Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Eerste stuk

[Hengist en Horsa]

HENGIST en Horsa. De Friesche overlevering stelt twee Hengisten en Horsaas, de eerste zonen van Udolf Haron, de tweede van den Frieschen koning Odilbald en van Haddinga, dochter van den koning van Denemarken.

De Engelsche geschiedschrijvers noemen echter slechts éénen Hengist en Horsa, zonen van den Saksischen veldheer Witigisil; ook van den Bergh houdt deze voor Saxische opperhoofden. De togt door den laatsten omstreeks 470 of 527 naar Engeland ondernomen, is zeer onnaauwkeurig en verward geboekt, terwijl de eerste geheel fabelachtig is. Volgens de sage zou de tweede togt ondernomen zijn om wraak te nemen over den dood van Hengist en der Friesen. Op aanhouden zijner onderdanen, zond Richard II, zoon en opvolger van Odilbald, eene vloot, onder bevel zijner broeders Hengist en Horsa, naar Engeland, ter ondersteuning van koning Vortigern tegen de Picten en Schotten, die zij het land uitdreven. Vortigern beloont hen rijkelijk, en eene plaats in het zuiden des lands wordt hun ter woonstede aangewezen. Hier beramen zij het plan zich van Engeland meester te maken en laten tot dat doel vele landgenooten overkomen. De Britten, het

[p. 586]

gevaar ziende, sloten eene overeenkomst met hen, onder voorwaarden van hen eenige landerijen aftestaan en den gemeenen vijand steeds te zullen weren. Zij verbreken echter de belofte, nemen onverhoeds Vortigern gevangen, verzoenen zich met de Picten, trekken over den Humber en verwoesten alom het land. De Britten roepen hierop Ambrosius Aurelius, wiens vader en broeders vroeger door Vortigern waren ter dood gebragt, en die toen uit het rijk was gevlugt, terug. Deze stelt zich aan hun hoofd, vereenigt zich met de Schotten en zegepraalt in drie veldslagen over Friesen en Saksen. Nog eenmaal wagen dezen, door nieuwe hulpbenden versterkt, een inval in Cumberland; doch ook hier werden zij verslagen, Hengist zelf gevangen en de meesten der Friesen gedood. Die zich door de vlugt konden redden, namen onder het beleid van Hengist's zoon Occo, en zijn neef Horsa de wijk naar de grenzen van Schotland, waar zij zich nestelden en sedert zijn gebleven.

Zie Rapin Thoyras, Abrégé de l'Histoire d'Angletorre, Vol. I. p. 8; A History of England in a series of lettres from a Nobleman to his son, Vol. I. p. 25; Suffr. Petri, Orig. Fris. L. II. C. 5; F. Sjoerds, Friesche Jaarboeken, D. I. bl. 270; Beda, Hist. Eccl., L. I. C. 14; van Loon, Aloude Holl. Hist., D. I. bl. 236; v.d. Bergh, Nederl. Volks overlev., bl. 43, 136.