Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 16

[Jan Cornelisz Ryp]

RYP, (Jan Cornelisz). Nadat de algemeene Staten f 25000 beloofd hadden aan die benoorden om naar China zou gezeild zijn, werden in 1592 te Amsterdam twee schepen uitgerust onder bevel van Jacob Hendrikszoon Heemskerk, en Jan Cornelis. Ryp. Zij zeilden tot boven Nova Zembla, op meer dan 80 graden hoogte, waar zij een uitgestrekt land ontdekten, hetwelk sommigen voor Groenland hielden, ofschoon men naderhand ontdekte dat Groenland meer zuidwaarts ligt. Zij gaven het vreemd en onbewoond gewest den naam van Spitsbergen. Heemskerk beweerende, dat men eerlang een ruime zee ontdekken zou, hield zich omtrent het noorden op. Ryp keerde wat naar 't zuiden om daar, oortwaarts den begeerden doertogt te zoeken; doch hij werd eerlang achteruit op de russische kust gesmeten. Het schip van Heemskerk was intusschen zoo vast in 't ijs bezet geraakt, dat men zich genoodzaakt zag het te verlaten en op Nova Zembla in een opgeslagen hut te overwinteren. Hier zag het scheepsvolk in 82 dagen de zon niet en sleet den tijd in de felste koude, ook zoolang de zon boven de kimmen was, in groot gevaar van de beeren. Eenigen bezweken onder den last dezer rampen. Omtrent het midden van zomermaand 1597 begaven zij zich met twee opene schuiten van Nova Zembla in zee. Op deze hagchelijke reis liepen zenog

[p. 624]

groot gevaar van 't ijs, zij hielden het echter dicht aan de kust van Nova Zembla, op welks uitersten hoek zij hier en daar eenige russische visschers aantroffen. Eindelijk staken zij over naar Lapland en landden gelukkig te Kola, daar zij Rijp vonden met wiens schip zij in 't begin van October naar huis zeilden. Behalve Heemskerk waren er elf man in 't leven gebleven van vijftien of zestien, die op Nova Zembla overwinterd hadden.

Zie Derde Scheepstogt Noordom, bl. 10-40; Bor, Ned. Oorl. B. XXXIV bl. 32-37, 337-344; van Meteren, Ned. Geb. B. XIX, bl. 358 vers; Grotii Hist. Lib. V. p. 270; Wagenaar, Vad. Hist. D. IX. bl. 141, 142.