Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 11

[Frans van Wz. Lelyveld]

LELYVELD (Frans van Wz.), van beroep koopman en lakenfabriekant te Leiden, in 1740 geboren, was een man van een juist en welwikkend oordeel, bezield door een geest van orde, naauwkeurigheid en netheid, voortreffelijk van verstand en uitnemend van hart, een onzer uitmuntendste beoefenaars der Hollandsche taal- en letterkunde, van welke hij vele uitstekende proeven, zoo in druk als in handschrift, heeft nagelaten. Hij was ook een der grondleggers en oprigters van de Maatschappij van Ned. Letterk., en bezorgde als secretaris het 4de, 5de en 6de deel harer werken, in 1778, 1781 en 1783 en schreef daartoe de voorredenen. Ook was hij een ijverig voorstander en medewerker van den in zijnen leeftijd opgerigten Oeconomischen tak, waaruit naderhand de tegenwoordige Nederlandsche Maatschappij tot bevordering van Nijverheid is ontstaan. Behalve de hier onder vermelde werken gaf hij Berigten en Prijsvragen over het storten van olij, traan, teer en andere drijvende stoffen en Zeegevaren, Leiden, 1775. 8^o. Ook in het Fransch overgezet (Essai sur les moyens de diminuer les dangers de la mer, par l'effusion de l'huile, du goudron, etc. Amst. 1776. 8^o. over welk onderwerp hij in pennestrijd geraakte met J. le Francq van Berkhey, een pennestrijd, die in onze dagen hernieuwd is. Hij overleed den 8 van Lentemaand 1785 in den bloei zijns levens.

Hij gaf in het licht:

B. Huydecoper, Proeve van Taal- en Dichtkunde, in vrijmoedige aanmerkingen op Vondels Herscheppingen van Ovidius, (Amst. 1730); 2de uitg. door F. van Lelyveld met bijv. van den schrijver en aant. van den uitgever, Leid. 1782-91. 4de dr. 8^o. Zij werden eerst na 's mans dood voltooid door N. Hinlopen. Ook schreef hij taalkundige verhandelingen en aanmerkingen in Tael- en Dichtkundige Bijdragen, 1759-1762, 2 d. 8^o. in de Bijdragen tot opbouw der Vaderl. Letterkunde en in de Proeve van Oudheid-, Tael- en Dichtkunde, door het Genootschap Dulces ante omnia Musae.

De bibliotheekd er Maatschappij van Letterkunde te Leiden bezit van hem in handschr.

Magazijn van Woorden, 521 bl. langw. fol.

Ligger van aanteekeningen over de Nederl. Taalkunde, tot eigen gebruik weleer vervaardigd, 574 bl. 4^o.

[p. 304]

Taalkundige Aanmerkingen over de Letters A en B meest vreemde en bastaardwoorden, 17 bl. fol.

Excerpten uit: De Gramschap in dry boecken enz. door P. Levinus de Meyer, Lovan. 1725. 8^o. 8 bl. langw. fol.

Taalkundige Excerpten uit J. Cats Zinne- en Minnebeelden, Selfstryt, vooral uit syn Houwelyk naar de uitg. 1726. fol. 60 bl. 4^o.

Zeemans Woordenboek op losse repen gesneden en opgeplakt, over de Letters A-E, K-O en U-Z.

Ontwerp van eene Verhandeling over de taal-richtigheid der Nederl. Dordsche Bijbelvertaling, voor Minima crescunt, 1762. 5 bl. 4^o.

Aanmerkingen op de Dichtlievende Verlustingen van B. de Bosch, met bijv. van de Bosch zelven, 28 bl. 4^o.

Uittreksel eener Redev. van H.G. Oosterdijk over P.C. Hooft, als Hervormer der Ned. Taal (betreffende den oudsten toestand onzer Taal, derzelver daarop gevolgde verbastering door vreemden invloed en gedeeltelijke herstelling in haren oorspronkelijken zuiverheid door toedoen vooral van Hooft en Vondel.)

Over L. ten Kate Hz., volgens C. Ploos van Amstel, Voorrede voor den Cat. der Schilderijen, Teekeningen en Prenten van Ant. Rutgers Antz. Amst. 1778. 3 bl. fol.

Kilianus auctus, seu Dictionarium Teutonico-Latino-Gallicum, etc., doorschoten en met eigenhandige Aanteekeningen, langw. 4^o.

J. van Vondel, Palamedes, Amst. 1652, met papier doorschoten en vele eigenhandige Aanteekeningen van Z.H. Alewijn en F. van Lelyveld, 4^o. Gemeenschappelijk ter uitgave bewerkt door de leden van het Genootschap Minima crescunt, volgens de geschrevene Hand. der 61 en 62 Zitting, 13 Febr. en 15 Mei 1761.

Eigenhandige brief en mededeelingen van verschillenden, meest taalkundigen aard aan F. van Lelyveld, door Z.H. Alewijn, voor de uitgave van Huydecopers Proeve en ten deele daarin gebruikt, 4^o. 10 bl.

Zie J. de Kruyff, Slot der voorrede van het 7^o deel der Werk. van de Maatsch. van Ned. Letterk. in 1788, nadat in hare bijzondere handelingen, alleen voor de leden gedrukt, reeds kort voor zijn verscheiden hem eene vereerende hulde was toegebragt; A. Ypey, Gesch. der Ned. Tale, D. I. bl. 547; M. Siegenbeeh, Gesch. der Ned. Lett. bl. 325, 327; van Kampen, Gesch. der Ned. Lett. en Wetensch. Collot d'Eccury, Holl. Roem; Schotel, Comment. de merit. B. Huydecoperi; v.d. Aa, Biogr. Woord. o.h.w. Huydecoper, Cat. der Maatsch. van Ned. Lett. D. I. bl. 61, 64, 67, 70, 82, 90, 93, 149.