Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 15

[Suffridus Petri of Sjoerd Pieters Petrus]

PETRI (Suffridus) of PETRUS (Sjoerd Pieters), werd den 15^den Junij 1527 te Leeuwarden geboren. Op twintigjarigen leeftijd begaf hij zich, ter voortzetting zijner studiën, naar Leu-

[p. 240]

ven, legde zich aldaar bijzonder op de oude letterkunde toe en keerde zes jaren later naar zijn geboorteplaats terug, waar hij, om zijn vader, met een talrijk gezin bezwaard, te ondersteunen, eene school opende. Na vier jaren het grieksch en latijn onderwezen te hebben, keerde hij naar Leuven terug en nam hij 1557 het professoraat in de oude letterkunde te Erfurt aan.

Ofschoon er veel was, dat hem deze betrekking onaangenaam maakte, bedankte hij echter voor het hem aangeboden rectoraat te Groningen. Doch in 1562 verliet hij, tot bibliothecaris en geheimraad van Granvelle benoemd, Erfurt. Toen Granvelle naar Spanje was wedergekeerd, keerde hij naar Leuven terug, waar hij licentiaat in de regten werd en in het huwelijk trad. Gedurende dien tijd maakte hij een ijverig gebruik der aan de abdij van Gemblours toebehoorende handschriften, en nam later eenigen tijd het onderwijs in het grieksch en latijn te Leuven op zich. In 1577 aanvaarde hij het hoogleeraarsambt in de regten te Keulen, waar hij zijne vrouw verloor. Dertien jaren later (1590) benoemden hem de staten van Friesland tot hunnen historieschrijver en in 1585 aanvaardde hij een koninklijken leerstoel in het kanonieke regt te Leuven, waaraan een kanonniksplaats in het kapittel van St. Pieter verbonden was. Thans trad hij in den geestelijken stand. In 1587 vertrok hij weder naar Keulen, waar hij een kanonnikaat in de collegiale kerk der 12 apostelen bekwam en tevens regent werd in het collegie der tres coronae. Hij overleed den 23^sten Januarij 1597 in den ouderdom van 69 jaren en werd begraven in de kerk der 12 apostelen. Zijn grafschrift vindt men bij Paquot. Vele zijner schriften vloeijen over van fabelachtige verhalen en getuigen weinig van eenen kritisch historischen blik.

Hij gaf in het licht:

Oratio pro reformatione universitatis Ephordiensis. Erphordiae. 1558. 12^o.

Carmen gratulatorium in electionem domini Kiliani Vogel, Regii monasterii Montis S. Petri apud Erphordiam Abbatis. Erphordiae 1558. 12^o.

Plutarchi Opuscula: Septem sapientum convivium: An seni sit administranda Respublica; de Parentum erga liberos naturali benevolentia; de symbolo ei; Latinè versa: Interprete S.P. Erphordiae 1558. 12^o.

Plutarchi Opuscula: Utrum ignes an aqua utilior sit; Utrum Athenienses bello an sapientiâ clariores exstiterint; Disputatio de primo frigido; Quaestiones Platonicae. Erphordiae 1559. 12^o.

Plutarchus de educandis liberis liber Interpr. S.P. cum ejus Scholiis. Basel 1561. 12^o.

[p. 241]

Plutarchus de Iside et Osiride; item Orationes duae de esu carnium. Latinè interpr. S.P. Lovan 1564. 12^o.

Orationes quinque de multiplici utilitate linguae Graecae. Basil. 1566. 12^o.

Athenagorae, Atheniensis Philosophi, Apologia, vel Legatio, vel potius supplicatio pro Christianis ad imperatores Antoninum et Commodum, a S.P. Leovardiense, Frisio, in Latinum ex Graeco translata, et justis Commentariis illustrata; adjectis etiam castigationibus ejusdem, quibus textus Graecus a mendis quamplurimis repurgatur, et integritati suae restituitur. Coloniae 1567. 12^o.

De overzetting van S.P. is opgenomen in de uitgaaf der Apologia van Athenagoras te Oxford. 1706. 8^o. In de overige uitgaven maakte men gebruik van die van Coenraad Gesnerus of van Henricus Stephanus.

Hermiae Sozomeni Historia ecclesiastica libri tres posteriores Latinè versi cum scholiis. Lovan. 1567. 12^o.

Ook in Historiae Ecclesiasticae scriptores Graeci... Joanne Christophorsino, Anglo, Cisterciensi quondam Episcopo interprete. Coloniae 1570. fol.

M.T. Ciceronis libri de Officiis, de Senectute et Amicitiâ, Paradoxa et Somnium Scipionis; ex castigatione S.P. adjectae sunt ejusdem, castigationum suarum rationes. Basil. 1568. 12^o.

Oratio de legum Romanarum praestantia. Lovanii habita. Antv, 1571. 12^o.

Martini Poloni, Archiepiscopi Cosentini, ac summi pontiflces Poenitentiarii Chronicon expeditissimum, ad fidem veterum manuscriptorum Codicem emendatum et auctum. Antv. 1574. 12^o.

De illustribus Ecclesiae scriptoribus. Auctores praecipui veteres. 1^o. D. Hieronymus, Siudoniensis presbyter. 2^o. Gennadius, Massiliensis presbyter. 3^o. Isidorus, Hispalensis Episcopus. 4^o. Honorius, Augustodumensis presbyter. 5^o. Sigibertus, Gemblacensis monachus. 6^o. Henricus de Gandavo, Archidiaconns Tornacensis. Partim antea excusi, partim nunc demum in lucem editi. Cum annotationibus. Opera S.P. Colon. 1580. 12^o.

Deze verzameling is vermeerderd door Aub. Miraeus en J.A. Fabricius.

De Frisiorum antiquitate et origine libri tres; in quibus non modo ejus gentes propriae, sed et communes Germaniae totius Antiquitates multae, hactenus incognitae, produntur; et obscuri veterum scriptorum loci plurimi illustrantur. Col. Agrip. 1590. 12^o. Franeq. 1698. 12^o.

Dit is het bekende werk waarmede Suffridus de verdediging op zich neemt der echtheid en geloofwaardigheid van

[p. 242]

Solko Forteman, Cappidus, Ocko van Scarl, Vlytarp en andere Friesche zoogenoemde geschied-chrijvers.

Strena ad Ordines Frisiae, quâ summatim comprehenditur vita Frisonis Frisiorum conditoris. Franeq. 1591. 12^o.

De Scriptoribus Frisiae Decades XVI et semis; (in quibus non modo peculiaris Frisiae sed et totius Germaniae Communis antiquitates plurimae indicantur, et veterum Historicorum ac Geographorum loci, hactenus non intellecti, explicantur; causaeque redduntur dilucidae, cur veteres Germani, praeter meritum, rudiditatis et imperitiae a quibusdam in re literaria arguantur). Colon Agrip. 1593. 12^o. Franeq. 1699. 16^o.

Een nuttig werk, waarin, ja, een aantal schrijvers voorkomen, voor welker bestaan geene de minste zekerheid of waarschijnlijkheid zelfs is, maar hetwelk daarentegen van een veel grooter aantal latere en beroemdere mannen uitvoerige en hoogst belangrijke levensberigten inhoudt. Verkeerdelijk heeft Baillet dit werk deerlijk gehavend.

Apologia Suffridi Petri Leovard. J.U.C. et amplissimi ordinum Frisiae dum viveret Historici, pro antiquitate et origine Frisiorum: cum Bernardi Gerbrandi Furmerii. Leovard. J.C. et et ejus in scribendâ historia successoris Peroratione contra Ubbonem Emmium Frisium Gretanum, Scholae Gruninganae Rectorem; Ad ampliss, et illustres Ordines Frisiae. Addita est inscriptio antiqua suis characteribus expressa, uti hodieque Romae visitur, et Frisiorum sub Carolo magno expeditione unà cum Judiciis doctorum et illustrium virorum de inbus libris ejusdem Suffridi Petri, quos scripsit de antiquitate et origine Frisiorum. Franekerae. 1603. 4^o. 1613. 12^o.

Historia veterum Episcoporum, Ultrajectinae sedis et Comitum Hollandiae, explicata chronico Joannis de Beka: et Historiâ Wilhelmi Hedae. Cum Appendice usque ad annum CIƆ IƆ LXXII, a S.P. cumque actis Bernardi Furmerii. Franeq. 1912. 4^o. Herdrukt met de noten van Buchelius (Jo. de Beka et G. Heda, de Episcopis Ultraj. recognitis et notis illustrati ab A Buchelio. Ultr. 1643. fol.)

Het bijvoegsel op de levens der Utrechtsche bisschoppen van Beka loopt tot 1346, dat op Heda van 1529 tot 1573.

Gesta Pontificum Leodiensium à Joanne de Ravanâ usque ad Erandum à Marcka. In de Gesta Pontificum Leodiensium van J. Chapeauville (Leiden 1616. 4^o.) T. III, p. 69-234.

Dit werk, hetwelk de levens van vijf luiksche bisschoppen bevat, en van den jare 1389 tot 1505 loopt is een onmiddelijk vervolg op Rodolphus a Rivo of du Ruisseau.

Nog schreef hij:

Praefationes in Hesiodi Opera et Dies: in Homiliam D. Basilii Magni contra Ebriosos; in Olympiam Pindari; in

[p. 243]

Drapetas Luciani; in Plutarchum, de educandis libris; in orationem Ciceronis pro lege Manilia.

Praefatio in Apollodori Argonautica, et in eadem Annotationes.

Annotationes in Oracula Magica Sectatorum Zoroastris.

Annotationes in Iliadem Homeri.

Commentaria in Olympica Pindari. Castigationes in omnia Opera Ciceronis. Commentarius in Orationem M.T. Ciceronis pro lege Manilia.

Oratio in laudem Universitatis Lovaniensis.

Carminum libri sex.

Ordo Quaestionum in Minoë et Legibus Platonis.

Oeconomia in Tabulam Cebetis.

Judicium de Interpretatione Aristotelis.

Disputatio contra Achillem Homericum, dicentem nullum animal esse miserius homine.

Oratio in laudem Dialectices.

De locis dialecticis.

Methodus legendae Philosophiae.

Singulis aetatum gradibus peculiaria quaedam et congrua studia esse.

De studio Historiarum recte instituendo.

Ecphrasis Historiae.

Index Historiarum.

Catalogus Historiographorum.

Diversarum gentium aèra.

Silva objectionum et assentionum in Annianos scriptores, Berosum scilicet et huic conjunctos de rebus Romanorum et aliarum gentium.

Defensio eorum scriptorum.

De annis post Deluvium usque ad Abraham.

Caïnan in genealogiâ Christi inter Sem et Abraham falso esse intrusum.

Brevis et exacta Chronologia in vitam Christi.

Assertio veritatis Hebraeicae in Chronologiâ annorum ab exordio mundi usque ad Christum.

De LXX Interpretibus.

Tabula generationis Patrum post Diluvium usque ad Abrahamum. Secundum diversitatem Codicum Graecorum.

De annis, eorumque partibus, quibus Hebraei in temporum calculo utantur.

Calculum textus Hebraeci verum esse.

Chronicon Universale.

Res Ante - Deluvianae.

Chronicon Episcoporum Tongrensium, Trajectensinm et Leodiensium, incerti Authoris, usque ad annum Christi 1340, et a nobis productum, adjectâ Appendice ad annum usque 1574.

[p. 244]

Chronicon Ducum Brabantiae, incerti Authoris, usque ad obitum Caroli Audácis (1667) et a me productnm ad aetatem nostram.

Castigationes in Chronicon Sigiberti Gemblacensis, ex autographo MS., quod est Gemblaci. Door Aub. Miraeus uitgegeven.

Historia S. Guiberti.

Vita Guilielmi Canteri.

Oratio de dignitate juris.

Oratio de utilitate juris.

Oratio de facilitate juris.

De discendi docendique juris ratione. Libri IV.

Oratio, Jus civile sine Pontificio plane percipi non posse.

Catalogus jnrisconsultorum.

De Methodo corporis civilis Justinianaei.

De Oeconomiâ corporis civilis Justinianaei.

De Harmoniâ corporis civilis Justinianaei.

Apologiae pro Justiniano, adversus Suidam et assecas ejus, asserentes eum esse illiteratum.

Catena Commentatorum in IV libros Justitutionum.

Ordinariae Disputationes in omnes titulos quatuor Librorum Justitutionum.

Adnotationes in IV libros Pandectarum.

Commentaria in plures leges singulares.

De origine Feudorum, liber-unus.

De Tutelis et curis libri IV.

De origine doctrinae Eeclesiasticae libri IV.

Conciliatio Lucae et Matthaei. Catena Euangelica translata ex Graeco in Latinum (uitgegeven door Balthasar Cordier, Jesuït te Antwerpen).

De Ducibus et Comitibus. Equitibus ac Nobilibus Frisiis, qui rei bellicae gloria praestiterunt et in universali Regni Frisonici adminnstratione non fuerunt.

Historia Ecclesiastica Frisiae. Annales Frisiae.

De praesidibus et consiliariis curiae supremae in Frisia.

Observationes aliguot in Bibliothecam Josiae Semleri.

Zie Levensschets van S.P., door Herman Vultejus, Marparg 1787. 8^o.; Emmius, de Republ. Frisior. p. 49; Suffr. Petri, de script. Fris. ult. ed., p. 5, 22, 106, 123, 124, 144, 151, 162, 166, 167, 187, 250, 251, 260, 284, 294, 374, 375, 378, 389; Miraei, Elogia Belg. p. 182-184; Sweertii, Ath. Belg. p. 819, 820; Tarti, p. 156; Adami, Vitae philosoph. p. 422 seq.; Bibl. Hamb. Hist. Cent. VII, p. 268; Pantaleon, Prosophogr. T. III, p. 553; Godl. Krantzius, Supl. ad Conringium saec. XVI, p. 171; Hartzheim, Bibl. Colon, p. 300, 301; Bibl. Bunav. VI, S. II, p. 1504; Struvii, Bibl. Jur. select. p. 299; Furmerii, Ep. nuncup. Apol.; H.J. Arntzenius, Orat. de natal. et increm. gymn. Leov. (1762), p. 9; Val. Andreas, Bibl. Belg. p. 819; Foppens, Bibl. Belg. T. II, p. 1110; Gabbema, Epist., p. 238; Mollerus, Isag. ad Hist. Slesvic. T. I, C 4, § 7, C 5, § 12, C 6, § 12; Magyrus, Eponym. p. 650 sq.; Vossius, Hist. Lat. L. III, C. I, p. 165; Furmerius, Catal. Oper.

[p. 245]

Suffridi Petri ante Apolog. Saxii, Onom. Lat. T. III, p. 365; G. de Wal, de Clar. Fris. Jur, isc p. 19, 46, 425; Herm. Vultejus, vita S. Petri, Marp. 1737. 8^o. Jenichen, Supplem. ad Lipenii Bibl. jurid. real. p. 282; Jöcher, Rotermund, Bauers, Tjaden, Das gelehrte Ostfriesland, T. II, p. 77 sqq.; Benthem, Holl. Kirch. u. Schulenstaat, T. II, p. 286; Teissier, Eloges, T. II. p. 271 suiv.; Weiss, Biogr. Univ. T. XYXIII, p. 532; seq.; Paquot, Mém. T. VII, p. 272; Baillet, Jugem. des Savants, T. II, p. I; Niceron, Mem. S. XXX, Goethals, Lectures, T. II, p. 162-169; F. Nève, Relations de S. Petri avec l'Université de Louvain. Louvain 1848; Nouv. Biogr. gener.; Fr. Volksalm. 1855, bl. 135; Glasius, Godgel. Nederl. Gabbema, Verh. v. Leeuw. bl. 360; Pars. Naamrol d. Bat. schrijvers, bl. 71, 72, 75, 81; Van Kampen, Bekn. geschied. der Nederl. Letterk. D. I, bl. 81, 247, D. III, bl. 257; De Wind, Bibl. v. Neerl. Geschieds. bl. 8. 225-230, 247, 300; Kok, Hoogstraten, Nieuwenhuis, Kobus en de Rivecourt, Dr. J.G. Ottema, in De Vrije Fries.