Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Eerste stuk

[Gautier Herlin]

HERLIN (Gautier), geboren te Valenciennes, zoon van Michael Herlin den Oude, een ijverig Hervormde en kapitein der burgerij gedurende het beleg zijner vaderstad. Toen Valenciennes in 1567 door Noircarmes werd ingenomen moest de oude Herlin zijnen ijver met den dood boeten. Acht dagen later werd zijn oudste zoon om het geloof in Jezus Christus onthoofd. De drie broeders die nog overig waren, en van welken Gautier een was, begaven zich in radeloosheid onder de wilde Geuzen. Twee werden in het volgende jaar door den provoost Pelle gegrepen en aan een boom opgehangen. Gautier werden neus en ooren afgesneden en de brandstapel wachtte hem. Hij wist echter te ontkomen en was sedert gewoon alle priesters en Spanjaarden, die hij grijpen kon, op dezelfde wijze te behandelen en die te verbranden. Hij was onder de opperhoofden der Watergeuzen bij den Briel. Het is onzeker wanneer hij overleden is. Volgens van Groningen heeft van Haren Herlin te sterk gekleurd, toen hij zong:

[p. 666]

 

‘En hy, die bitter staat te zuchten

 

Bij 't swarte vaandel, stijf van bloed,

 

Is voor den Briel het meest te duchten

 

En meer dan tijger als hij woedt.’

omdat de geschiedenis van dergelijke wraakoefeningen niet spreekt. De moord aan de Gorcumsche geestelijken gepleegd was zeer wreed, doch van verbranden lezen wij niets en Herlin wordt er niet bij genoemd.

Zie Bor, Ned. Oorl.; Martelaarsboek. Dordrecht bij Savany, 1657, fol. 436; O.Z. van Haren, de Geuzen, (Uitg. van Bilderdijk) 8e Zang, D. I. bl 18 en D. II bl. 50; van Groningen, Geschied. der Watergeuzen. bl. 247, 457: Chron. van het Hist. Genootsch, D. VIII. bl. 29, 30; Brandt, Hist. der Reform., D. I. bl. 447.