Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Tweede stuk

[Johannes Molanus]

MOLANUS (Johannes) of VERMEULEN, zoon van Hendrik Vermeulen van Schoonhoven, werd te Rijssel, waarheen zich zijne ouders op dat pas bevonden, in 1553 geboren. Daar deze echter te Leuven woonden, zoo schreef hij achter zijn naam Lovaniensis. Hij legde zich aldaar op de philosophie en theologie toe, verwierf in 1571 den rang van magister in het laatste vak, vervolgens werd hij pauselijk en koninklijk censor, hoogleeraar in de godgeleerdheid en kanunnik van St. Pieter. Hij bragt den tijd, die hem van zijne ambtsbezigheden restte, door met het beoefenen der kerkelijke oudheden. Heerlijk is het getuigenis dat Baronius, Praefat. ad Martyrol. Rom. Cap. IX. van zijne verdiensten ten dien aanzien heeft afgelegd. Vooral maakte hij groote naam door zijne uitgaaf van het Martyrologium van Usuard. Hij overleed den 18 September 1585, werd in de St. Pieters kerk begraven. Op zijn tombe leest men zijn grafschrift dat in verschillende werken is opgenomen.

Hij schreef:

Annales Urbis Lovanii, et obsidionis illius historia. Lov. 1572, 4^o.

Usuardi Martyrologium, Annotationibus auctum. Lovanii 1573 et 1577, 8^o., typis Hier. Wellaei, cui adhaeret Tract. de Martyrologiis.

[p. 927]

Indiculus et Chronicon Sanctorum Belgic., cum Calendario Belgico.

Calendarium Ecclesiasticum Antv. Plant. 1574, 12^o.

De Canonicis libri tres. Lovan. 1587, 4^o.

Natales Sanctorum Belgii; a morte editi Petri Louwii curâ, e Molani scedis cum Chronici Sanctorum Belgii recapitulatione. Ibid. 1595. Duaci. 1616, 8^o., met een Supplement van Arnold de Raisse. Ibid. 1626.

Diarium de medicis sanctis. Ibid. 1595, 8^o.

Cum Praef. Henr. Cuyckii de Molani vita.

Militia sacra Ducum ac Principum Brabantiae cum Notis Petri Louwii, typis Plant. 1592, 8^o.

De historia Sacrarum imaginum et picturarum, pro vero earam usu contra abusus. Lib. IV. Lov. 1570, 1594, 8^o.

Driemaal werd dit belangrijk werk in den loop der XVI^e eeuw te Antwerpen herdrukt, en in 1771 gaf Paquot er te Luik een nieuwe uitgaaf van in 4^o. met vele aanteekeningen en supplementen. Vooral verdient het gedeelte de aandacht, dat handelt over de dwalingen van kunstenaars in het voorstellen van heilige zaken. Het gaf den abt Mery aanleiding tot het schrijven der Theologie de peintres, Sculpteurs et Dessinateurs. Emile Nève schreef: Des travaux de J. Molanus sur l'iconographie Chrètienne. Louv. 1850.

De Canonicis libri III. - De fide haereticis servandâ, libri IIII. - De fide rebellitus servandâ, lib. I. - De fide et iuramento, quae a tyranno exiguntur. Colon. 1585, 8^o.

De piis Testamentis et quacumque piae voluntatis dispositione. Colon. 1584, 8^o.

Orationes de Agnis Dei.

De decimis dandis et de decimie recipiendis. Colon. 1587, 8^o.

Theologiae practieae compendium. Ibid. 1585, 1590, 8^o.

Bibliotheca Theologica. Colon. 1618, 4^o. P.I.

Deel II is niet gedrukt.

Hij arbeidde ook aan een uitgaaf der werken van Prosperus (Antv. 1574), en van Augustinus (Antv. 1577). Men schrijft hem ook, doch ten onregte, een historisch gedicht Antverpua L.B. 1615, door Joh. Molanus te Bremen (niet te Breda, zoo als de steller van het artikel Molanus in Nouv. Biogr. génér. wil) vervaardigd toe.

Zie Val. Andreas, Farti Acad. Lovan. en Bibl. Belg. p. 539 seqq.; Foppens, Bibl. Belg. T. II. p. 70; H. Cuyckii, Elogium voor het Diar. Med.; C. Loos, Illustr. Germ. Script. Catal.; Miraei, Elog. Belg.; Sweertii, Ath. Belg.; Sanderus, Script. Flandriae; A. Teissier, Eloges des hommes ill. T. II. p. 49 suiv.; Niceron, Mém. P. XXVII; Biogr. Univ.; Dict. Univ.; Nouv. Biogr. génér.; Jöcher; Rotermund; Kobus en de Rivecourt.