Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 16

[Johannes Jacobus Rau]

RAU (Johannes Jacobus), zoon van den wijnhandelaar Johannes Rau en van Magdalena Muller, werd in 1668 te Raden, een kleine stad in de Swabische Kreits geboren. Toen hij 14 jaren oud was, bestelde zijn vader hem in een chirurgijnswinkel te Regensburg. Hij bleef er drie jaren, verliet toen zijn vaderland en kwam te Bergen in Noorwegen in dienst bij den chirurgijn Trauen. Doch welhaast verliet hij dit land en begaf zich naar Amsterdam, waar hij scheepsdoctor werd op een oorlogschip de Graaf van Bentheim, en later op het schip van den vice-admiraal Schey, dien hij op zijn togt naar Engeland om den Prins van Oranje derwaarts te brengen, volgde. Teruggekeerd legde hij zich te Leiden en vervolgens te Parijs op de genees- en heelkunde toe. In 1694 keerde hij naar Leyden terug, waar hij zich den 23 Maart als student liet inschrijven. Reeds den 11 Mei verdedigde hij een Dissertatio de ortu et regeneratione dentium onder Carolus Drelingcourt, ter verkrijging der doctorale waardigheid en vestigde zich te Amsterdam, waar hij onderwijs gaf in de anatomie en de geneeskunde, en vooral de chirurgie uitoefende. Hij verbeterde de operatie van den steen, eene kwaal, aan welke destijds, mogelijk door het

[p. 91]

meerdere gebruik van bier dan in onze dagen, veel meer lijders waren dan tegenwoordig, gelijk daarentegen, de thans zoo talrijke zenuwziekten toen minder algemeen schijnen te zijn geweest. Rau had gelegenheid de ruwe behandeling van zekeren Franschen monnik, Frère Jaques (Frater Jacobus de Beaulieu), die zich te Amsterdam op die hoogst gevaarlijke bewerking toelegde, op te merken. Hij toonde het gebrekkige daarvan aan, vervaardigde een verbeterd werktuig, en werd daarop met den post van operateur van den steen bekleed, die te voren van de heelkunde afgezonderd was. Hij was gelukkig genoeg, niet minder dan 1600 menschen van die pijnlijke kwaal te genezen. Ongelukkig echter was hem het toen nog zoo veelvuldig zwak eigen, zijne geneeswijze geheim te houden, waardoor zoo vele lijders van de weldaad verstoken werden, die eene opentlijke bekendmaking hem zou hebben verschaft. Echter ging de ontdekking niet geheel verloren, maar werd in Holland door J. Denys, chirurgijn en vroedmeester te Leyden, en in Duitschland door Heister het eerste gevolgd. Zijn roem als ontleedkundige gaf curatoren der Leydsche hoogeschool in 1705 aanleiding om hem tot het houden van anatomische demonstratiën op de daartoe ingerigte schouwplaats uit te noodigen, 't welk hij met algemeene toejuiching deed. In 1713 werd hem de opengevallen post van hoogleeraar in de ontleeden heelkunde aangeboden, welk ambt hij op den 26 van Herfstmaand aanvaardde met het houden eener Oratio de methodo Anatomen docendi et discendi. In 1718 legde hij de rectorale waardigheid neder met eene Oratio de inventoribus et usu vasa replendi. Hij overleed echter reeds den 18 van Herfstmaand 1719, ten gevolge eener meer en meer verergerde ongesteldheid, die hem reeds een geruimen tijd te voren, in de vervulling zijner ambtsverrigtingen merkelijk belemmerd had. Hij vermaakte aan de hoogeschool zijne verzameling van voorwerpen, de ontleedkunde betreffende. Hij is door Albinus en Sandifort geprezen. Zijn beeldtenis bestaat. Hij gaf in het licht:

Epistola de inventoribus septi scroti ad F. Ruyschium, Amst. 1699, 1721, 4^o.

Responsio ad defensionem F. Ruyschii pro septo scroti, Leyden, 1713, Amst. 1721, 4^o.

Observ. Chir. de calculo renum vesicae, urethrae, lithotomia. In quibus Lithotomiae methodum J.J. Rau, L.B. 1731, met platen, uitg. door J. Denys, Leyd. Ordin. Chir. lithotom. obstreticandi artem exercens et coram obstreticibus praelegens.

Fabulae mytologicae, door D. Valentini uitgegeven, en bij zijn Amphitheatrum Zoolimicum gevoegd.

Zie J. Denys, Heelk. Aanm. over den Steen der Nieren, Blaaze

[p. 92]

en Waterpyp, het snijden derselven, mitsgaders over de blaassteek, daar benevens eene aantooning dat de wijze van Steensnijden, weder geoeffent door J.J. Rau, is de gegrondste, veiligste en gelukkigste van allen, met pl. Leyd. 1730; Index Supell. Anatom. quam Acad. Bat. quae Leidae est legavit vir clar. Joh. Jac. Rau, rogatu illustr. et ampliss. Acad. istius Curat. ex Urbis Consul. confertus a B.S. Albino, qui et vitam ejus et curationem quam calculosis adhibuit instrumentorumque figuras addidit, L.B. 1725. 4^o. Introd. van den Hoogl. E. Sandifort, vóór zijn Museum Anatom. p. XIV. XXII. XXV. In Vol. I wordt de Supell. Anatom., aan de akademie vermaakt, beschreven; Te Water, Narr. p. 204, 205; Siegenheek, Ges. der L. Hoog. D. I. bl. 258, 262, D. II. bl. 101, 173-174, 275; Idensee en Ali Cohen, Oude en Middel-Gesch. der Geneesk. bl. 475; Bibl. Med. C.H. à Roy, T. I. p. 330, 331, T. IV. p. 1658-1661; Bibl. Univ.; Nieuwenhuis, Muller, Cat. van Portr.; Jöcher, Rotermund, Boekz. der Gel. Wer. 1725.