Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 16

[Johan van Reede]

REEDE (Johan van), heer van Renswoude, zoon van Gerard van Reede, heer van Nederhorst en Machteld van Diert, werd in 1593 geboren. In 1611 was hij kanunnik en in 1620 deken van het Domkapittel te Utrecht, en werd in 1623 met de door hem gekochte heerlijkheid van Renswoude beleend. Sedert nam hij zitting in het lid der geëligeerden in de vergadering der Staten van Utrecht, werd meermalen afgevaardigd ter Statengeneraal, en in vele binnen- en buitenlandsche bezendingen gebruikt. In 1641 ging hij naar Friesland ter demping van gerezene twisten, in 1644 met Boreel en Joachimi naar Engeland, om eene vereeniging tusschen den koning en het Parlement te bewerken. Geenzins slaagden zij naar wensch, Karel I verhief hem echter tot baron. Als gewoon gezant

[p. 141]

bij den koning van Denemarken verkreeg hij van dezen de ridderorde van den Olijfant. Sedert hij naar 's Hage werd afgevaardigd, had hij aldaar volgens sommigen grooten invloed.

Ook zou hij met eenige weinigen den prins hebben opgezet tot de beruchte onderneming tegen Amsterdam en in de vergadering van Holland. In 1652 werd hij tot voorzitter der Staten van Utrecht verkozen, en bediende deze waardigheid, welke hij, naar mate de gevoelens waren, met goed- en afkeuring bekleedde. Hij bleef gewoon afgevaardigde ter vergadering der Staten-generaal, en verschilde dikwijls met Jan de Witt, die hem niet vertrouwde, zoo als onder anderen bleek, bij de vermaarde raadplegingen over den geheimen last aan de Ruiter in 1664. Hij deed in 1671 om zijne hooge jaren afstand van het voorzitterschap, doch in 1674, namens den stadhouder, op nieuw tot de aanvaarding uitgenoodigd, het op nieuw aangenomen hebbende, deed hij terstond het voorstel om het stadhouderschap erfelijk te verklaren. Hij overleed in Februarij 1682 en liet bij zijne huisvrouw Jacoba van Reede, met welk hij ruim 55 jaren in den echt leefde, 8 kinderen na. De verjaring van zijn 55^ste trouwdag vierde hij met de uitdeeling van een gedenkpenning.

Zie Aitsema, Saken van Staat en Oorlog. D. II. bl. 970, 981-993, 1010, D. III. bl. 428; Herst. Leeuw, bl. 15, 27; Wagenaar, Vad. Hist. D. XI. bl. 374-378, D. XII. bl. 70, 89, D. XIV. bl. 327; Van Wijn, op Wagenaar, D. XIII. bl. 65; Scheltema, Staatk. Nederl.; Wicquefort, Preuv. T. I. p. 467, 471, 473; Mem. van 't gepass. te Utr. (1679) bl. 55; van Loon, Historpen. D. III. bl. 130, 131; Ferwerda; Kok, Kobus en de Rivecourt.