Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 17. Tweede stuk

[Johannes Steenmeyer]

STEENMEYER (Johannes), zoon van den vorige, werd den 28 Maart 1791 te Amsterdam geboren, had het ongeluk zijne ouders vroegtijdig te verliezen, bragt zijne jeugdige levensjaren op de kostscholen te Vianen en te Almelo door, en volbragt zijne studiën aan de Utrechsche hoogeschool onder de hoogleeraren Royaards, van Oordt en Heringa, nadat hij zich onder van Heusde op de Grieksche en Latijnsche letterkunde toegelegd had. Deze laatste bleef hij, gedurende geheel zijn leven, met warme liefde beoefenen, vooral was Plato zijn lieveling. Na voleindigde studien, werd hij in April 1813 te Delft proponent en weinige maanden later te Leimuiden, na eenige dagen vroeger met Henriette Geertrui Stockers in den echt te zijn getreden, als predikant bevestigd. Ruim drie jaren later verwisselde hij deze standplaats met Nieuw-Loosdrecht en twee jaren later met Elburg. Hier kwam hij met den beroemden Arnhemschen kerkleeraar dr. H.A. Donker Curtius, toen deze als curator het Instituut van Kinsbergen bezocht, in aanraking. Deze kennismaking had de beroeping naar Arnhem (1828), waar hij ruim 30 jaren werkzaam is gebleven, ten gevolge. Hoog stond hij als taalgeleerde en kanselredenaar aangeschreven. Onderscheidene betrekkingen, waarin hij werkzaam was, of die eershalve aan hem werden opgedragen, gaven blijk dat men zijne talenten waardeerde. Jaren lang was hij scriba van het provinciaal kerkbestuur van Gelderland en werd in die betrekking bij herhaling tot lid der Synode benoemd en afgevaardigd. Onder anderen woonde hij de zitting van het jaar 1848 bij, toen de hervormingen, die pas op staatkundig gebied waren ingevoerd, zekere koortsachtige beweging en drift naar grondwetsberziening ook in den boezem der kerkvergadering deden ontstaan. Hij

[p. 979]

was lid van het collegie van toezigt, van de maatschappij van Nederlandsche Letterkunde te Leiden, van het provinciaal Utrechts genootschap, correspondent der tweede klasse van het koninklijk Instituut en ridder van den Nederl. Leeuw. Hij verkreeg in 1859 het door hem gewenschte emeritaat en stierf den 19 Julij 1864. Meesterlijk is zijne predikwijs en karakter geschetst door zijnen voormaligen ambtgenoot, den hoogleeraar B. ter Haar, terwijl wij nog eene levensschets van hem, door een ander zijner ambtgenooten van Iterson, later predikant te Leiden, verwachten mogen.

Hij gaf in het licht, behalve een vijftal recensien in de Godgeleerde Bijdragen:

Brieven aan Bartholo over de welsprekendheid in het algemeen en de kanselwelsprekendheid in het bijzonder, die vóór vele jaren in de Godgeleerde Bijdragen geplaatst, ten jare 1858, met eene interessante voorrede van den auteur bij P. An. Nijhoff te Arnhem, andermaal in het licht verscheen.

Hij opende de reeks van leerredenen, die bij van der Wiel te Arnhem het licht zagen met een voorwoord en eene leerrede Over de onbezorgdheid in zaken des tijdelijken levens, naar Matth. VI:25-34. De tweede: Het vermaan der liefde bij de Evangelieprediking veel verkiezelijk boven het magtvoerend bevel, naar Filemon, vs. 8, 9^a, lag gereed ter bevestiging van dr. Benninck Jansonius, bij diens komst te Arnhem in November 1846. Verhinderd die uit te spreken stond hij haar af in den jaargang van 1847 n^o. 2. De derde behandelde den invloed der Christelijke leer op de ongelijkheid der standen, naar 1 Cor. VIII:22 (Jaarg. 1848 n^o. 6).

De vierde was een stof uit de lijdensgeschiedenis, de Keus der vrijlating van Jezus en van den moordenaar Barnabas, naar Matth. XXVII:15-23 (Jaarg. 1850 n^o. 4). De laatste handelt over de gezondheid der ziel, naar 3 Joh. vs. 2^b (Jaarg. 1852 n^o. 3). Afzonderlijk verscheen eene leerrede, bij de eerste prediking in de herbouwde St. Eusebius kerk te Arnhem, gehouden den 14^den December 1851 over 1 Cor. III:9c. Zijn Mozes in leerredenen beleefde twee uitgaven, en ook in Neêrlands kansel bij D.A. Thieme komt eene proeve van Steenmeijer's kanselwelsprekendheid voor. In het Christelijk Album van 1848 verschenen twee opstellen van zijne hand: De onzijdigheid omtrent Jezus en zijne zaak, beschouwd èn van hare gunstige èn van hare ongunstige zijde, naar aanleiding van twee leerredenen over Matth. IX:40 en Matth. XII:30^a, en Benninck Jansonius, plaatste in het December nommer van het Evangelisch Penningmagazijn 1864, zijn Oudejaarsavond woord de afrekening, en zijne nieuwjaarspreek, het voornemen. Naar aanleiding der op de synode gevoerde beraadslagingen, gaf Steenmeyer in 1848 zijn Iets over de

[p. 980]

regelen der betrekking van de hoogleeraren der godgeleerdheid in de Hervormde kerk in Nederland.

In het Julij-nommer 1847 van den Tijdspiegel deelde hij zijne gedachten over schilderkunst en dichtkunst in overeenkomst en verschil, mede. In 1858 verscheen bij Js. An. Nijhoff en Zoon te Arnhem zijn Wilhelm Broes, in leven, karakter en werkzaamheid geschetst.

De prijsverhandeling van dr. Junius over de Ignatiaansche brieven gaf hem aanleiding tot zijn: Iets over Ignatius en zijne brieven. Arnhem 1859.

Na zijn overlijden verschenen te Arnhem zijn Nagelatene Leerredenen met een levensberigt van den ontslapene door prof. B. ter Haar, waaraan onze schets is ontleend.