Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 11

[Dionysius Leeuwius]

LEEUWIUS (Dionysius) een Karthuizer monnik van Rickel, een klein vlek in het bisdom van Luik, naar hetwelk hij gewoonlijk Dionysius Rickel of Carthusianus werd genoemd. Hij begaf zich te Roermonde bij de Karthuizers, werd magister te Keulen, bragt zijn dagen in het gebed door en vond echter nog tijd, eigenhandig, volgens sommigen, wel honderd boeken te schrijven. Hij gaf voor, openbaringen te ontvangen, waarvan hij Doctor Ecstaticus werd genoemd. Paus Eugenius IV was hoogelijk met zijne geschriften ingenomen, en pleeg, volgens zijn geschiedschrijver Papirius Massonus te schrijven laetetur Mater Ecclesia, quae talem tabet filium. Hij stierf den 12den Maart 1471, in den ouderdom van 77 jaren in zijn klooster.

Hij schreef:

Enarrationes sive Commentarii in Vetus ac Novum Testamentum quadruplici sensu literali, tropologico, allegorico et anagogico in Pentateuchum 1547, fol., In libros Josue, Judicum, Paralipom., 1532. In libros Job, Tobiae, Judith, Nehemiae et Macchabeorum, 1551. In IV Prophetas Majores, 1548. In XII Prophetas minores, 1549. In Psalmos Davidicos, quibus accedunt Comment. in Cantica VII matutina; in Symbolum fidei, in Hymnum Te Deum Laudamus, etc. 1531. In Proverbia, Ecclesiasten, canticum Canticorum, etc. 1555. In IV Euangelia, 1543 et Venet. 1569. In omnes B. Pauli Epistolas 1545. In Epistolas Canonicas. In Acta Apostolorum et Apocalipsin, 1545.

Monopanium, id est, unum ex omnibus S. Pauli Epistolis ad materias certas contractum opusculum, Venet. 1518. Lugd. ap. Gryphium, 1547. 16^o.

Enarrationes in Dionysii Areopagitae Opera, Colon. 1546.

In libros IV Sententiarum, Ibid. 1595. Venet. 1584.

Summa Fidei Orthodoxae, Ant. 1569. Venet. 16^o. Tom. II.

[p. 285]

De Fide Catholica contra Gentiles dialogum libris VIII partitum, Colon. 1534. 8^o.

De IV Hominis novissimis et de particulari iudicio et obitu singularum, Delph. Bat. 1487. Colon. 1568. 1591. 12^o.

Speculum omnis status Humanae vitae, Nor. 1495. 4^o.

Allen door Theodoricus Loërius te Keulen in 7 deelen (typis Quentilianis) in fol. uitgegeven.

Opuscula minora in unum volumen congesta et tribus classibus distincta edidit Gerardus Hamontanus Cartus. coloniens. typis Joannis Berckmanni, 1559. fol.

Tractatus VII, Lovanii, 1576. 4^o.

Inflammatorium divinae Amoris, Colon. ap. Butgen. 1605.

Exhileosis, sive Medulla atque Excerptum S. Thomae Aquinatis.

Exhileosis ex summa Guilielmi Antisiodorensis.

Comment. in Poëthium de consolatione Philosophiae.

Enarratio Hymnorum, praesertim veterum.

Expositio librorum Joan. Climaci.

Translatio librorum Joan. Cassiani ad stilum faciliorem.

De Exemplis et Documentis authenticis.

De Ente et Essentia.

De Scientia Universalium.

Compendium Philosophicum seu Elementatio Philosophica.

Compendium Theologicum, seu Elementatio Theologica.

De lumine Christianae Theoriae, lib. II.

Contra perfidiam Mahometi et Sarracenorum, lib. IV.

Dialogus inter Christianum et Sarracenum, de lege Christi.

Contra artes Magicas et errores Vualdensium.

Contra Superstitiones.

De Natura aeterni et veri Dei.

De vetustate mundi et pulchritudine Dei.

Creaturarum in ordine ad Deum Consideratio Theologica.

De distantia perfectionis divinae et humanae.

De Munificentia et Beneficiis Dei.

De laudibus superlaudabilis Dei.

Laudes Dei devotissimae.

De Donis S. Spiritus ms.

Harae de sanctissima Trinitate.

Horae de Passione Domini nostri Jesu Christi.

Meditationes de passione Domini.

Expositio Passionis secundum IV Evangelistas, ms.

Expositio Missae, ms.

Dialagos de celebratione et sacramento Altaris.

Tractatus de sacra communione frequentanda.

Sermones VI de venerabili Sacramento.

De laudibus Virginis Deiparae, libri IV.

De praecoio et dignitate ejusdem, libri IV.

De mutua cognitione in patria ms.

[p. 286]

De Sanctorum reliquiarumque veneratione et processionibus sacris.

De Causa diversitatis eventuum.

De auctoritate et officio summi Pontificis.

De potestate et jurisdictione ejusdem.

De auctoritate conciliorum generalium.

Enarratio in tertiam regulam S. Francisci.

De vita Solitariorum ms.

Sermones de tempore et sanctis, ad Saeculares.

Sermones de tempore et sanctis ad Religiosos.

Summa de vitiis et virtutibus, S. Illuminatorium salutaris Sapientiae ms.

Contra vitium proprietatis monachorum.

De modo devotè psallendi.

De modo et ordine iudicandi et compiendi.

De fructuosa temporis deductione.

De mortificatione virifica et reformatione interna.

De passionibus animae ms.

De puritate et felicitate animae.

De custodia cordis et profectu spirituali.

De gaudio spirituali.

De pace interna. De contemplatione.

De oratione. De meditatione ms.

De regulis vitae Christianorum.

Unguentum Mysticum de rebus Tungrorum ms.

Collationes IIpro capitulo generali Ord. Cartusiensis.

Apocalypsis sive Revelationes sibi a Deo factae.

Epistolae.

De divina Essentia.

De deformatione et reformatione Ecclesiae.

De Regimine Praelatorum. De officio Legati.

De honesta conversatione clericorum.

Dialogus inter Christum et Principem.

De vita et exemplis antiquorum Patrum.

De actu visitationis. De triplici viâ.

De discretione Spirituum.

De Elevatione mentis in Deum.

Dialogi de charitatis profectu et de perfectione charitatis.

Zijn Speculum amatorum mundi etc. en Alcoranum et secta etc. zijn (het eerste door M. Conr. Potinus) in het Hoogduitsch overgezet. Zijn leven is door Theodor. Loer, (Cöln 1532) beschreven.

Zie verder Theod. Petreii, Bibl. Carthus; Pet. Dorlandus, Chron. Cart. Lib. VII. Val. Andreas, Bibl. Belg. p. 185. Foppens, Bibl. Belg. T. I. p. 244. Jöcher, Gelehrt Lex.