Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 17. Tweede stuk

[Regnerus of Reinier Snoy]

SNOY (Regnerus of Reinier), omstreeks 1477 uit een deftig geslacht te Gouda geboren, toonde in zijn jeugd zoo weinig geschiktheid voor de studie, dat hij zeven jaren oud nog niet kon spellen. Met toestemming van den knaap, bestelde zijn vader hem bij een hoefsmid, doch verzocht dezen hem strengelijk te behandelen, ten einde hij een afkeer van het ambacht mogt krijgen. Zulks had het gewenschte gevolg; de jonge Snoy keerde naar school terug, maakte spoedig groote vorderingen, en overtrof welhaast al zijn makkers. Uit Gouda reisde hij naar Italie, werd te Bologne meester in de vrije kunsten en Doctor in de geneeskunde. Van zijne uitlandigheid in het vaderland teruggekeerd, onthield hij zich in 't eerst een geruimen tijd bij Adolf van Bourgondië, Heer van Beveren en Veere, Admiraal van Zeeland, die hem met geschenken overlaadde, en hem schadeloos stelde voor de verliezen, die hij bij de overstrooming (in 1530) had geleden. Adolf van Bourgondië, beval hem Karel V aan, die hem als gezant naar Jacobus IV, koning van Schotland, en vervolgens naar Christiaan II, koning van Denemarken, zond. Vervolgens begaf zich Snoy naar Engeland, en oefende er eenigen tijd de geneeskunde uit. Te Gouda teruggekeerd, werd hij schepen dier stad, maar deze betrekking niet naar zijn smaak zijnde, legde hij zich op de godgeleerdheid toe, en overleed er den 1 Augustus 1537, in den ouderdom van omstreeks 60 jaren. Hij werd in de St. Joriskerk onder een met brons bekleeden steen, met zijn beeldtenis, begraven. Toen deze kerk den 12 Januarij 1551 (1552) verbrand was, deden zijne erven afstand van den kelder, waarin hij begraven was. Alard van Amsterdam vervaardigde zijn Epitaphium. Erasmus noemde hem ergens ‘alterum literarum Hollandicarum decus.’ Zijne beide dochters, Aleyde en Maria, die hem zijne echtgenoote Aleyde N. een vrouw van groote schoonheid, schonk, werden nonnen in het klooster van St. Margaretha.

Hij schreef:

Psalterium Davidicum, paraphrasibus brevibus illustratum, servatâ ubique ad verbum Hieronymi translatione. Oolonias, 12^o. 1616. 16^o.

Paris 1540. 12^o. Lugd. 1671. 16^o.

Ook met den titel: Psalterium paraphrasibus illustratum; cum argumentis et orationibus, unicuique Psalmo propriis,

[p. 815]

servata ubique ad verbum S. Hieronymi translatione, authore Raynerio Snoy. Sed in hac novissimâ editione a multis mendis expurgatum et in meliorem formam redactum; cui et accesserunt septem Cantica, quae in Laudibus per hebdomadem leguntur. Lovan. 1534. 12^o. Lugd. 1538, 1540, 1542, 1545, 1560. 12^o. Antv. 1542. 12^o. Paris. 1545, 1549, 1617, 1690. 12^o. Venet, 1564. 12^o. Colon. 1589. 12^o.

Jacobus Brassica (Cool) vertaalde dit werk in het Hollandsch. Ook is het in 't Duitsch en Spaansch (Antv. 1555 12^o.) overgezet. Snoy arbeidde aan dit werk in 1533, toen hij zich eenigen tijd op Duiveland bij Adolf van Bourgondië bevond.

De rebus Batavicis, libri XIII, nunquam ante hac luce donatii, emendati nunc demum et recogniti opera ac studio Jacobi Brassicae. Rotterd. Francof. 1620. fol.

Deze Batavische of Hollandsche geschiedenis, schreef hij waarschijnlijk in de Nederlandsche taal. Zij is vervat in 13 boeken en doorloopende tot in den jare 1619. Fr. Sweerts gaf haar, hem door Jacobus Cool of Brassica, wiens oudoom Snoyus was, toegezonden, het eerst in de Latijnsche taal in zijne Rerum Belgicarum Annales, Francof. 1620. fol. in het licht. Ofschoon deze uitgaaf eerst in 1620 verscheen kende men deze kronijk reeds vroeger uit daarvan in omloop zijnde handschriften. Dousa, Scriverius en anderen hekelden haar bitter, om de reeks van fabelen, die er uit Jan van Leyden in overgenomen zijn. Dousa zong van hem:

Eenen Snoys gelijk, dick met een waren schijn
Bekleedt, doch meestendeel bevlecht met logentaele.

Scriverius noemde Jan van Leyden, Snoy en Reigersbergh een leugengieters ras. Goudhoeven zegt van hem: meestentijds als hij wat nieuws voortbrengt, klinkt het zoo vreemd, dat men met reden daaraan twijfelt: ende deurgaans als hij de waarheid zegt, sneenwt het rozen.

Gunstiger is het oordeel van de Wind over hem.

De libertate Christiana. Lovan. 1550.

Hij liet in hands. na:

Anti-Lutherus, in quo Morologus ac Orthodoxus, Platonicorum more, introducuntur, loquentes de Fide et Operibus, animo medendi vim vesanae plebis, liberum ex homine arbitrium tollentes et fidenter acseverantes solam fidem sufficere ad slalutem.

Liber de essentiâ animae.

Liber de potentiis animae.

Liber de passionibus.

Liber de Ile.

Liber de Fato.

Liber de Idaeis.

[p. 816]

Liber de summo bono.

Sophologia.

Liber de arte poëtica.

Liber de arte Arithmetica.

Acolastus.

Praxeos Medicae volumina duo.

Scrutinium historicae veritatis ad Libros XIII de rebus Batavicis accommodatum, per sex aetates mundi quatuorque monarchias.

Laus Deiparae virginis, Carmine sapphico.

Paraeneticon ad invictissimum atque illustrissimum Carolum Quintum, Caesarem.

Semper Augustum, carmine elegiaeco.

Poëmata sacra.

Praeparatio ad sumendam digne Eucharistiam.

Concio sacra de Publicano et Pharisaeo in templo orantibus.

Zie Corn. Aurel. Goudanus, lib II de situ et laudibus Holtandiae, p. 50-52, 68. (aan R. Snoy opgedragen; Vita Reneri Snoy, Goudani, Medicorum Principis et Archiatri per Jac. Brassicam Roter. ejusque cognatum, vóór het werk de Rebus Batav; Sweertius, Ath. Belg, p. 955; Val Andreas, Bibl. Belg; p. 90; Foppens, Bibl. Belg., T. II. p. 1061, 1062; Opmerus, Opcris chronogr., (ed. 1652) p. 461; Henr. Cannegieterus, de Brittenburgo, T. 13. p. 134; Freheri, Directorium, p. 25, 226; Gerdesii Floril. p. 325; Freytag, Anal. Litter, p. 871, 872; Saxe, Onom. T. III. p. 39, Anal. p. 583; Erasmi, Epist., 374, app. Ed. Lugd., Paquot, Mém., T. XI. p. 55-65; Dousa, Holl. Annales, p. 75, 78, 251, sq. p, 281, 297; Walvis, Beschrijv. v. Gouda, bl, 244, 249; Scheltema, Staatk. Nederl.; Rijmkr. v.M. Stoki, (voorr.) Goudhoeven, Chronyk, bl. 219, 210; de Wind, Bibl. v. Geschieds., bl. 116, vollg.; Leydekkers voorr. voor Boxhorns Nederl. Historie. (Utrecht 1700); W. Moll en de Hoop Scheffer, Studiën en Bijdragen, 1. [...]. 35; Hoogstraten; Kok; Nieuwenhuis; Verwoert; Kobus en de Rivecourt.