Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 11
(1865)–A.J. van der Aa–
Auteursrechtvrij
[pagina 488]
| |
Duitschland naar Amsterdam terug, waar hij in 1687, volgens anderen in 1711, zou zijn overleden. Immerzeel geeft eene juiste en breedvoerige beoordeeling van zijne kunst. ‘Hij bezat eenen zeer vruchtbaren en dichterlijken geest. In alle zijne tafereelen heerscht eene opmerkelijke verscheidenheid; doch in al die verscheidenheid hervindt men altijd bij hem denzelfden zachten, aangenamen en zilverachtigen toon, dezelfde naauwkeurigheid van teekening, dezelfde kunstige groepering, dezelfde rijkdom van bouw- en beeldhouwwerken, hetzelfde breed en behaaglijk penseel. In zijne voorstellingen van duinachtige streken, maneges en optogten van paarden, streelde hij beurtelings Jan Wijnands en Philip Wouwerman op zijde. Maar zijne meest geliefkoosde onderwerpen zijn Italiaansche zechavens, met lossende en ladende vaartuigen, menigvuldigheid van werkende en handeldrijvende figuren, in hunne eigenaardige kleederdragten. Dergelijke voorstellingen verrijkte hij doorgaans met prachtige paleizen, poorten, fonteinen met beeldwerk, gedenkteekens enz. Ook schilderde hij gaarne Romeinsche markten met een bont gewoel van beeldjes uit verschillende standen; kramen, stallen en tafels met koopwaren, kwakzalvers, straatkunstenaars, bedelaars enz.’ Een zijner beroemdste schilderijen is Een gezicht te Amsterdam, ziende op de Nieuwe kerk en het Ellendige kerkhof, in 1656 door hem geschilderd, in 1797 op de verkooping van Mr. Pieter Cornelis Hasselaar voor f 1560 verkocht. Het gold op die van N. Doekscheer in 1789 f 2500. Het Haagsche Museum bezit van hem eene Italiaansche Zeehaven met groote, doch vrij slechte figuren (1676); het vertrek van Karel II uit Scheveningen naar Engeland (1660), eene zeer rijk geordonnanceerde fiksche en heldere schilderij; een landschap met een hooiwagen, in den trant van Philip Wouwerman, en een Paardenmarkt met kleine, voortreffelijke figuren. Het Amsterdamsche: eene Italiaansche Zeehaven, met schepen en eene menigte figuren en paarden; een Rijschool, met verscheidene beeldjes en paarden, en een Zeehaven in Italië, met zeer vele gebouwen, galeijen, figuren en ander bijwerk. Op de verkooping van G. van der Pals, gold een Landschap met dansende boeren en boerinnen f 1400; op die van Braambeek eene Italiaansche Zeehaven, rijk van ordonnantie, f 1500, op die van van der Pot eene dergelijke f 2050, op die van P. Locquet eene Italiaansche Zeehaven f 2600. Ook stoffeerde hij landschappen van Philip Koninck, Moucheron en Wijnants met beelden. Ook zijne teekeningen zijn gezocht. Twee stuks Venetiaansche Zeehavens golden op de verkooping van de Vos f 60. Eenige zijner schilderijen en teekeningen gaan in gravure uit. De heer Kramm bezit o.a. een boekje met 12 platen, getiteld: Aliqui Portus. J. Lingelbach inv. J. Gronsvelt fecit et ex. Zij zijn, vol- | |
[pagina 489]
| |
gens hem, wel geestig, doch laten in de uitvoering veel te wenschen over. Nagler, Bartsch en Kramm zijn uitvoerig over zijne etsen. Sommigen kennen hem, naar aanleiding van een uit de letters L.B. bestaande monogram, geëtste landschappen toe. Immerzeel vermeldt een door Lingelbach geëtst, en bij Bartsch omschreven prentje, eene Italiaansche Zeehaven voorstellende, op de verkooping van den Grave von Fries voor f 12 verkocht, doch dit wordt door Nagler aan A. Stork toegekend. Andere etsen van hem worden in de Geschichte der Kupferstechsammlung von Rumohr und Thiele, S. 8, vermeld. Zijn portret is door Swartsz geschilderd. B. Vaillant schraapte er de zwarte kunstprent in fol. naar.
Zie Immerzeel, Lev. en Werk. der Holl. en Vl. Kunstsch. D. II. bl 180; Kramm, Lev. en Werk. der Holl. en Vl. Kunstsch. D. IV. bl. 987; Cat. du Louvre, No 270; W. Burger, Musées de la Holl. p 269; Not. der Schild. van het Kon. Kabin. te 's Hage, bl. 16; Cat. der Schilder-Oudh. op 's Rijks Mus. te Amst. bl. 45, 46; Cat. van Mr. P.C.v. Hasselaar, bl. 4, No. 6; Cat. van der Marck, Amst. 1773, No. 422; Muller, Cat. van Portr. |
|