Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 13

[Philip Julius van Zlylen van Nyevelt]

NYEVELT (Philip Julius van Zlylen van), zoon van Jacob en van Adelaide Johanna Timmers, werd 9 Januarij 1743 geboren, trad in 1767 als volontair met den rang van kornet in een regiment karabiniers in dienst, werd spoedig ritmeester, vervolgens majoor, en later luitenant kolonel in het regement dragonders, in 1795 belast met de organisatie der kavallerie en tot generaal-majoor benoemd. Bij gelegenheid van den inval der Engelschen en Russen in Noord-Holland was hij aanvoerder van den linkervleugel van de Bataafsche krijgsmagt, sterk 5236 man en was gekantonneerd in de dorpen tusschen Galantsoog en Alkmaar. Hij onderscheidde zich door dapperheid en militaire talenten, werd den 21 Augustus 1799 gekwetst en den 10 December daaraanvolgende zijn paard door 't vijandelijk vuur hem onder 't lijf weggeschoten. In 1804 werd hij luitenant-generaal en gouverneur van 's Hage en achtereenvolgenden onder Louis Napoleon, maarschalk van Holland, militair-commandant der provincie Holland en Utrecht, groot-kamerheer en groot-ceremoniemeester aan het hof, president van den hoogen raad van adel, gouverneur der militaire scholen.

Na de vereeniging van Holland met het Fransche keizerrijk, benoemde Napoleon hem tot senateur en graaf van 't rijk, en als zoodanig teekeude hij in de gedenkwaardige zitting van den Senat Conservateur, 6 April 1814 het nieuwe ontwerp der Fransche constitutie, die het gouvernement monarchaal en erfelijk en Lodewijk XVIII tot koning verklaarde Na den afstand van keizer Napoleon, behield hij den rang van luitenant-generaal en koning Willem I verleende hem den titel van graaf voor hem en zijn mannelijke nakomelingen.

Hij paarde aan uitstekende wetenschappelijke kennis, de beminnelijkste hocdanigheden en gaf verschillende werken in het licht, die van de eerste getuigden, o.a.

Traité de la Supériorité aux échecs, avec planches, 1798, meermalen herdrukt en in verschillende talen overgezet. Tot zijn eer werd te Zwolle het schaakgezelschap van Zuylen van Nyevelt gesticht, dat nog bestaat.

L'Attraction détruite par le mouvement primordial. ou Théorie nouvelle du cours des corps célestes et du mouvement, orné de planches, herdrukt Brussel 1826.

Na meer dan een halve eeuw de uitstekendste burgerlijke, diplomatische en militaire ambten bekleed te hebben, stierf hij te Utrecht 20 Februarij 1826.

[p. 409]

Hij was grootkruis der orde van de Unie, der koninklijke orde van den gouden adelaar van Wurtemberg, officier van het legioen van eer, enz., en huwde met Clara Helena, dochter van Hendrik Wacker van Son en Anna Sophia van Hollebeek. Zijn kinderen waren:

Adelaide Johanna, geboren 16 Maart 1780, gehuwd met Frans Steven Karel, graaf van Randwijck, en overleden 185..; Susanna Henrietta, geboren 1781 ongehuwd gestorven, Pieter Hendrik, geboren 1 1782, kommandantgeneraal van Luxemburg, gehuwd met zijne nicht Susanna Martha van Zuylen van Nyevelt, dochter van Jacob en Adriana Maria Cornets de Groot, den 6 Maart 1817 gestorven, kinderen nalatende:

Julia, geboren 14 December 1783, gehuwd met Ewoud, baron van Vredenburch, staatsraad, gouverneur van Noord-Brabant, vervolgens van Zeeland, kommandeur der orde van den Nederlandschen leeuw; Johanna Maria Catharina, geboren 28 September 1786, gehuwd met Alexander Jacob, baron van Spaen van Biljoen, heer van Biljoen en Rengenberg; Arnoud Jacob, geboren 9 November 1788, majoor der kavallerie, ongehuwd te Batavia overleden; Henriette Catharina, geboren 4 Maart 1792.

Zie C. van der Aa, Geschiedenis van den jongst geëindigden oorlog, Amst. 1806 D. VII; L.C. Vonk, Geschiedenis der landing van het Engelsch Russische leger in Noord-Holland, Haarl. 1801. 2 d. Geschiedk. beschouw. van den Oorl. op het grondgeb. der Bat. Rep. in 1799 door den luit.-gen. baron Krayenhoff. Nijm. 1832. Veldt. van den gen. Bruce enz. beschreven door een offic. van zijn état.-maj. Uit het Fr. Haarl. 1802; M. Dumas, Prècis des Evènemens milit. etc. Paris 1800 T. I. Hist. de la camp. faite en Holl. trad. de l' Anglais par M. Mac-carthy, chef de bataill. d'Infant. etc. Paris 1810. The History of the campaigns in Germany, Italy etc. in the years 1799 to 1799. Lond. 1812 4 voll. 8. Narrat. of the Duke of Yorks camp. in North-Holl. in 1799 in the Naval and military magaz. p. 1; E. Walsh, Narrat. of the Exped. to Holl. etc. London 1800 4^o. Feldzug in Nord-Holl. im jahre 1799 nach dem Englischen der Walsh, bearbeitet von Menu von Minutoli, Berl. 1810. Bosscha, Nederl. heldend. te land. D. III, bl. 166, 173, 209; Gailliard, p. 200 suiv. Ann. des hommes sav. et cél. Brux. 1828 p. 228. Courter des P.B. n^e. 57. 26 Febr. 1826. Koch, Codex des Schachsp. Inl. p. 44; W. Leurs, Elements of the game of chess; Ill. London News 31 Oct. 1850. Alg. Hand. 5 Julij 1851. Iets over den graaf van Zuylen van Nyevelt vooral in betrekking tot zijne verdiensten omtrent het schaaksp.