Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 17. Eerste stuk

[Mr. Jacob Hendrik Schorer]

SCHORER (Mr. Jacob Hendrik), zoon van Johan Guilielmus Schorer, gecommitteerde raad en raad der admiraliteit van Zeeland, werd den 5 Februarij 1760 te Middelburg geboren, studeerde te Utrecht, en verkreeg den 20 April 1781 den titel van doctor in de rechten, na verdediging eener dissertatie de eo quod circa exhereditationes liberorum tam iure antiquo, quam iure novo obtinet. Pas in 't vaderlijk huis wedergekeerd, werd hij tot gewichtige ambten geroepen en aangesteld, in Nov. 1781 tot tweeden, en in April 1786 tot eersten pensionaris zijner vaderstad. Na de groote veranderingen der regeringsvorm in deze landen ten jare 1795, hield hij op pensionaris te zijn, doch werd in andere bezigheden gewikkeld.

Bij de staatsregeling van 1798 waren vastgesteld de afschaffing der tienden en ambachtheerlijke regten en de scheiding van kerk en staat. De groote moeite door hem en anderen aan het eerste punt besteed, bleef ‘zoo ver de tienden betrof,’ niet geheel vruchteloos. In de commissie van zes leden tot nut van den eeredienst der Hervormde gemeente in 1799 benoemd, liet hij zich den lastigen post van voorzitter welgevallen, en was daarin met ijver werkzaam. Ook ging hem het belang van Zeeland en vooral van Middelburg bij het behoud der O.I. Compagnie, toen men in 1795 een nadeelige verandering in 't bestunr wilde maken, zeer ter harte. In Januarij van dat jaar werd hij met twee andere heeren door de staten van Zeeland afgevaardigd, om met den Franschen generaal Michaud te Breskens in onderhandeling te treden over eene capitulatie van Zecland, welke tot stand kwam, en waarop men zich naderhand met eenige vrucht kon beroepen. In de volgende maand liet hij zich bewegen om den post van provisioneel pensionaris van Middelburg aan te nemen, doch reeds in Mei ontving hij zijn ontslag. Van toen af verkoos hij ambteloos te leven, wees in 1796 het aanzoek om representant van Zeeland te Zierikzee te worden van de hand en was in 1801 ongezind zich te voegen bij de door het staatsbewind benoemde commissie tot het ontwerp van de wijze, waarop het bestuur van Zeeland in 't vervolg zou kunnen ingerigt worden.

In 1802 werd hij lid, in 't volgende jaar president van den raad, en in 1808 burgemeester van Middelburg. In 1806 benoemde Lodewijk Napoleon hem tot staatsraad, behandelde hem in Mei 1809, bij zijne komst te Middelburg met onderscheiding, en beloofde ook op zijn raad en voor-

[p. 426]

lichting aanzienlijke voordeelen aan het gewest en de hoofdstad. Sedert de landing der Engelschen in Walcheren kwam een groot deel van 't bestuur des Eilands weder op den Middelburgschen burgemeester, die zich uitstekend van zijn pligt kweet. Weinige dagen na het verlaten van Walcheren door de Engelschen, verklaarde de Fransche generaal Gilly, 31 Dec. 1809, dat het eiland Walcheren een gedeelte van 't groote keizerrijk zou zijn. Dit bragt den burgemeester in eene moeijelijke omstandigheid. Er kwamen vlak strijdige bevelen van dien generaal en van den Hollandschen koning Lodewijk. De burgemeester wilde getrouw aan pligt en eer blijven, en zich schikken naar 's konings besluiten; maar hij werd op eene geweldadige wijze, door eene sterke militaire executie ten zijnen huize, gedwongen den wil des keizers te volgen. Toen Bonaparte in 1810 te Middelburg kwam, werd hij door dezen bij wien hij ten onregte van deze en gene misdaden beschuldigd was, zeer onheusch en schandelijk behandeld. De geheele stad belgde zich zoo over deze beleediging, dat de geweldenaar naauwelijks eenige blijken van beleefdheid, integendeel van verachting in 't openbaar ontving. Schorer schroomde in 't minst niet den keizer met edele fierheid onder de oogen te zien, en hem met voorbeeldige standvastigheid van geest en zeldzame rondborstigheid, in 't bijzijn der regeering, zoo aan te spreken, dat de aanwezende Fransche officieren, ja zelfs de keizer daarover schenen verbaasd te zijn. De generaal Duroc betuigde daarna, dat hij den keizer dus nooit had hooren aanspreken. Nu begon den keizer den waardigen man met meerdere bescheidenheid en onderscheiding te bejegenen, gaf bij het afscheid nemen der regering zijne tevredenheid te kennen, en beloofde ten bewijze hiervan, Zeeland tot een departement des rijks, en Middelburg tot de hoofdstad er van te zullen verklaren.

Na de omwenteling van 1813 werd Schorer (11 April 1814) benoemd tot commissaris-generaal over Zeeland, en weinige dagen later (11 Mei) tot gouverneur der provincie.

In 1807 benoemde koning Lodewijk hem tot ridder van de orde der Unie, in 1812 Napoleon tot ridder der Unie, Willem I schonk hem in 1817 het kommandeurkruis der orde van den Nederl. Leeuw en gaf hem en al zijne afstammelingen in 1816 rang onder den Nederl. adel. In 1816 werd hij curator der Leidsche hoogeschool. Ook was hij sedert 1816 lid der maats. v. Nederl. Letterk.

Hij huwde 1. (1786) Johanna Cornelia Thibaut, en 2. (1794) Johanna Maria baronesse van den Brande. Na den 18 Sept. 1817 zijn eervol ontslag als gouverneur van Zeeland verkregen te hebben, overleed hij 22 Jan. 1822.

Zie J. de Kanter, Lofrede op mr. J.H.S., Middelb. 1822 J. Clarisse, Annales Acad. L.B., p. 22, 42, 45; J. te Water,

[p. 427]

Aanspraak op de Alg. Verg. d. Maats. v. Ned. Letterk. 1322; Siegenbeek, Gesch. d.L.H., D. II. bl. 40, 41; Kunst- en Letterb. 1823, D. I. bl. 200; Nieuwenhuis; Kobus en de Rivecourt.