Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 16

[Everardus Reidanus]

REIDANUS (Everardus) of Reid, Reyd, Reydt (Everhard van), zoon van Jan van Reyd, een ervaren geneesheer, werd omstreeks 1550 te Deventer geboren. Hij omhelsde reeds vroeg de leer der hervormden, vlugtte, om de tirannie van Alva, uit zijn vaderland en trad in dienst van graaf Jan van Nassau, den Ouden. In 1578 keerde hij met dezen in zijn vaderland terug en werd zoo door dezen als door de Staten van Gelderland tot gewigtige zaken gebruikt. In 1584 werd hij raad van graaf Willem van Nassau, stadhouder van Friesland, wiens vertrouwen hij vervolgens in de meeste zaken genoot en door wien hij tot het einde zijns levens in de meeste zaken werd geraadpleegd. Hij overleed te Leeuwarden, den 25 Februarij 1602. In 1626 verscheen te Arnhem, onder toezigt van Johan en Frederik van den Sande, aan wien Willem Lodewijk, graaf van Nassau het gelegateerd had, Reyd's nagelaten werk;

Historie der Nederlantscher oorlogen begin ende voortganck tot den jare 1601, door wijlen Everhard van Reyd, in 4^o. 2 dr. Arnhem 1633, kl. fol. 3 dr. Amsterdam 1644 met een vervolg tot en met 1644, fol. 4^o. dr. Leeuw. 1650 fol. met een nieuw vervolg, door J. van den Sande. Dionysius Vossius gaf er eene latijnsche overzetting van met den titel Belgarum aliarumque gentium Annales auctore Everardo Reidano, Dionysio Vossio interprete. L.B. 1633 fol.

Het werk van Reyd loopt van 1567 tot 1601; doch is zeer kort in den aanvang en deelt alleen, bij wijze van inleiding, eenige hoofdgebeurtenissen mede. Zijn eigentlijke geschiedenis begint met 1583 en omvat dus een tijdperk van 18 jaren, welke gebeurtenissen breedvoerig zijn verhandeld. Zeer gunstig is het oordeel van deskundigen over dit werk. Saxe noemt den schrijver ‘incorruptae fidei auctor, qui nihil veri non dixit,’ Emmius, ‘vir prudentissimus, et doctissimus, rerumque Belgicarum longe peritissimus, qui sapientissime conscripsit etc.’ De Wind bevestigt deze getuigenissen.

[p. 180]

Trouhertige Vermaninghe aen het vereenichde Nederlandt, om niet te luysteren na eenige gestroyde ende versierde Vreed-Articulen enz. Ghedruct in 1605, ingelascht bij van Meteren, Ned. Gesch. bl. 523-527 (uitg. 1635 fol.)

Zie Saxe, Onom. P. III. p. 461; Revii Daventria, p. 436, 576; Grotii Annal. Lib. XIV. p. 458; Val. Andreas, Bibl. Belg. p. 214; Foppens, Bibl. Belg. T. I, p. 273, Pars, Ind. Bat. p. 269-273; Gottl. Krantzius ac Conringium, Saec. XVI. c. v. p. 171 (5); Wagenaar, Vad. Hist. D. VI. bl. 180; van Wijn, Nal. op de V. Hist. D. VII, bl. 166, D. IX, bl. 87; v. Hasselt, Geld. Maandw. D. II. bl. 257; van Kampen, Beknopte Ges. der Ned. Lett. en Wet. D. I. bl; 234, D. III. bl 75; Muller en Tiele, Bibl. van Pamfl. D. I. bl. 72, no. 544; Mr. W.J. van Harn, Iets over Everardus Reidanus, Nassaasche Raedt etc. in verband met vele aanzienlijke Gesl. in ons vad, die voor en na dezen voortreffelijken Staatsman geleefd hebben, m. portr. Gor. 1852; De Wind, Bibl. van Ned. Ges. bl. 287 volgg.; Nav. D. VI. bl. 43, 246, 308, 316, 371, D. VII. bl. 85, 177; Kok, Nieuwenhuis, Kobus en de Rivecourt; Arrenberg, Naaml.; Muller, Cat. van Portr; Paquot. Mém. T. XI. p. 391; Groen van Prinsterer, Arch. T. VI. p. 229; Biogr. Univ.; Dict. Univ. Jöcher Rotermund.