Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 16

[Lodewijk Gerard van Renesse]

RENESSE (Lodewijk Gerard van), zoon van Gerard Frederik van Renesse, kapitein in dienst van den lande, den 19 Augustus 1603 bij de belegering van Ostende gesneuveld, en van Elisabeth van Wijk, werd den 11 Mei 1599 te Utrecht geboren, Na voleindiging zijner Akademische studiën, werd hij in 1620 bij de Hervormde gemeente te Maarsen en Maarsenbroek beroepen. In 1631 en later was hij predikant bij het leger, en toen Breda wederom in handen der Staten was gevallen, werd Renesse derwaarts beroepen, en nadat prins Frederik Hendrik aldaar eene illustre school

[p. 256]

had gesticht, niet alleen tot hoogleeraar in de godgeleerdheid, maar ook tot haren eersten rector magnificus en tot opperregent van het Collegium Auriacum benoemd. Deze laatste betrekking aanvaardde hij den 11 September 1646. Elf jaren later schonk de Akademie van Oxford hem den titel van doctor in de godgeleerdheid. Hij overleed den 19 Februarij 1671. Zijn portret is fraai geëtst in fol. door zijn bloedverwant C. van Renesse (zie hier onder.)

Renesse was een ijverig voorstander van het Protestantismus, en hem werd mede de Reformatie van de Barony van Breda en van de Meijerij van 's Hertogenbosch opgedragen Hoe hoog zijne geleerdheid bij zijne tijdgeuooten geacht werd, blijkt ook daaruit, dat hem door de Utrechtsche Synode eerst als secundus de revisie van de vertaling der Heilige Schrift werd opgedragen.

Aan dien arbeid nam Renesse ijverig deel, terwijl wij bovendien aan hem te danken hebben een Commentariolus historicus Actorum in revisione versionis Belgicae et Novi Testamenti librorum apocryphorum, na zijn dood door zijne erfgenamen afgestaan om het tot de Bijbelvertaling behoorend archief bewaard te worden. Hinlopen heeft er een excerpt van gegeven in Historie van de Nederl. overzettinge van den Bijbel, en de Hoogleeraar Heringa er in zijne Bijzonderheden betreffende de Nederlandsche Bijbelvertaling gebruik van gemaakt.

Renesse heeft vele geleerden geschriften in het licht gegeven; o.a.

Tractatus de munere Ministrorum Ecclesiae et inspectione Magistratus circa illud. Lat. vertaling van een geschrift van Antonius Wallaeus tegen Uitenbogaerts werk over het gezag der overheid kerkelijke zaken.

Apologica ecclesiarum Belgü epistola. Bred. 1651.

Exercitatio theologica de legitimo et illegitimo cultu Beatae Virginis Mariae. Bredae. 1609.

Vox regis of de Stemme des Coninks van Engelant.... als een apology van.... Vox populi of.... Conseio of Spaenschen raedt.... Ende in nederd. overgheset.... door L.G.v. Renesse 1624.

Vox Dei clamantis, of een protest in de name Godts aen de gheref. republycke ende kercke in Nederlant enz. 1625,

Meditatien van de voorsienigheyt Gods ontrent de sterfelycken ende stervende mensche, daerinne uyt Godes woordt.... bewesen word, dat Godt.... een yeder mensche het perck synes levens onveranderlyck ghestelt heeft, ende dat en niemandt dit perck kan.... verkorten noch verlenghen. In het licht ghegh na den 55 art. van de Kercken - ord. door L.G.v. Renesse...., tot wederlegginge van de 2.... troosteloose.... brieven van M.L. Episcopius Amst, 1637.

Vier boecken van de voorzienigheijt Gods in het beleydt der

[p. 257]

houwelycken, daerinne uyt Godis woort.,.. aengewesen wort, dat ende tot hoedanighe eynden de houwelichen in den hemel besloten zijn ende op de aerden voltrocken worden: tot.... onderrichtinge van alle getrouwde ende ongetrouwde staats-persoonen, door L.G. van Renesse...., in 't licht ghegeven, nae den 55 art. van den Kercken-ord..... Tot Amst. voor Adr. Roman 1639, 1660, 1739 3e 5e dr., doorgaans verbeterd. Amst. 1759, dr. 1765 7e dr. Utrecht.

De geblanckette Iésabel 1634 (tegen de luxe)

Troost voor kinderen in onecht geboren 12.

Leer van David Jorisz.

Over het Vader ons.

Meditatiën over Matheus I, vs. 3 tot 6 en 12.

Verhandeling van de oudheit, waardigheit, noodzakelijkheit en nuttigheit van het regeer - onderlingschap in de Gereformeerde Kerk. Utrecht, 1659 12. Amst. 1765 8.

Zie van Rhenen, Lijsten van predikanten onder de provincie van Utrecht. blz. 103; van Goor, Beschrijv. van Breda,. blz 76, 185; Paquot, Mém. T. I, p. 352, 353; Kist en Royaards Kerk. Archief (eerste serie) D. V, bl. 63, 124, 151, 175, 199; D. VIII, bl, 34, 35; Hinlopen, Gesch. der nederl. overzet. bl. 10, 121 volgg.; Glasius, Godgel. Nederl.; Abcoude, Naamreg. bl. 303, Aanh. bl. 176; Arrenberg, Naamr. bl. 436; Boekz. de Gel. Wereld. 1760, bl. 292; Kobus en de Rivecourt; Muller, Cat. v. portr. Cat. Reelant p. 14; Cat. Jacob I, 38; Tiele, Pamfl. D. II, bl, 258 266; Rogge, Pamfl. Jocher; Rotermund; Muller, Cat. van Godgel. Boeken, bl. 103, 104.