en Jeanne Naturel geen kinderen nalatende. Hij schreef: Commentariorum de tumultibus Belgieis. Libri octo. Deze zijn voor het eerst in 1743 nitgegeven door Hoynek van Papendrecht naar een handschrift der aartsbisschoppelijke bibliotheek te Machelen. Zij loopen van 1559 tot 1598. Doch de twee eerste boeken bevatten als 't ware, een inleiding tot den jare 1577, die echter kort en verward afleep. Bij den aanvang van het derde boek, dat met 1577 begint, geeft hij te kennen, nu eerst aan het jaar gekomen te zijn, waarmede hij de geschiedenissen wil aanvangen. Hij geeft vervolgens een uitgebreid verhaal van de krijgsbedrijven tot 1593. Het 7^de en 8^ste boek is betrekkelijk tot den burgeroorlog in Frankrijk ten tijde der Ligue. De Commentariën zijn opgenomen in T. II, p. 11 der Analecta Belgica.

Zie Val. Andreas, Bibl. Belg., p. 454; Sweertii, Ath. Belg., p. 393; Monum. Sepal., p. 292; J. Chifflet, Marques d'Honneur de la maison de Tassis, p. 101-123; Flaccio, Généal. de la maison de la Tour, p. 185-192; Généal. de la famille de Colona. p. 133; Foppens, Bibl. Belg., T. I, p. 572; de Praefatio van Hoynck van Papendrecht vóór de Commentaar in Anal. Belg., T. II, p. 11; Paquot. Mém., T. XII, p. 258-267; de Wind, Bibl. v. Geschied., bl. 296.