Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 11

[Janus Lernutius]

LERNUTIUS (Janus) of Jean Lernout, zoon van Jean, kleinzoon van Jacques Lernout, werd den 13den November 1545 te Brugge geboren. Na zich zoo te Gent als te Antwerpen op de letteren te hebben toegelegd, deed hij zulks gedurende 7 jaren te Leuven, waarna hij met Justus Lipsius en Victor Giselinus, de voornaamste academiën van Frankrijk, Italië en Duitschland bezocht. Hij verliet zijn vaderland in 1567, zag Parijs, Padua, Rome en andere steden, en hield zich omstreeks negen jaar bezig met het bestuderen der oudheden en zeldzaamheden van alle plaatsen, waar hij zich ophield. Andreas Valerius schrijft dat zijne afwezigheid 21 jaren duurde, in gezelschap van Lipsius; doch zulks is niet jnist, wijl deze in 1567 op reis ging, en in 1576 of liever in 1574, toen hij zich naar Keulen, na de hoogeschool van Jena verlaten te hebben, begaf, terugkeerde. Overigens is het zeker, dat Lernutius in den aanvang van 1577 in zijn vaderland was, wijl hij in dat jaar in het huwelijk trad met Maria Tortelboom, bij wien hij 12 kinderen, 4 zonen en 8 dochters, verwekte. Noch zijn talrijk gezin, noch zijn schepensambt, dat hij meermalen met eere bekleedde, beletteden hem niet zich aan zijne letteroefeningen over te geven. Eenmaal echter dacht hij er van te moeten scheiden. In 1587 uit Artois komende, waar zijne zaken hem hadden geroepen, werd hij, drie mijlen van Brugge, door de soldaten van het garnizoen van Ostende gevangen genomen en in de kasematten geworpen. De lucht van die plaats veroorzaakte hem eene krankheid, die de gouverneur van Ostende noodzaakte hem naar Engeland te zenden, totdat zijn rantsoen betaald was. In zijn vaderland weêrgekeerd, ontdeed hij zich van zijne zaken en betrok een buitenverblijf, waar hij zich geheel aan de letteren wijdde. Tegen het eind van zijn leven keerde hij naar Brugge terug, waar hij den 29sten September 1619, in den ouderdom van 74 jaren ontsliep. Hij werd in de kerk van den Verlosser begraven, waar men zijn grafschrift, door zijn vriend Justus Ryckius gesteld, leest. ‘Hij was nederig, een vijand van alle praal en ijdele roem,

[p. 357]

bevriend met de uitstekendste geleerden van zijn tijd. Keizer Rudolph II verhief hem en zijne afstammelingen in 1581 tot den adelstand, doch begeerlijker waren voor hem geweest, gelijk Paquot schrijft: quelques grains du métail qui procure toutes choses.’ Lernutius is het meest als Latijnsch dichter bekend. Minder gunstig is het oordeel van Borrichius over hem als zoodanig dan dat van Hoeufft en Peerlkamp. Paquot schrijft: ‘Lernutius tient un rang parmi les bons poëtes Latins.’

Hij schreef:

Basia, Ocelli et alia Poëmata, Antv. Chr. Plantinus, 1579, 12^o.

In 1603 verscheen te Legnitz eene tweede uitgaaf er van, te gelijk met die van Janus Guilielmus en Valens Acedalius. De uitgevers meenden dat hij reeds gestorven was. Hij zelf gaf eene derde uitgaaf met den titel: Jani Lernutii Initia, Basia, Ocelli et alia Poëmata...... ab ipso Auctore publicata, Lugd. Bat. Ludov. Elzevirius, 1614. 12^o. Er bestaat eene vrije Nederd. navolging der Ocelli van Daniel Joncktys (Rozelyns Oogjes.)

Commentarius de naturâ et cultu Caroli Flandriae Comitis nec non de caede ipsius et vindicta in percussores mox secutâ, Brugis, 1621. 8^o., door zijn zoon Jacobus, na zijns vaders dood uitgegeven.

Men vindt de meeste gedichten van Lernutius bij Gruterus, T. III. Del. p. 114-195. Burman bezat van hem onuitgegeven Parodiae.

Zijn portret bestaat, gegraveerd door C. Caukercken.

Zie Lipsii, Epp. Cent. 1 ep 3; Fama posthuma J. Lipsii (Edit. 1613) Sanderus, de Brugensib. p. 47; Sweertius, Ath. Belg. p. 381, 381; Valerius Andreas, Bibl. Belg. p. 440; Foppens, Bibl. Belg. T. I. p. 530; Acta SS. z. Martii, T. I. p. 154, 155; Burmanni, Syll. Epist. T. I. p: 16 ad Lotich. V. Eleg. III. p. 259; Borrichius, de Poët. Lat. No. 182; Hoeufft, Parn. Lat. Belg. p. 69; Cat. p. 166; Peerlkamp, de Poët. Neerl. p. 260; Paquot, Mém. pour servir à l'Hist. Litt. des Pays-bas, T. VI. p. 363; van Voorst, Cat. T. III. p. 147; Cat. van Hulthem, (Ind.); J. Dousa, Poëm. p. 70; Justi Ryckii, Prael. Poët. p. 118; Jöcher, Gelehr. Lex. IV.