Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 15

[Alexander Arnold Pagenstecher]

PAGENSTECHER (Alexander Arnold), zoon van Arnold Gijsbert, in dienst van den keurvorst van Brandenburg en diens vertegenwoordiger te Dusseldorp bij den prins van Neuburg, en Anna Maria de Rodenberg, werd 27 Febr. 1659 te Benthem geboren. Aldaar en later te Dusseldorp en Keulen ontving hij onderwijs in de oude talen en de beginselen der regtsgeleerdheid. Den 3^den October 1670 werd hij student te Groningen, waar zijn vader ook gestudeerd had, en hoorde er Feltman, Viselius en Berting. Vervolgens zette hij zijne studiën te Leyden onder Böckelmann voort, bezocht eenige buitenlandsche Academiën, en op een-en-twintigjarigen leeftijd te Utrecht en vestigde zich, na het verdedigen eener dissertatie de Jure virginum, te Kleef als advocaat. Een jaar later benoemde men hem tot professor in de regten aan het Gynmasium Arnoldinum te Steinfort. Na er zes jaren met den grootsten bijval werkzaam te zijn geweest, ontving hij de benoeming tot professor ethices et politices te Duisburg, en aanvaardde zijne bediening met een Oratio de fine sive scopo matrimonii. Ook trad hij hier weldra als hoogleeraar in de regten op. Aan meerdere hoogescholen te gelijk beroepen, gaf hij in 1696 het aanzoek van Groningen gehoor, en trad den 26^sten Junij daar als hoogleeraar in het burgerlijk- en staatsregt op met eene redevoering, die een warme hulde aan Böckelmann tot onderwerp had.

Pagenstecher was een der werkzaamste hoogleeraren

[p. 25]

van zijn tijd en de meeste tijdgenooten waren onuitputtelijk in zijnen lof. Van Kampen kende hem niet toen hij schreef, dat hij zich het meest onderscheidde door zijn twist met van Bijnkershoek over de vraag of Irnerius voor den schrijver der aan den Codex toegevoegde Authenticae moet gehouden worden, een twist waarin beide de grenzen van gematigdheid overschreden, door zich wederkeerig schandelijke en hunnen stand onwaardige uitvallen te veroorloven. Behalve met Bijnkershoek had hij ten gevolge van dien twist ook een klein verschil met Toullieu, doch zonder ernstige gevolgen. Pagenstecher beoefende ook de poëzy en vervaardigde gedichten in het Grieksch, Latijn, Italiaansch, Duitsch en Hollandsch. Vijfmaal (1697, 1705, 1709, 1712 en 1715) bekleedde hij de waardigheid van Rector magnificus. Hij huwde in 1683 te Steinfort met Catharina Alida Schluiter van Gronau, die hem twaalf kinderen schonk, zeven waren er bij zijn overlijden, den 27^sten October 1716, nog in leven en van deze waren toen drie zonen hoogleeraren. Zijn portret vindt men in D. XXX der Gelehrte Fama.

Hij schreef:

Sciagraphia institut. politica cum aphorismis de successionibus ab intestato. Duisb. 1688. 8^o..

Manipulus dissertationum.

Aphorismi juris ad Institutiones Iustinian. Duisb. 1690. 12^o. 1696. 4^o. Francf. 1692, 1705. Amst. 1705. 8^o. Harderov. 1748. 8^o.

Phaedri fabulae Aesop. c. vita Phaedri (met Freinsheims aanmerkingen en historische ophelderingen). Duisburg.

Manualia ad Instit. Gron. 12^o.

Irnerius injuria vapulans s. commentar. ad Authenticas caet. Duisb. 1691. 4^o. Gron. 1701. 4^o. Te Steinfort cum accession. Irnerianis. Zeer verm. Gron. 1702. 4^o.

Periculum Academicum ad l. 57 mandati. Duisb. 1691. 4^o.

Diss. visiones Justin. de ventre (qui vulgo Hansgen im Keller) ejusque jure sect. Ib. eod. 4^o.

Series pandectarum. Francf. 1692.

Sicilimenta ad compend. jur. Schüzio-Lauterbach. Manip. III. Colon. 1694. 8^o. 1696. 8^o. 1699. 8^o., ook in Millenbecks, Compend. Lauterbach cum not. variorum. De vierde Manipulus verscheen 1698. 8^o.

Notae ad Feldmanni tract. de Feudis. Lugd. 1694. 12^o. Colon. 1705. 8^o. (ed. 3^a).

Crux Juris consultorum ter gemina. Gron. 1695. 4^o.

Sponsalia de praesent. differre a matrimonio, Ib. eod. Ib. 1716. 4^o.

Orat. de scopo et fine matrimonii. Francf. 1697. Groning. 1716. 8^o.

[p. 26]

Orat. fnneb. in excessum Io. Mensingae. Gron. 1690

De quarta monarchia Orat. Ib. 1699.

Io Friedr. Boeckelmanni synops. jur. publ. R.G. ex ejus recens. Ib. 1690. 8^o.

Sylloge rerum quotidianarum. Ibid. 1699. 8^o.

Pandect. nonnullis LL per contrariae instit. et Cod. derogari. Colon. 1700.

De lege Anastasiana. Ib. eod. 8^o.

Ad L 79 D pro socio. Ib. eod.

Benedictorum liber unus s. dissertatt. de elegantior. Jur. materiis. Bremae 1700. 8^o. Colon. 1700. 8^o.

Oratt. de matrimonio vidui cum defunctae uxoris sororis filia. Colon. 1702. 12^o.

De praescriptione feudi ecclesiastici. Ib. 1700. 8^o.

Gerh. Feltmann de jure perhorrescentiae cura ej. Ib. 1702. 4^o. - Notae ad Feldmannum de feudis. Ibid. 1705. 12^o.

Progymnata de jure filiorum. Ibid. 1704. 12^o.

Discussiones testamentariae Pagenstecheri (zijn grootvader). Gron. 1703. 12^o.

Diss. de femina tutrice. Ib. 1706. 4^o.

De Scaevola. Ibid. 1704. 4^o.

Admonitoria ad Pandectas. Colon. 1706. 8^o. Gron. 1715. 8^o. (ed 4^a). Harderov. 1748. 8^o.

Diss. de literarum interceptione. Gron. 1709. 4^o.

Ecloga de jure virginum et virginis Florentenae. Brem. 1709. 12^o.

Manualium ad institut. jur. suosque aphorismos repetita praelectio. Gron. 1710. 12^o. Francf. 1724. 12^o.

Praesidium rectoratus tertii. Gron. 1710.

Paulus Hulsius, sermone parentali laudatus. Ibid. 1712. 4^o.

Sylloge Dissertatt. Bremae, 1713. 12^o.

Diss. de lege falcidia. Gron. 1715. 4^o.

De arbitris. Ibid. 1713. 4^o.

De centum annis. Ibid. 1714. 4^o.

Liber de jure ventris nec non de cornubus et cornutis. Bremae, 1714. 12^o.

Sam. de Pufendorf, de officio hominis et civis juxta legem naturalem, libri II. Edit. novis. aucta lemmatibus, indicib. supplem. et append. Gron. 1712. 8^o.

Diss. de advocato justo. Ibid. 1713. - De curiosilate - De compensationibus etc.

De cessatione et praescriptione juris retractus. Gron. 1715. 4^o.

De Quaestionibus. Ib. eod. 4^o.

Historia juris Romani. Ib. 1713. 4^o.

De usu juris Rom. in rebus Theolog. et Phillogicis. Ib. 1715. 4^o. Dissert.

[p. 27]

De periculo in mora. Steinf. 1710. 4^o.

De peculio. Gron. 1710. 4^o.

De Phaëtonte. ib. eod. 4^o.

Theses Miscellan. ib. eod. 4^o.

De medico. ib. eod. 4^o.

De aleatoribus. ib. eod.

Theses quaedam controv. ibid.

Carmina.

Zie G. Lammers, fun. Progr.; M.M. Isinck, Orat. funeb. in Obitum A.A.P. Gron. 1717; Saxe, Onom., T. V, p. 398, 647; Philipse, Orat. de C. Bynkershoekio (Ann. Ac. Gron. 1821-1822) p. 28; Hauboldi, Just. Jur. Rom. litt., p. 143; Struvii, Bibl. Jur. Select. p. 182, 212, 263, 292, 310, 314; C.F. Hommel, Liter. Juris., p. 201, 224 seqq.; Jugler, T. I, p. 24; Hallische Beiträge zu der Juristischen Gelehrten Historie, Th. II, S. 335-339; Gelehrte Fama, 1716, S. 339 ff.; Neuer Büchersaal 15^te Oeffnung, S. 188; Strieder, Hessische Gelehrt. Geschichte; Hirsching, Handb. 7^er B.; Bauer, Jöcher, Adelung; Boeckelm., Orai. 1694; van Kampen, Gesch. der Ned. Letterkunde, D. II, bl. 314; Bouman, Gesch. d. Geld. Hoogeschool, D. II, bl. 88, 89; Gedenkb. d. Gron. Hoogeschool, bl. 53, 55; Muntinghe, Acta Sec. Gron.; Boekzaal der gel. Wereld, 1716, bl 402-421, 348-553; Sewels Boekzael, 1705, Sept. en Oct. Hoofdst. III, p. 544; van Gaverens Boekzael, Nov. en Dec. 1706; Rabus, Boekz. v. Europa, 1699, D. I, bl. 1698, D. I, bl. 362; Acta Lipsiens, 1715, p. 534; Hoogstraten, Luiscius, Kok, Nieuwenhuis, Kobus en de Rivecourt, Nouv. Biogr. génér.