Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 17. Eerste stuk

[Thomas Sailly]

SAILLY (Thomas) of SAILIUS, omstreeks 1553 te Brussel geboren, omhelsde vroeg den kerkelijke staat, en werd voorzien van een kanonnikaat te Veurne in Vlaanderen en vervolgens in de Cathedrale van Atrecht. Toen hij den ouderdom van 27 jaren had bereikt, ontdeed hij zich van zijne beneficen, trad in de orde der Jusuiten, en werd aan Antonius Possevin, op last van Paus Gregorius XIII aan den Czaar Jan Basilowitz gezonden, om aan de vereeniging der Grieksche met de Roomsche kerk te arbeiden, toegevoegd. Vermoeid door de ongemakken der reis, werd hij, op raad der geneesheeren, in de Nederlanden teruggeroepen en biechtvader van hertog Alexander van Parma, die hij naar het leger volgde. Toen hij de kranke krijgslieden te Burrich niet ver van Wezel bezocht, werd hij door de pest aangetast. Hij was buitenstaat in 1590 bij het beleg van Parijs, door den hertog van Parma tegenwoordig te zijn, wijl hij genoodzaakt was, in het hospitaal te Quesnoy, tusschen een menigte krijgslieden en bedelaars, zijn bed te houden.

Toen de Graaf van Bucquoi hem in 1595 had geroepen om de soldaten voor Kamerijk de biecht af te nemen, had hij

[p. 13]

den moed door een hagelbui van geweerschoten, met een eenvoudig schild gedekt, zich derwaarts te begeven. Een jaar later zond hem de amirant van Arragon naar Duitschland tot keizer Rudolf II en prins Ferdinand, aartshertog van Stiermarken, en naar Polen tot den koning Sigismund.

In 1597 werd hij rector van het Jesuiten collegie te Brussel, en terzelfder tijd hoofd der militaire zending, in welke betrekking hij werkzaam was tot 1603. In 1611 werd hij voor de tweede maal voor vijf jaren tot rector te Brussel benoemd. In 1620 werd hij als zendeling, aan het hoofd der troepen geplaatst, die de markies de Spinola naar de Paltz voerde. Toen hij den 7 Maart 1623 in de kapel der aartshertogin te Brussel ging om de biecht te hooren, biechtte hij zelf bij den Jesuit, die hem vergezelde, 't geen hij nog nimmer had gedaan. Men achtte zulks een voorteeken van zijnen dood. Inderdaad werd hij weinigen uren later door een beroerte getroffen, en overleed den volgenden dag, in het 70^ste jaar van zijn leven, en het 43^ste na dat hij zich in de orde der Jesuiten had begeven.

Hij schreef:

Litaniae vitae et passionis Domini J.C.; cum officio de passione, ex Scripturâ sacrâ, pro exercitu catholico. Antv. 1588. 16^o. Deze litania zijn vervolgens in verschillende stichtelijke werken opgenomen, o.a. in het Caeleste Palmetum.

Instruction et exercises du soldat Chrestien. Anvers 1590. 12^o. Ten dienste van het leger van zijne Cathol. Majesteit.

Ad serenissimum Rainutium Parmae et Placentiae Ducem quartum .... Epistola. Mediolani 1595. Ook in Epitaphius etc. (zie verder.) Hij geeft in dezen brief aan den prins een verhaal van den dood van zijn vader Alexander Farnese, hertog van Parma, dien hij, in zijn laatste oogenblikken, had bijgestaan.

Narratio expeditionis Belgicae Serenissimi Archiducis Alberti ad Ambianum. Brux. 1597.

Narratio itineris Ill^mi Domini Francisci de Mendoza, Almirantii Aragoniae, in Legatione suâ ad Sac. Caes. Majestatem: Serenissimi Poloniae Regem: Serenissimum Archiducem Ferdinandum et alios. Brux. 1598.

Epithaphius in Serenissimum Farnesium Parmae et Placentiae Ducem, Aurei Velleris Equitem, summumque olim Belgicae Praefectum. Colon. Agripp. 1598. 12^o.

Deze verzameling bevat, behalve den gemelden brief ad R. Parmae Ducem, Huberti Rudolphi, Cisterciensis Ordinis Presb. et Abbatis, de rebus a Sereniss. Alexandro Farnesiae, Parmae et Placentiae Duce in Belgio gestis oratio; twee lijkredenen op denzelfden prins, een van P. Franc. Bencius, jesuit, een van Vincent-Blaise Garcias van Valentia; Aurelii Ursii Carmen de bello Belgico; eene Elegie

[p. 14]

van P. Bencius, een Ode van Nicolaas Phaëllus van Parma, eindelijk S.P.Q. Romani Epitaphia, authore Vincentio Siculo.

Thesaurus Litaniarum ac Orationum sacer, cum suis adversus Sectarios Apologiis. Brux. 1598. 8^o. m. pl. Paris 1499. 12^o. Brux. 1600. 16^o. 1608. 12^o. Anv. 1609. 12^o. Dit werk is den 7 Aug. 1603 te Rome op den Index geplaatst.

Beraedt wat gheloof ende religie men behoort t' aenveerden, ghemaeckt in 't Latyn door den E.P. Leonardus Lessus ... overghesedt in 't Nederduytsch door den Eerw. p. Thomas Sailly.... Tweede editie verbeterd ende vermeerdert met een byvoeghsel, waerin dat sommige vraegen aengaende 't selve Beraedt beantwoordt worden. Antw. 1611. 16^o. 1613. 12^o.

Traité de la mortification des passions, traduit du Latin du P. Julius Fatius, en Flamand. Anvers 1600. 12^o.

Controverses de la Foi, traduites du François en Flamand, avec un supplément. Mogelijk le Catéchisme des controverses du P. Guil. Bail.

La Maison intérieure. Traité de St. Bernard, traduit en Flamand.

Le Catholique véridique. En Flamand. Anvers 1611. 13^o. Augmenté, en mis en meillieur ordre. Brux. 1616. 12^o.

Réponse aux Questions qui regardent les matières contestées entre les catholiques. En Flamend. Anvers 1611. 12^o.

Dem nieuwen Morghen-wekker, wysende de nature, voortganck, vruchten, remedien der ketterye; te voorschyn gebrocht tot het welvaert der Geunieerde ende andere Nederlantsche Provincien. Leuven 1612. 4^o. Geschreven naar aanleiding van den Morghen-wecker der vryer Nederlandtscher Provintien van G. Baudartius.

Tweederley Anatomien ghedaen door Adriaen van Loo, t' eerste op eenen Quidam sonder naem: het ander opt beclach Abrahami Costeri Minister t' Ossendrecht ende Woonsdrecht, poghende te wederlegghen den catholycken Morgenwekker Thomae Saillie, over seven jaeren aen den H.W.E. Heeren de Staten van Hollant, Vrieslant etc. toegheygent tot voorderinge der Treve en een eeuige vrede. Leuven 1619. 4^o.

De tweede Anatomie van twee Tractaten Abrahami Costeri Antwerp. Minister van Ossendrecht ende Woonsdrecht, tot Rotterdam, ghedruckt in 't jaer 1616. Door Adriaen Loossensis, Brusselaer, ter oorsaecke der opstandinghe des vleeschs, vermeldt in den Catholycken Morgenwecker P.T. Sailly, Priester der societyt Jesu. Leuven 1619. 4^o.

La Maison de la concience, contenant des moyens et des remèdes pour bien vivre et bien mourir. En Flamend. Brux. 1620. 12^o.

Disposition Testamentaire et Codicille, à l'usage des troupes de S.M. Catholique. Brux. 1620. 12^o. Leuv. 1622. 12^o.

[p. 15]

Zie Sweertii, Ath. Belg. p. 695; Val. Andreas, Bibl. Belg. p. 601; Foppens, Bibl. Belg. T. I. p. 114; Paquot, Mém. T. I. p. 611; W. van der Heyden, Verhaal van de verrigtingen der jesuiten in Friesland, bl. 209; Muller, Bibl. v. Pamflett. N^o. 859; Cat. J. Muller. Amst. 1857. p. 106.