Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 11

[Andreas Cornelis Lens]

LENS (Andreas Cornelis), zoon van den bloemschilder Cornelis Lens, werd den 31sten Maart 1739 te Antwerpen geboren, legde zich reeds vroeg onder Eyckens, en vervolgens onder Beschey, op de schilderkunst toe. ‘Hij deed,’ getuigt Immerzeel, ‘al spoedig zien, dat hij het gevoel voor het ware schoon bezat, een gevoel, dat later, door arbeid en de navolging der groote modellen, zich zoo gelukkig in hem ontwikkelde. Want ofschoon onbekend met de antieke standbeelden, waarvan de afdrukken van pleister op dat tijdstip zoo zeldzaam waren, wist hij, gelijk zijne eerste werken zelfs getuigden, zich voor den valschen en gemanierden smaak te behoeden, die Boucher en van Loo in de schilderkunst hadden ingevoerd, en aan welks besmetting toen zoo weinig kunstenaars ontsnapten.’ Reeds op zestienjarigen leeftijd (den 28sten Februarij 1756) behaalde hij den eersten prijs aan de koninklijke akademie van Antwerpen. Vijf-en-twintig jaren oud reisde hij met zijn broeder, Jacobus Josephus, die ook de schilderkunst beoefende, naar Italië, waartoe prins Karel van Lorraine, die hem tot zijn schilder had benoemd, hem in staat stelde. Toen hij in het laatst van 1768, over Frankrijk, naar zijne geboorteplaats was wedergekeerd, werd hij tot onderwijzer aan de teeken-akademie benoemd, en bragt hij niet alleen veel tot bloei dier instelling, maar tot den algemeenen voortgang dier kunst in België, ook door de verdienstelijke leerlingen, die hij vormde, toe. Zijn poging bij het Oostenrijksche gouvernement, om het gilderegt, waaraan de schilders onderworpen waren en dat de uitoefening dier vrije kunst met die der werktuigelijke beroepen gelijk stelde, af te schaffen, werd in 1773 met den besten uitslag bekroonde. Toen keizer Joseph, op zijn reis door België, Antwerpen bezocht, gaf hij Lens blijken van zijne achting, en sloeg hem voor, om hem, op de voorwaarden, die hij zelve zou voorschrijven, naar Weenen te volgen en zich aldaar te vestigen. Doch noch het vooruitzigt van een schitterende loopbaan, noch de hoop om een aanzienlijk vermogen te verzamelen, kon hem bewegen zijn vaderland te verlaten. In 1781 vestigde hij zich te Brussel, en trad aldaar in den echt. Hij vervaardigde een groot aantal kabinetstukjes, die in verschillende landen van

[p. 336]

Europa, en vooral in Engeland verspreid zijn. Tot zijne voornaamste voortbrengselen behooren die, welke door hem op last van hertog Albert van Saxen-Tescken, toen gouverneur der Nederlanden, geschilderd, en vervolgens naar Weenen gevoerd zijn en thans de gezelschapszaal op het kasteel van Laeken versieren. De kerk te Lier bezit onderscheidene schilderijen van hem, waarvan de onderwerpen uit het Nieuwe Testament zijn getrokken, de St Michels kerk te Gend, een Maria-Boodschap, de Magdalena-kerk te Rijssel verscheidene goede stukken uit de geschiedenis der heilige van dien naam; het hôtel van den heer Steevens (1843), een schilderij de hoofdtrekken uit het Leven van Bacchus voorstellende, waarbij hij door zijn vriend François werd geholpen; het Museum te Antwerpen, De Aankondiging van den Engel Gabriël, afkomstig uit de abdij van Tongerloo en het Portret van Pieter Franciscus Martenasie, dijstuk, levensgroot, bezig zijnde de plaat te graveren, voorstellende de Sabijnsche Maagdenroof, naar de schilderij van Rubens, in 1762 vervaardigd. ‘Een ernstige en zuivere smaak, een vloeijende teekening, veel bevalligheid en eenvoudigheid, het behoorlijk aanbrengen van licht en bruin, en een zeer aangenaam koloriet, zijn de hoedanigheden, welke deze verschillende werken kenmerken.’ Van zijne hand zijn ook:

Du bon gout ou de la beauté de la peinture, avec figur. Brux. 1811. 8^o.

Essai sur les habillements et les ouvrages de plusieurs peuples de l'Antiquité, Liège, 1780. gr. 4^o. fig.

Nouvelle édition corrigée et considérablement augmentée par G.H. Martini, avec 57 estampes, Dresd. 1785. 4^o.

Lens was ridder van den Ned. Leeuw, lid van het Kon. Nederl. Instituut, van het Koninklijk Genootschap voor Schoone Kunsten te Gent, en stierf den 30sten Maart 1822. Hij werd in de kerk van O.L. Vrouwe van de Kapel te Brussel begraven. Zijne vrienden rigtten aldaar een gedenkteeken voor hem op, naar de schets van den schilder François, door Godecharles gebeiteld, met dit opschrift: Les amis des arts à la mémoire d'André Corneille Lens, régénerateur de la peinture en Belgique et parfait Chrétien: il réunit la pratique de toutes les vertus à un talent enchanteur. Décédé le 30 Mars 1822.

Het blijkt hier uit dat zijn naam André Corneille was, schoon hij voor zijne werken slechts André plaatste.

Zie Konst- en Lett. 1822 en 1823. van Eijnden en van der Willigen, Lev. der Schild. D. III. bl. 9; Immerzeel, Lev. der Holl. en Vl. Schild. D. II. bl. 169; Kramm, Lev. der Holl. en Vl. Schild. D. IV. bl. 962; Messager des Sciences Hist. 1848. p. 334. Cat. v. Hulthem, No. 9257, 9639, 9640. Cat. de Lange van Wijngaerden, bl. 23.