Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 17. Tweede stuk

[Bernard Sollewijn]

SOLLEWIJN (Bernard), den 13 Januarij 1785, te St. Nikolaas, in Oost-Vlaanderen, geboren, trad hij den 1 Januarij 1802, bij het 110 regiment infanterie van linie, op 17-jarigen leeftijd, als vrijwilliger in dienst. Een jaar later tot korporaal bevorderd, kwam hij in het kump van Boulogne, om den oorlog in Duitschland te gaan volgen, door Oostenrijk aan Frankrijk verklaard.

In den slag van Austerlitz, 1805, ontving hij aan het regterbeen zijne eerste wonde; vóór de vesting Raab, in Hongarije, 1809, de tweede. Van die wonden, zooveel mogelijk hersteld, nam hij aan den slag bij Wagram deel. In 1804, was Sollewijn bij het 112 regiment infanterie van linie instructeur. In 1810 tot sergeant benoemd, ging hij, een jaar later, eervol, als eenvoudig grenadier, bij het 2 regement keizerlijke garde over, om deel te nemen aan den togt naar Rusland, tot Moskow toe. Den 25 Januarij 1813, bij de garde als Korporaal bevorderd, verwierf hij zich door zijne dapperheid, in datzelfde jaar, den 17 Februarij, den tweeden, en den 1 November, den eersten luitenantsrang, bij het 147 regiment infanterie van linie, om daarmede eerst in Saksen, en daarna in Vlaanderen de Fransche vanen te volgen, en, na nogmaals, vóór Breslau, 1813, gewond te zijn geworden, bij het 17 regiment infanterie van linie, op het slagveld van Kortrijk, van den luitenant-generaal Maison de kapiteins-epauletten te ontvangen, welke benoeming echter, uithoofde der lotwisselkansen van den Franschen adelaar, voor onzen dapperen krijgsman niet in verwezenlijking overging vóór den 9 Julij 1815, nadat hij, een jaar te voren, in het Vaderland wedergekeerd, eerst nog den rang van eersten luitenant, onder den herstelden Oranjestandaard, met onderscheiding had bekleed.

Een ruimer kring van krijgsmansroem verbeidde Sollewijn, evenwel, aan het Oosterstrand. In Maart 1819, naar Batavia vertrokken, kwam hij den 5 September daar aan, en verwierf hij, zes jaren later, den hoofdofficiersrang van majoor, om

[p. 831]

toen deel te gaan nemen, eerst aan de vermaarde expeditie naar Celebes, onder bevel van den generaal-majoor van Geen, en, vervolgens, op last van den gouverneur-generaal van der Capellen, 10 Junij 1825, de expeditie te kommanderen naar Borneo, en voorts naar Java terug te keeren, tengevolge der belangrijke onlusten, die op Java, in de vorstenlanden, waren uitgebarsten, alwaar hij den 12 September, 1825, te Samarang, met zijne expeditie aankwam.

Vijf jaren lang (1825-1830), droeg de oorlogsfaam den naam van Sollewijn roemrijk de vorstenlanden van Java door, en kleurde meermalen zijn bloed de plek, waar hij zich het eereloover had geplukt, zoo bij Bedoyo, 12 November 1825, als vooral bij het gevecht van de Lango, waar een geweerkogel tusschen de beide oogen indrongen, hem het regoog geheel wegnam, 26 Augustus 1826.

Het jaar 1827 zag hem belast met het plaatslijk kommandantschap van Weltevreden, en behalve tot lid van het hooge militaire geregtshof, ook tot luitenant-kolonel benoemd. Nog niet geheel van zijne zware wonden hersteld, vertrok hij in 1827, op het dringend aanhouden van den commissaris-generaal Du Bas de Gisignies, wederom naar het tooneel van den oorlog, om daar op nieuw het kommando der eerste mobiele kolonne op zich te nemen. Men behoeft slechts de officiële rapporten over den oorlog op Java, van 1825-1830, door den generaal-majoor Nahuys uitgegeven, en de Fastes militaires des Indes Orientales van den kapitein der artillerie Gerlach, na te slaan, om, gedurende dat tijdvak, op de meeste bladzijden den naam van Sollewijn met roem te zien vermeld, en is het voor dit bestek onmogelijk, in bijzonderheden op te geven, of zelfs ook maar aan te stippen, de tallooze wapenfeiten en expeditiën naar de verschillende schuilplaatsen der muiters, steeds met glansrijke overwinniugen op den vijand door Sollewijn, aan het hoofd der eerste mobiele kolonne, bekroond.

Bij Sollewijns terugkeer van de Borneosche expeditie, was Samarang in groot gevaar van door een vijf-en-twintig-duizend man sterke magt van muitelingen, onder aanvoering der prinsen van Ceram en Noto Prodjo geplunderd en uitgemoord te worden. Onze dappere bevelvoerder bragt dien vijand den eersten slag toe, om vervolgens onder de verdere bevelen van den generaal-majoor van Geen, eene volkomen overwinning op hen te behalen, die, volgens het officiëel rapport van den generaal, vijftienhonderd man op het slagveld achterlieten, terwijl daarentegen het verlies der onzen zeer onbeduidend was. Te Samarang terugkeerende, ontving Sollewijn, bij een adres van den resident Domis, 15 September 1825, namens de ingezetenen, eene vurigen dank voor zijne snelle hulp en voortreflijke militaire manoeuvres,

[p. 832]

als waardoor Samarang, bij zijne spoedige aankomst van Borneo, van den onvermijdelijken ondergang was gered.

De generaal-majoor Nahuys van Burgst maakt, in zijne levensherinneringen, uitvoerig melding (blz. 170-186) van de gevangenneming des keizers van Soerakarta, wiens bedoelingen niet anders konden zijn, dan om den oorlog, die ten einde liep, op nieuw aan te wakkeren, en welke gevaarvolle onderneming door den overste Sollewijn zoodanig loflijk werd ten uitvoer gebragt, dat daarover de gouverneur-generaal hem in in Junij 1830, zijne bijzondere tevredenheid, hij eene vlijende kabinets-missive uitdrukte, terwijl dit belangrijk militaire feit echter zonder verdere belooning gebleven is. Reeds twee jaren vroeger, viel hem, bij achtervolgende koninklijke besluiten van dezelfde dagteekening, 22 November 1828, het krus van de Militaire Willemsorde, eerst van de vierde en daarna van de derde klasse, ten deel. Buitendien sieren de Sint-Helena- en Java-medalje, met het onderscheidingsteeken voor langdurige Nederlandsche diensten, als officier, Sollewijns edele borst.

Acht-en-veertig jaren oud, keerde de altijd wakkere krijgsman, tot herstel van gezondheid, naar het moederland tijdelijk terug (December 1832, na in 1827 met de weduwe van resident Wentzel te zijn gehuwd.

Van 1841 tot 1846 diende Sollewijn op nieuw met onderscheiding het Vaderland in de Oost, om vandaar, in den avondstond des levens, teruggekomen, eindelijk de eervolle rust te mogen smaken, die te veel bewogen werkkring van den militair hem eerst op zestigjarigen leeftijd vergunde, doch welke bij thans dan ook lang reeds en volop mag genieten, omringd door den eerbied zijner oude en jongere wapenbroeders, door de hoogachting en toegenegenheid zijner vrienden en bekenden, door de gehechtheid, vooral van hen, die behooren tot zijn laatste familiekring.

Het welverdiende pensioen werd hem, na veertigjarige roemvolle militaire dienst, door koning Willem II (1844), tevens met de vergunning verleend, om de activiteits-uniform in den hem eerst (1833) titulair, doch acht jaren daarna (1841) effectief toegekenden rang van kolonel te mogen blijven dragen. Hij overleed te Breda, in 1866.

Zie Dr. Wap, in Europa Jaarg. 1860.