Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Tweede stuk

[Johannes Miggrode]

MIGGRODE of MIGGRODIUS (Johannes) werd den 6 Mei 1531 uit een aanzienlijk geslacht te Aalst in Vlaanderen geboren, en was in 1564 (welligt reeds een paar jaar vroeger) kanunnik en pastoor der parochiale kerk te Veere. Hier waren reeds toen velen met de hervorning ingenomen. Dit of welligt eigen aandrift bewoog den pastoor over het punt van godsdienst na te denken, met dit gevolg dat hij allengskens tot de leer der hervormden begon over te hellen. Ofschoon hij de priesterlijke waardigheid bleef bekleeden, waren zijne leerredenen in den protestansche geest, hij haalde velen tot zijne gevoelens over, doch wist door zijnen invloed den overdreven ijver van sommige hervormden te matigen, zoodat te Veere het werk der hervorming een zachteren gang dan elders nam.

Toen in 1566 de zaak der hervorming een ongunstigen keer nam, week hij naar Engeland, waar het vonnis van Alva (1568) hem welhaast volgde. Bragt hij zoo wereldsche goederen (Miggrode was zeer bemiddeld) aan de gewetensvrijheid ten offer, hij bleef ook in den vreemde een trouwe zielszorger voor de met hem om het geloof uit het vaderland gewekenen. Weldra stond hij bij de vlugtelingen in hoog aanzien en werd de stichter en eerste predikant der Nederl. Hervormde gemeente te Colchester. Onzeker is het of hij ook te Norwich in die betrekking werkzaam is geweest, doch zeker is het dat zijne prediking algemeen bijval verwierf en dat hij de verwarde begrippen en woeste denkbeelden der Watergeuzen, die zich onder zijn gehoor begaven, ophelderde en een voorzichtigen en christelijken heldenmoed inblies. Na het innemen van den Briel keerde Miggrode naar Veere terug, trad daar als hervormd leeraar op, bevorderde er rust en orde, en bezielde zoo krachtig de gemoederen voor de goede zaak, dat men zich tot elk offer bereid toonde. Zijne werkzaamheden bepaalden zich niet tot Veere; maar strekten zich tot geheel Zeeland uit, zoodat hij te regt den naam van den Zeeuwschen hervormer droeg. Het regelen der kerkelijke belangen op Walcheren, in het leger en de vloot werden hem opgedragen, waartoe hij een opstel vervaardigde over de verbindende onderschrijvinge voor de dinaren in Walcheren, onder de 91 artikelen en onder de 23 vraagstukken in de kerkverg. (van Dordr. Junij 1574) beraamd en beantwoord, 't welk de eerste grond-

[p. 861]

slag legde tot de Zeeuwsche kerkordening. In 1574 rigtte hij de classis van Walcheren op, en nam steeds ijverig deel aan hare werkzaamheden. Niet slechts was hij, zoo lang zijne krachten zulks gedoogde lid van allen synode, maar van sommige ook voorzitter, meestal scriba.

Op de synode van 1581 werd hem, nevens Michiel Panneel, het ontwerpen van een forma van examen voor kandidaten tot den H. dienst opgedragen, en op die van 1591, op welke de Zeeuwsche kerkordening werd ontworpen en daargesteld, nam hij het scribaat waar. Zoo hoog schatte men zijne bekwaamheden dat men hem aan het hoofd plaatste der predikanten, aan welke werd opgedragen mede te werken tot het zamenstellen eener geschiedenis der reformatie van ons vaderland. In 1578 arbeidde hij met Gerobulus bij de regering van Goes om de Groote kerk aldaar aan de hervormden te doen inruimen, en in 1579 om Zuid-Beveland van leeraren te voorzien. Waarschijnlijk is hij de opsteller van het Ontwerp omtrent de huwelijken en het ondertrouwen, om aau de Ed. Mog. H.H. Staten vertoond te worden (1597), en van de Ware Troostgronden der gelovige zielen, 8^o.

Hij was de vraagbaak der gemeente, van den kerkeraad en der regering, bezat de gaven van zich kort, krachtig en sierlijk uit te drukken en paarde veel bijbelkennis aan geleerdheid. Hij bereikte den ouderdom van 96 jaren en overleed 6 Mei 1627.

Bij gelegenheid van het tweede eeuwgetijde der hervorming, werd hem als eerste en voornaamste kerkhervormer in Zeeland, in de kerk te Veere een gedenkteeken opgerigt (1772), bij welke gelegenheid Josua van Iperen eene redevoering uitsprak. Den 1 Julij 1827 sprak J. Reinier eene redevoering uit over de Verdiensten van Johannes Miggrode omtrent de hervorming in Zeeland en bijzonder in de stad Veere - of twee honderdjarige gedachtenis-rede ter eere van dezen man.

Zie Smallegange, Chr. v. Zeel. bl. 489; Maseus, Sentent. van Alva, bl. 104, 105; E.v. Rheid. Nederl. Gesch. bl. 13; Uytenbogaert, Kerk. Hist., D. III. bl. 129; Ermerins, Beschrijv. v. Vere, 2 St. bl. 128, 143; Beschrijv. der Heeren van Vere uit den Huize van Bourgondie bl. 104, Bijl. V. bl. 156, 157; Vrolijkhert, Vliss. Kerkh. bl. 21, 22; Te Water, Kort verh. d. Ref. v. Zeeland, bl. 10-93, 168; 's Gravesande, Twee h.j. gedagtenis der Middelb. vrijh. bl. 431; J.v. Iperen, Redev. ter eere van J.v. Miggrode; Ypey en Dermout, Gesch. d. Herv. Kerk, D. I. bl. 231, D. II. bl. 32 en de aant., J. Roemer, t.a.p.; Ab Utrecht Dresselhuis, Herv. Gem. te Goes, bl. vi, vii; Glasius, Godgel. Nederl.; Kobus en de Rivecourt; Groen v. Prinsteren, Archives, T. V. p. 223 suiv.; Bibl. Brem. Ol VI, Fasc. III. p. 518; Boekzaal, Mey 1731 bl. 604, (de daar voorkomende Lijst der Pred. te Veere is in 1753 afzonderlijk gedrukt te Vlissingen); Muller, Cat. v. portr.