Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 15

[Andries Pels]

PELS (Andries), zoon van Andries Pels en Catharina Vegelmans, een Amsterdamsch regtsgeleerde en dichter, regent van den schouwburg en oprigter van het vermaarde kunstgenootschap Nil volentibus arduum. Behalve de hier onderstaande drama's en dichtstukken, gaf hij in 1678 eene overzetting der Dichtkunst van Horatius, op onze zeden en tijden gepast, die gansch niet verwerpelijk is, evenmin als zijn Gebruik en Misbruik des Tooneels. Hij was (schreef Witsen Geijsbeek) zeer ingenomen met de Fransche tooneelwetten en veroordeelde alles wat daarmede strijdig was. Pels en zijn genootschap meende de dichtkunst op te beuren door het overschrijven van bekrompen regelen en grillige wetten, en bewerkte daardoor juist het tegendeel. Langer dan eene eeuw werden deze zoogenoemde regelen angstvallig opgevolgd, waardoor de dichtkunst natuurlijk tot werktuigelijke versenmakerij verviel. Reeds Antonides voerde een hevigen twist met Pels aangaande het wezen der poëzy. Pels overleed 8 Julij 1681.

Hij schreef:

Dido's doot, trsp. met Konstwerken, vertoont op d'Amsteld. Schouwb. Amst. 1668.

Julius, blsp. vertoont op d'Amsterd. Schouwb. (m.d. spr.) Praevalet Librae sapientiae gutta fortunae. Gelukkige gekken behoeven geen Wysheit. Midd. 1668.

Brief van Philalethes aan zijnen vriend, wegens de beschuldigingen des Heere David van Hoogstraten ten laste van J. de Klerk enz.

De vermomde Hollandsche Franschman, blsp. Voltooid door N.v.A. Amst. 1684, 2 St. kl. 8^o. (Ook in de werken van

[p. 166]

het Konstgenootschap Nil volentibus arduum) 2^e dr. op nieuws naauwk. verschikt en veel verb. 1717.

Minneliederen en Mengelzangen. Amst. 1684. kl. 8^o.

Mengelzangen.

1^ste D. 2^e dr. verb. en 2^e dl. nooit gedr. Amst. 1717.

Q. Horatius Flaccus Dichtkunst, op onze tijden en zeden toegepast. 3^e dr. overgez. verb. en met een Tijdbeschr. Kantteekk. enz. verm. 1705.

Gebruik en Misbruik des Tooneels, dienende tot het vervolg van de Q.H. Fl. Dichtk. Amst. 1681. 4^o. 1694. 4^o.

3^e dr. naauwk. verb. Amst. 1718.

Hiertoe behoort:

J. Oudaen, Aanmerkingen over Q.H. Fl. Dichtk. enz. door A. Pels (uitgeg. met Bericht van D. Hoogstraten). Amst. 1718.

Gedigten. Amst. 1768. 4^o.

Ondergang des Roomschen Arends door den Noordschen Leeuw. m. pl. 4^o.

Zie Wagenaar, Beschr. van Amsterdam St. III, bl. 250; Siegenbeek, Bekn. gesch. der Ned. Letterk. bl. 182; van Kampen, Gesch. d. Ned. Lett. en Wetens., D. I, bl. 364; Witzen Geijsbeek, B.A.C. Woordenb. o.h.w.; De Vries, Proeve eener Gesch. d. Ned. Dichters D. I, bl. 253; Snellaert, Schets eener Gesch. d. Nederl. Letterk. bl 163, 169; Le Jeune, Verh. over de Volksz. bl. 39; Antonides, Mengeld. bl. 177, 269; Hoogstraten, Leven van Antonides; T. Arents, Mengetpoezy, bl. 293; Cat. d. Maats. v. Ned. Letterk., D. I, bl. 167, D. II, bl. 516, D. III, bl. 78; Abcoude, Naamr. bl. 281; Aanh. bl. 161; Arrenberg, Naamr. bl. 407; Kok; Kobus en de Rivecourt; Jöcher; Navorscher, D. VIII, bl. 358, Dl. IX, bl. 90.