Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 16

[Tjomme Wijbes Rollema]

ROLLEMA (Tjomme Wijbes), in Sneek geboren, was in den aanvang der Nederlandsche beroerte (1555) Olderman aldaar, tot welk aanzien hem de vriendschap van Joachim Hopperus en de bloedverwantschap van Viglius van Aytta, den weg kunnen gebaand hebben. Hij was in dit jaar tegenwoordig namens Friesland, bij de overdragt der Nederlanden door Karel V aan Philips.

Een geschil met Nikolaas de Castro, bisschop van Middelburg en diens vicaris Johan van Strijen, gaf aanleiding dat hij zich te Middelburg moest ophouden, waar hij aan het einde van 1566, in plaats van Pieter Haeck, tot Baljuw werd aangesteld. Hij behoorde eerst tot de verbondene edelen, doch verzaakte zijn vrijheidsliefde, en liet niets onbeproefd om de pogingen van zijn voorzaat Haeck en Marnix van Thoulouse, die Walcheren poogden te overvallen, te verijdelen.

Desniettegenstaande kwam hij in groote ongelegendheden. Men hield hem voor niet straf genoeg tegen de beeldstormers gehandeld te hebben, 't geen zijne gevangenneming in Lentemaand 1569 ten gevolge had. Hij zat tot in Wintermand buiten eenigen toegang, en kwam eerst in Grasmaand 1570 in ruimer gevangenis op 't stadhuis te Brussel. Het ontbrak hem niet aan een kundigen voorspraak, die zijne onschuld zocht te bewijzen, of aan goede vrienden, die zijne belangen ter harte namen. Onder dezen was Viglius van Aytta, die zich beklaagde dat men hier aan geene voorspraak eenig gehoor wilde geven, waarom hij, bij herhaling Hopperus, die nu in Spanje was en bij den koning veel vermogt, met allen aandrang verzocht, dat hij ten hove de loslating van Rollema wilde bewerken. Hiertoe betoonde zich Hopperus niet ongenegen, en schreef uit Madrid den 23 Junij 1569 aan Viglius van Aytta, dat hij, wanneer de koning van zijn landgoed was wedergekeerd, mondeling zijne vergiffenis zou verzoeken. Eindelijk werd Rollema, den 2 Augustus 1571, uit

[p. 434]

zijn langdurige gevangenis ontslagen, doch voor altijd uit Holland en Zeeland gebannen, en binnen Friesland gesloten. In 't volgend jaar vertrok Rollema met zijne vrouw en kinren naar Emden, verliet openlijk de zijde der Spaanschen, en voegde zich bij de vrijheidzoekende Friezen. Zijne verrigtingen te Sneek gaven bewijs van zijne tegenwoordige gezindheid, maakten zijne oude vrienden, Hopperus en Aytta, gramstorig op hem, en deden hem de gunst van anderen verwerven. Van Aytta gaf spoedig bericht aan Hopperus dat Rollema zich, op naam des prinsen van Oranje meester van de grietenij van Pieter Burgers gemaakt had, al diens goederen en die van Jaquelina van Aytta, eene broeders dochter van Viglius van Aytta, in openbare veilinge ten huize van den Grietman te Sneek, had doen verkoopen; terwijl het geld daarvan gekomen, gebragt werd in de algemeene schatkist waar van Rollema ontvanger was. Daarenboven werd de berooving en verwoesting der meeste kloosters in Friesland, volgens 't schrijven van Aytta, op zijne rekening gezet. Geen wonder, dat nu ook Hopperus betuigde, de schenddaad van Rollema te verfoeijen, en 't lot van Burgers te betreuren, en dat hij in 1574 uit de algemeene vergiffenis met name werd uitgesloten, Wat Rollema in achting en gunst bij de Spaanschen verloor, won hij bij de liefhebbers der vrijheid. Niet lang na 't overgaan van Middelburg werd hij andermaal baljuw van die stad, welken post hij bekleedde tot de helft van Wintermaand 1577, toen hij tot baljuw van Vlissingen werd benoemd. Waar en wanneer hij is gestorven, blijkt niet; alleen weten wij, dat Glaude Willems hem in 1582 in dit ambt opvolgde.

Zie Winsemius, in Hist. p. 22, 23; Hoynck v. Padendrecht Not. ad Viglii ab Aylla Epist. VIII ad Hopperum p. 363: Ejusd. Epp. XXXV. ad Hopperum p 429, 512, 530, 559, 562 600, 665, 777, 785, 1230; 's Gravezande, Tweede eeuwgedacht. d. Middelb. Vrijheid, bl. 124, 125, 130 479; J. Carolus, de Reb. Billaei L. I, p. 65, 70, 71; Lib. II, p. 81; Bor. Ned. Hist. D. VII, bl. 29, 513; Te Water, Verb. d. Edelen, D. III, bl. 263; Scheltema, Staatk. Ned. Verwoert; Kobus en de Rivecourt.