Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Eerste stuk

[Johann Gottlieb Heinecke]

HEINECKE (Johann Gottlieb) of Heineccius, werd te Eisenberg in Saksen den 21^sten September 1681 geboren. Zijn vader was Johann Michiel Heinecke en zijne moeder Dorothea Pruferus, beiden tot den aanzienlijken stand behoorende. Na eerst van zijnen vader, vervolgens op de Latijnsche scholen het voorbereidend onderwijs ontvangen te hebben, vertrok hij in 1700 naar de hoogeschool te Leipzig. Hier legde hij zich met zulk eenen ijver op de wetenschappen toe, dat hij na een jaar vertoevens aan de akademie, en alzoo op 19jarigen leeftijd openlijk kon verdedigen eene door hem zamengestelde en later in zijne werken opgenomen disputatio de habitu et insignibus Apostolorum sacerdotalibus contra Baronium. Reeds den 8^sten Februarij 1703 werd hij tot meester in de wijsbegeerte bevorderd.

In 1708 reeds met het onderwijs in de wijsbegeerte, ofschoon zonder bepaalden titel, aan de hoogeschool te Halle belast, werd hem in 1713 het hoogleeraarambt in die wetenschap aangeboden, hetwelk hij in 1720 verwisselde met dat in de regtsgeleerdheid, nadat hij in 1716 den doctoralen graad in de regten met grooten lof verkregen had. In het volgende jaar verkreeg hij den titel van raad des konings van Pruissen.

[p. 416]

In 1723 werd Heinecke naar Franeker op zeer voordeelige voorwaarden beroepen, om er de regtsgeleerdheid te onderwijzen, en den 23^sten Maart des volgenden jaars aanvaardde hij dien post met het houden eener oratio de jurisprudentia veterum Romanorum formularia ritibusque, quibus negotia civilia explicabant, sollemnibus.

Met uitgebreiden roem was Heinecke, die intusschen eene Europesche vermaardheid verworven had, te Franeker werkzaam. De Friesche lucht was evenwel minder gunstig voor zijne gezondheid, zoodat hem eene beroeping naar Frankfort aan den Oder in Junij 1727 hoogst welkom was, en hij dan ook in 1729 voor een aanzoek, om te Utrecht den regtsgeleerden leerstoel te beklimmen, bedankte.

In 1733 andermaal tot hoogleeraar in de wijsbegeerte en regten te Halle aangesteld, beriepen hem in 1737 de curatoren der Leidsche hoogeschool. De koning van Pruissen wilde hem echter geen ontslag verleenen. Hij bleef dus te Halle en overleed er den 31^sten Julij 1741. Zijne afbeelding ziet het licht. Hij was gehuwd met Henrica Clara Johanna Heiringius en verwekte bij haar kinderen, waarvan een zoon, Johann Christiaan Gottlieb, welke zich mede als beroemd regtsgeleerde kennen deed. Ook hij was hoogleeraar te Halle toen hij in 1740 te Franeker tot hoogleeraar der regten beroepen werd, doch niet verscheen, daar hij in het volgende jaar reeds overleed.

Johann Gottlieb Heinecke, dien wij alleen om zijn kortstondig verblijf aan de Friesche hoogeschool te vermelden hadden, was een der geleerdste en vermaardste mannen van zijnen tijd en was voornamelijk als regtsgeleerde beroemd. Hij schreef een groot aantal werken, die afzonderlijk uitgegeven meermalen herdrukt zijn en die onder den titel van: Opera in VIII tomos distributa, te Genève van 1744-1749 in 4^o. het licht zagen.

Een supplement deel verscheen in 1771; de pausselijke stoel plaatste deze werken op den Index.

Zie J.C.G. Heineccius, de vita, fatis et scriptis Jo. Gottl. Heineccii patris, in het eerste deel der Operu; Vriemoet, Athen. Fris., p. 799-811; Boekz. der gel. wereld, 1723, b. bl. 365, 1724. a. bl. 356, 587, 1727. a. bl. 727, 1729. b. bl. 93, 219, 1740. b. 222, 1742, a. bl. 439; Saxe, Onom. Literar T. II. p. 269-271, 685; Siegenbeek, Geschied. der Leidsche Hoogesch. D. I. bl. 267, 268, 269; Muller, Cat. van Portrett.; van Leeuwen, Cat. van de Bibl. van Friesl., bl. 227.