Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Tweede stuk

[Wynoldus Munniks]

MUNNIKS (Wynoldus), zoon van Bernhard Munniks secretaris der gemeente Haskerland, werd den 4 December 1744 te Joure geboren, ontving daar onderwijs in de oude talen, en vertoefde twee jaren te Bolbec, in het Normandische, ten einde zich verder in het latijn te oefenen en de Fransche taal te leeren. Na nog eenigen tijd bij een apotheker te Amsterdam werkzaam geweest te zijn, werd hij in 1764 student te Groningen, waar hij zich aan de geneeskundige wetenschappen wijdde. Te dien einde bezocht hij ook de hoogeschool te Leyden en Parijs, waar hij in de gehoorzalen van beroemde leermeesters en in de hospitalen zijne ervaring aanzienlijk vermeerderde. Te Lyon maakte bij kennis met de vermaarde chirurgen Ponteau en Fleurandt en in de provincie Languedoc deed hij waarnemingen betrekkelijk de luchtgesteldheid en de geneeskundige bronnen, waarna hij, in zijn vaderland teruggekeerd, den 28 April 1769 te Leyden den doctoralen graad in de geneeskunde verwierf, na het verdedigen eener Dissert. de lue venerea eiusque praecipuis auxiliis, inter quae Illustr. Swietenii et Cl. Plenckii remedia examinantur.

In verbinding met Camper en van Doeveren beijverde hij zich in het zoeken van middelen voor de veepest. Den 5 Julij 1769 begon hij te Dijkseinde, in Doniawerstal de inenting te beproeven, en zette ze op het Blaauwhuis in dezelfde grietenij voort. Onkunde en vooroordeel der meest belanghebbenden noopten hem om zich van hier naar Terband te begeven, waar de hutten, ter berging van het vee, spoedig opgeslagen en de inenting op een getal van 108 beesten werd ondernomen. Doch ook hier had hij met dezelfde kwalen te worstelen. Bij nacht werd hij gewelddadig met het zieke vee verjaagd, en was verpligt bij Galama-dammen een schuilplaats te zoeken, waar hij verder ongestoord zijn proeven voortzette.

In hetzelfde jaar werd hij tot hoogleeraar te Groningen beroepen; eene waardigheid, die hij den 19 Junij van dat jaar met eene Oratio de summis, quos Anatomia habet deliciis, aanvaardde. Hij onderwees

[p. 1153]

nu anatomie en chirurgie, en toen Camper de hoogeschool verliet, volgde hij hem in 1774 ook in dien overige vakken op. Redenen van gezondheid deden hem in 1778 en 1780 besluiten een buitenlandsche reis te ondernemen, waarop hij telkens te Zurich een geruimen tijd bij Lavater doorbragt. De akademie van kunsten en wetenschappen te Amiens, schonk hem in 1784 het eermetaal, wegens zijne verhandeling over de reden, waarom de breuken in het Picardijnsche zoo menigvuldig zijn en de beste middelen om daaraan te gemoet te komen. Niet alleen genoot hij de eer van tot medelid dezer akademie benoemd te worden, maar de koninkl. maatschappij van geneeskunde te Parijs bekroonde ook zijn antwoord op de vraag over het verbeteren der gebreken van de ligchamelijke opvoeding der kinderen.

In 1778 sprak hij bij de overdragt van het rectoraat de Botanices praestantia eiusque cum ceteris medicinae partibus connubio; in 1786, de corporis humani et plantarum fabrica, fatalem coecamque debellante necessitatem, intelligentiae autem et sapientis consilii teste; in 1802, de insigni utilitate, quae ex natura fabricaque, qua homo ceteris animantibus praestat, contemplanda profluit, optimo ad eam ulterius indagandam incitamento.

Hij begaf zich in 1780 in den echt met Antonia Haasbaart van Amsterdam in 1806 gestorven. Hij overleed 8 September van hetzelfde jaar. Zijn portret bestaat in profil.

Zie Muntinghe, Acta Secul. p. 113; Gedenkb. d. Hooges. te Gron. bl. 94, 95; J. Munniks, Levensschets van W. Munniks, Gron. 1812 in het Fr. Notice Biogr. sur W.M. Gron. 1812; A.G. Camper, Levensschets van P. Camper, bl. 20, 21; Kunst- en Letterb. 1806, D. II. bl. 242; Woordenb. d. Zamenl.; Kobus en de Rivecourt.