Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 13

[Lodewijk van Nassau]

NASSAU (Lodewijk van), heer van Beverweerd, La Leck, Odijk, en Lekkerkerk, natuurlijke zoon van Maurits bij de jonkvrouw van Mechelen, broeder en erfgenaam van Willem van Nassau, een der uitstekendste mannen van zijn tijd, van groote bekwaamheden in den krijg en den raad. In zijne jeugd diende hij onder Frederik Hendrik. Mogelijk was hij dezelfde met kapitein Beverweert, die wij in 1629 voor 's Bosch ontmoeten. In 1641 vinden wij hem mede voor Gennep, waar hij den vijand veel afbreuk deed. Hij was een vertrouwde vriend van Willem II. Hij, die, wil men, geen kennis droeg van 's prinsen aanslag op Amsterdam, toonde hem het gevaar aan, waaraan zijne troepen zouden zijn blootgesteld, zoo de Amsterdammers den St. Anthonisdijk geheel doorstaken, 't welk den prins zoo ontstelde, dat hij hem uaar 's Hage zond, met last om de Algemeene Staten te verzoeken, dat zij den prins lieten verzoeken met de troepen af te trekken. Groot was zijn belangstelling in het lot der 6 gevangen heeren, en ‘hoewel seer tot den prins geneigd, keurde hij zulke rigoureuse moyens als oorsaack tot scheuringh en verbitteringh af.’ Na 's prinsen dood bleef hij de vriend der prinsesse-weduwe, wier belangen hij voorstond en die hem het grootst vertouwen schonk. Hij wist haar genoegen te doen nemen met de schikkingen der Staten van Holland, omtrent de opvoeding van Willem III, en wendde, schoon de koning het beloofd had, vergeefsche pogingen bij koning Karel II aan om de akte van seclusie voor Holland terug te krijgen. In 1660 stond hij aan het hoofd van het buitengewone gezantschap naar Engeland, om met Karel II een verbond van vriendschap, onderlinge bescherming en zeevaart te sluiten. Hier wist hij zich zoo door zijne persoonlijke hoedanigheden, als door zijne bekwaamheden, even als vroeger te Parijs, waar hij vroeger gezonden was, om het huwelijk van Willem II aan den koning mede te deelen, en te 's Hage te doen opmerken. Karel II wenschte hem aan zich te verbinden en bood hem voor zijn zoon, den heer van Odijk, een ambt van f 14 à 15000 's jaars aan. Eerst in 1662 werd het bekende verbond met Groot-Brittanje door hem en de overige gezanten gesloten.

Als vriend van de Witt trachtte hij den koning gunstiger voor dezen te stemmen. De geschiedenis plaatst hem onder de voorzigtige en scherpzinnige staatslieden van zijn tijd. Hij overleed den 28 Febr. 1665. Uit zijn huwelijk met Elisabeth van Hoorn had hij zes kinderen, drie zonen en drie dochters. Maurits, heer van La Leck (die volgt),

[p. 79]

Willem, heer van Odijk, Hendrik, heer van Ouwerkerk, Amalia, gehuwd met den graaf d'Affry, Isabella Maurice, Anna en Charlotte, staatsdame van koningin Anna.

Zie Aitzema, Saken van Staat en Oorlog, D. II. bl. 848, D. IV. bl. 610, 614, 645, 665; Wicquefort, de l'Ambass. T. I. p. I. 192, 446; Wagenaar, Vad. Hist. D. XI. bl. 305, D. XII. bl. 102, D. XIII. bl. 10, 36, 45; van Wijn, Aant. en Bijv. op Wag. D. XIII. bl. 21 22, 30, 34, 36; Thurloes, Papers, Vol I. p. 701; Brieven van J. de Witt, passim; Groen van Prinsteren, Arch. 2^e Serie, T. III. p. 120, 307, 310 sv. 314, 315, 316, 317, 324, 327, 344, 360, 468, T. IV. p. 212, 218, T. V. p. 145, 198. Swalue, Just. van Nassau, bl. 129; Chron van het Hist. Gen. D. X. bl. 21, 23, 24, 26; Kobus en de Rivecourt.