Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 15

[Bartholomeus Praevortius of Preevoort]

PRAEVORTIUS of PREEVOORT (Bartholomeus), volgens sommigen den 11^den September 1587 te Amsterdam geboren, werd predikant te Vreeswijk en nam met geheel zijne ziel de gevoelens der remonstranten toegedaan, de predikbeurten van Niëllius, terwijl deze zich bij de Synode te Dordrecht bevond, in de Waalsche kerk te Utrecht waar. Den 9^den Februarij 1619 werd hem zulks door de regering dier stad verboden, en den 19^den Julij daaraan volgenden verboden hem de staten alle kerkelijke diensten. Weinige weken later (19 Aug.) ontzette hem de Utrechtsche synode van zijn dienst en weinige dagen daarna (27 Aug.) werd hij gebannen. In den vreemde verkoelde zijn ijver niet. Niet alleen woonde hij de vergaderingen in September en October 1619 te Antwerpen bij, maar predikte voor zijne geloofsgenooten in het vaderland, en bleef daarin volharden tot dat de zamenzweering der zonen van Oldenbarneveld tegen het leven van prins Maurits de gevaren voor de ballingen toenamen. Toen de zaken der remonstranten een gunstige wending hadden genomen, bediende hij sedert 1630 de gemeente te Amsterdam en sedert 1 Maart 1632 in vaste bediening.

[p. 462]

Hoe zeer men zijne geleerdheid op prijs stelde, blijkt uit de opdragt aan hem, nevens Niëllius en Huttenus (1644), den hoogleeraar Curcellaeus in de opleiding van aanstaande godsdienstleeraren te ondersteunen. Na lang aan gezigtsverzwakking geleden te hebben, werd hij eindelijk blind en ontsloeg zich van het onderwijs, doch hij predikte tot in hoogen ouderdom. In 1667 moest hij bij de waarneming van zijn predikambt ondersteund worden. Hij overleed den 1^sten Augustus 1669, na een 82jarig vaak moeijelijk altijd werkzaam leven. Hij was meermalen directeur der Societyt.

Hij gaf in het licht:

Nieuwmeegsch accoort of bedenkingen over de vereeniginge tusschen de gedeputeerden der Geldersche Synode en de afgezetten predikanten van Nieuwmegen beraemt. Harderwijk 1623. 4^o.

Predikatie over den CXXII Psalm tot opweckinge van dankzegginge tot God wegen de gepubliceerde eeuwige vrede en tot betrachting van het gemeene beste gedaan etc. Amsterdam den 10 Junii voormiddag enz. Amst. 1668. 8^o.

Onderwijs in de christelijke Religie bij vragen en antwoorden ingestelt tot dienst der jonge aenkomelinge en bejaarde eenvoudigen, mitsgaders de kleine vragen en antwoorden aengaende de Religie voor de kleine kinderen na 't jaar 1640, dikwils herdrukt in 8^o. Hoorn 1666. Rott. 1679. Amst. 1741, 1751, 1776.

Ook leverde hij met zijn delftschen ambtgenoot Nicolaus Loedengius het Verkorte kerkelijke formulier. 6 Aug. 1652.

Zie Cattenburgh, Bibl. Rem., p. 123 seqq; Paquot, Mém., T. I, p. 519; J. Tideman, Gesch. d. Rem., bl. 17, 228; de Catech. liter. d. Remonstr., bl. 27; Glasius, Godgel. Nederl.; Arrenberg, Naamr., bl. 420; Rogge, Bibl. v.R. geschriften, bl. 105, 107; van Doorninck, Anom. en Pseudom. p. 131.