Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 11

[p. 315]

[Levinus Lemnius]

LEMNIUS (Levinus) werd den 20sten Mei 1505 te Zierikzee geboren. Na eenig voorbereidend onderwijs aldaar en vervolgens te Gend genoten te hebben, vertrok hij naar Leuven en legde zich op de beoefening der wetenschappen, voornamelijk op de geneeskunde, onder den beroemden Andreas Vesalius toe, terwijl hij met den geleerden Dodonaeus, Jason Pratensis (zijn stadgenoot) en Coenraad Gesner gemeenzaam verkeer hield. Ook wijdde hij zijne ledige uren, op raad van Petrus Curtius, aan de studiën der godgeleerdheid. Na zijne bevordering tot doctor in de geneeskunde (wanneer deze plaats had is mij niet gebleken,) keerde hij in 1527 naar Zierikzee terug, en oefende aldaar, gedurende een vertigtal jaren, met het gelukkigst gevolg de geneeskunde uit. Na den dood zijner huisvrouw trad hij in den geestelijken stand, en werd kanunnik in zijne geboorteplaats, zijn tijd doorbrengende met het schrijven van onderscheidene werken, tot dat hij den 1sten Julij 1568 aldaar overleed, en in de St. Lievens Minster Kerk begraven werd, waar op zijn grafzerk (welke aan de noordzijde der kerk voor het orgel geplaatst was) op eigen begeerte deze nederige woorden uitgehouwen waren:

LEVINUS LEMNIUS

Medicus hic situs est:

Obiit Cal. Jul. Anno Dom.

MDLXVIII.

Anderen echter hebben zijne nagedachtenis met gedichten vereerd, terwijl de verdienstelijke G. Boy en A. Hoffer een grafschrift ter zijner eere in de Latijnsche taal in de Vleeschhouwers kapel deden plaatsen, welke echter door den brand, welke de Groote Kerk in 1832 vernielde, verloren is gegaan.

Lemnius was van een vrolijken aard, bezat een zeer schoone ligchaamsgestalte, was beleefd en spraakzaam jegens allen, en gewoon zijne zieken meer door gepaste boert dan door drankjes te genezen. Verder vinden wij aangeteekend, dat hij zich in den jare 1532 en 1557, toen de pest vreeselijk te Zierikzee woedde, loffelijk, zelfs met gevaar van zijn eigen leven, van zijn pligt kweet en nooit pestkranken afwees, maar hen altijd met christelijke liefde getrouw en tevens voorzigtig verzorgde, en bij dit alles altijd nederig daar heen wandelende, tot na zijn dood toe, hetwelk uit zijn opgegeven grafschrift blijkt. Zijne spreuk was:

Rerum irrecuperabilium summa felicitas oblivio, die hij op een steen boven zijn huis in de St. Anthonystraat had doen beitelen. Hij was in de kruidkunde zeer ervaren, helder van

[p. 316]

hoofd en redelijk van begrippen, doch niet vrij van de bijgeloovigheden van zijn tijd. Zijn portret bestaat in hout gesneden, met het omschrift:

Efftgies Lemnii Medici Zirzaei aetatis suae anno 60, en er onder Omnia Serio.

Veris of Venius, rector der Latijnsche school te Zierikzee vervaardigde een gedicht op zijn dood en anderen van zijne werken, die zijn:

De Astrologia liber unus, in quo obiter indicatur, quid illa veri quid ficti falisque habeat et quatenus Arti sit habenda fides: in quo denique multae rerum Physicarum abditac amoenissimaeque causae explicantur; tum Proverbii origo: Quartâ Lunâ nati, met de beide volgende, Antv. 1554. 8^o., Jenae, 1587. 8^o., Lugd. Bat. 1638. 16^o., Francof. 1608. 16^o., 1626. 16^o. Opgedragen aan Cornelius van Weldam, raadsheer van Karel V.

De Termino vitae liber of de praefixo cuique vitae Termino. De voorrede is gedagteekend 14 Maart 1553. Voor de uitgaaf van 1638 is een voorrede van Marcus Zuerius Boxhorn.

De honesto animi et corporis oblectamento, et quae exercitatio homini libero potissimum conveniat. Obiter de frugalitate et victûs temperantiâ, ac rerum rusticarum amoenitate. In de uitgaaf van 1638, groot 143 bl.

De occultis Naturae miraculis libr. II, Antv. 1559. 12^o. Opgedragen aan Matthaeus van Heeswyck, abt van Middelburg.

De habitu et constitutione corporis, quam Graeci Κϱᾶσιν, Triviales complexionem vocant, Libr. II. Omnibus quibus secunda valitudo curae est, apprimè necessarii: ex quibus cuique proclive erit corporis sui habitum, conditionem, animique motus, ac totius conservandae sanitatis rationem ad amussim cognoscere, Antv. 1561. 12^o., aan de regering van Zierikzee toegewijd. Nunc vero ab innumeris mendis, quibus passim scatebant, vindicati, formâque commodiore in lucem editi, Francof. 1596. 16^o., 1604. 16^o., 1619. 16^o., Erphord. 1581. 8^o., in het Italiaansch, Ven. 1567. 12^o.

De miraculis occultis Naturae Libr. IV, Antv. 1564. 12^o. Aan Eric XIV, koning van Zweden opgedragen. Gand. 1571. 12^o. Colon. Agrip. 1573. 12^o. Heidelb. Bibliopolium Commelianum, 12^o. z.j. in het Hoogd. vertaald door Jacobus Horstius, die er zijne aanteekeningen heeft bijgevoegd.

De mirac. occ. Naturae Libr. IV. Item de vita cum animi et corporis incolumitate recte instituendâ liber unus. Illi quidem jam postremum emendati et aliquot capitibus aucti: hic vero nunquam antehac editus, Antv. 1581., Colon. Agrip, 1581. 12^o., Francof. 1591. 16^o., 1593. 8^o., 1598. 12^o., 1604. 12^o., 1611. 12^o., 1655. 16^o. Lugd. Bat. 1666. 12^o.

[p. 317]

Similitudinum ac Parabolarum quae in Bibliis ex Herbis atque Arboribus desumuntur dilucida Explicatio: in qua narratione singula loca explanantur, quibus Prophetae, observatâ stirpium naturâ, conciones suas illustrant, divinaque oraculla fuleiunt. Levino Lemnio Sacrarum Literarum studioso auctore, Antv. 1569. 8^o., Erphord. 1581. 8^o., Lugd. 1588. 1595. 12^o. Francof. 1591, 1596. 12^o. Seorsum accesserunt de Gemmis aliquot Libr. II, auctore Francisco Rueo; item Lev. Lemnii de Artrologia liber unus, Francof. 1608. 16^o., 1626. 16^o. met de Philos. Sacra van Franciscus Vallesius, Lugd. 1595, 1622. 8^o., 1652. 12^o., Antv. 1655. 4^o., in het Fransch vertaald, Paris, 1577. 12^o., in het Engelsch door Thomas Newton, Oxford, 1587. 8^o. Het werk is opgedragen aan Thomas van Thield, abt van St. Bernard.

De Zelandis suis commentariolus, Lugd. Bat. 1611. 4^o. Ook in de Bat. Ill. van Petrus Scriverius, Harl. 1609 en 1650.

Hij beloofde nog:

Descriptio Algae.

Compendium de Piscium trivialibus nomenclaturis.

Zie Miraeus, Elog. Belg. Script. p. 113, 114; P. Castellanus, p. 227. 228; M. Adami, de Vit. Medic. Germ. p. 44; Sweertius, Ath. Bat. p. 305, 506; Valerius Andreas, Bibl. Belg. p. 608, 609; Mercklini, Linden. renov. p. 748, 749; Le Long, Bibl. Sacra, p. 825; Foppens, Bibl. Belg. T. I. p. 450; La Rue, Gelett. Zeel. bl. 185; Paquot, Mém. pour servir à l'Hist. Litt. des Pays-bas, T. I. p. 90; Harderwijk, Iets over Levinus Lemnius in Zeeuwsche Volks-Alm. 1844, voorts Bayle, Hoogstraten, Luïscius, Kok, Saxe, Glasius, Godgel. Ned. Cat. der Maatsch. van Ned. Lett. D. II. bl. 608.