Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 11

[Jacobus Laurentius]

LAURENTIUS (Jacobus) een der hevigste bestrijders van het Jesuitisme en vijand van Grotius, werd omstreeks 1585 te Amsterdam geboren, was predikant te Oude-Niedorp (1612), te Diemen (1613), te Hoog-Karspel (1617), te Naarden (1618) en sedert 1621 te Amsterdam, waar hij den 19den Maart 1644, in het vier en vijftigste, anderen schrijven het zestigste jaar van zijn leven, stierf.

Hij schreef:

Apologeticus primus contra Sandaeum, Amst. 1617. 12^o.

Apologeticus secundus contra Sandaeum, Amst. 1617. 12^o.

Cauteriata Jesuitarum Conscientia, 12^o. Zijn stadgenoot Maximiliaan Sandaeus wederlegde deze satyre in 1617 in

Castigatio Conscientiae Jesuiticae cauteriatae en Admonitio de cauteriatâ Jesuitarum conscientiâ, 1619, waartegen Laurentius te velde trok in:

Vulpina Jesuitica, sive censura admonitionis Sandaeanae, Amst. 12^o.

Prodiga Jesuitarum Liberalitas in vocibus universalibus: Omnis, Nullus, Semper, Nunquam, Ubique, Nusquam, Totum, Nihil, Amst. 12^o. Hierop antwoordde Sandaeus met:

Hyperbole et Castigatîo Prodigae Jesuitarum Liberalitatis. etc. Mogg. 1619. 12^o.

Reverentia Ecclesiae Romanae erga Sanctos Patres veteres subdola, in duodecim articulos distributa, eui accedit Tractatus de verâ ac legitimâ, quae Saerae Scripturae et Sanctis Patribus, atque illorum scriptis debitur, authoritate, Lugd. Bat. 1624. 12^o.

Apologia Catechesis Heidelbergensis, contra Joannem Andream Coppensteinium, Amst. 12^o. De geleerde Duitsche Dominikaan Coppenstein had te Heidelberg uitgegeven:

[p. 208]

Excalvinizata Catechesis Calvino-Heidelbergensis, hoe est, inversa in Romano-Catholicam, sic ut ortho loxum in tecta, Calvinianam in margine cum textu communi sit legere, et utramque invicem oppositam dignoscere, herdr. in R.P.F. Joanuis Andreae Coppensleinii, ord. Praedie., controversiarum inter Catholicos et Haereticos nostri temporis, ex Roberto Bellarmino, E.R. Cardinali in epitomen redactarum. Mogunt. 1626. 4^o. T. II. p. 288-339.

Tegen het geschrift van Laurentius gaf hij in het licht:

Castigatio Apolugiae Catvino-Catecheticae, adversus Jacobum Laurentium, Verbi Ministrum Amstelredamensem Apologistum, Heidelbergae, ook in het bovengemelde werk, T. III. p. 78.

Laurentius schreef hierop:

Invicta Veritas, sive Refutatio Castigationis Coppensteinianae: et Vindicatio Apotogiae Catechesis Heidelbergensis, Amst. 1627. 12^o.

Pathmos, sive Expositio septem Epislolarum Asiaticarum, quas B. Joannes in Insulâ Pathmo scripsit, Amst. 1629. Harderov. 1629. 4^o.

Carcer Regius, sive Expositio Historiae Josephi Patriarchae Genes. XXXVII et segy., Amsi. 1630. 1642. 1670. 4^o.

Tabula Papislica Infernalis triparlita, hoe est, Doctrina Ecclesiae Romanae de tribus fictitiis locis infernalibus, Pargatorio, Limbo puernrum, et Limbo patrum, deterta et confutatio, Amst. 1632. 4^o.

Sancti Apostoli Jacobi Epislola Catholica, perpetae Commentario explicata, Amst. 1635. 1639. 1645. 1662. 4^o.

Dialogas Eucharistieds...... Amst. 1637. 4^o.

Explicalio Locorum diffcilium in Epistolis Pauliuis, Amsterd. 1624. fol.

Commentarius perpetuus in Epistolam Catholicam priorem S. Apostoli Petri, Amst. 4^o.

Ook met:

Commentarius perpetuus in Epistolam Catholicam posteriorem S. Apostoli Petri, Amst. 1641. 1647. Genev. 1649. 4^o.

Hugo Grotius, Papizans, hoc est. Nolae ad quaedam loca in H. Grotii appendice de Antichristo, Papam Romanum, et doctrinam ac Religionem Papisticam speclantia, et in quibus via sternitur ad Papismum Anti-christianum, Amst. 1642. 8^o. Dit werk is in 1830 op nieuw door Dr. F.H. Kohlbrügge. met een opdragt aan Bilderdijk in het licht gegeven:

H. Grotii Epistola ad Jacob Laurentium, Amst. 1642. 8^o. Jac. Laurentii Resp. ad Ep. H. Gr Amst. 1642. 8^o. In het Nederd. J.L. Antwoord-brief aan H. Grotius, Amst. 1642.

Idolum Romanum, Paepschen Afgod, of Wederlegging van de Verdediging des Paepschen Psallers van Bonaventura, door Fabr. van hyndhoven, toegeëygent den Hr. Hugo de Groot, Amst. 1643. 1663. 8^o.

Jarob Laarenszen, predikant van Amsterdam, wyd-beroemt Boeckschrijver leghen Heyltien Jacobs, Speck-verkoopster, jammerlijck ligghende naer sijnen vijf-jarijhen Vrouwen strijdt buyten verstandt en gheweldighe Doodstuypen (zoo noemt hij zijn boeek). Verthoont aen een yeghelijek tot deernisse, door G.D.L.S.J. Antwerp. 1643. 8^o.

[p. 209]

Belydenis-predicatie, naer de ordere van het laatste Synodus Nationaal, Gouda, 1645. 12^o.

Conciones Sacrae, Amst. 1649. 2 vol. 4^o.

Zijne controverse werken zijn gezet op den Index der verbodene boeken te Rome. Op verzoek van Hendrik Jacobzoon Staets, stads timmerman, maakte Laurentius in 1628, eene beschrijving in rijm van de voornaamste stadsgebouwen, onder opzigt van gemelden Staets getimmerd, waarvan Wagenaar meermalen gebruik maakte. Zijne spreuk was: nunquam sero si serio. Men vindt die onder zijn portret met een vierregelig Latijnsch vers, waaronder misit Hannonia Anno 1637, Phil. Pareus D.F. Zijne handteekening vindt men achter het Formulier van eenigheyt aengenomen en geteyckent in de Class. van Amst. loopende van 1619-1621.

Zie Jöcber, Gelehr Lex. i.v. Epist. Eccl. et Theol. p. 570, 815, 818, seqq. Opdragt vóór zijn Comment. perpet. in S. Apost. Jac. Epist. Cath.; Brandt, Leven van de Groot, bl. 324, 326. Burigny, Vie de Grotius, T. II. p. 139, 160, H Grotii Manes Vindic. p. 679, 680, 825, 826. Opdragt vóór Kohlbrugge's uitgaaf van den Grotius Papiz. Witte, Diar. biogr. in Supp. ad an. 1644. Bentheim, Holl. Kirch- und Schölen Staat, T. II. S. 385. le Long, Bibl. Sacra, p. 823; Dez. Beschr. der Ref. van Amst. bl. 484; Wagenaar, Amst. D. VII. bl. 486, D. XI. bl. 281; Paquot, Mém. pour servir à l'Hist. Litt. des Pays-bas, T. II. p. 615, 616; Foppens, Bibl. Belg. T. I. p. 521; Noordbeek en Mourik, (Reg.) Soermans, Kerk. Reg.; M. Veeris,Kerk. Alphab. bl. 88; Koecher, Catech. Hist. bl. 319; Glasius, Godg. Ned. Afl. VII. bl. 353; Bilderdijk, Vad. Hist., D. VIII. bl. 195, 200; Schotel, Kerk. Dordr. D. II. bl. 488, 541; Kok, Vad. Woordenb. D. XXI. bl. 32; Cat. der Rem. te Amst. bl. 78, 93, 101; Cat. van Voorst, T. I. p. 83; Cat. den Hengst, Amst. 1828. bl. 61, No. 221; Cat. eener uiterst zeldz. Verz. van Holl. Bijb. enz. door F. Muller, bl. 86. Cat. de Groe, bl. 40, 155, 163. Cat. G. Lamberts, bl. 16. Muller, Cat. van Portr.