Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Eerste stuk

[Hendrik Arent Hamaker]

HAMAKER (Hendrik Arent) werd te Amsterdam den 25^sten Februarij 1789 geboren en door zijn vader voor den koophandel opgeleid. Reeds vroeg toonde hij blijken van ongemeene schranderheid en lust tot beoefening der oude talen. Maar de vooruitzigten om eene geleerde opvoeding te erlangen waren hem niet gunstig. Eindelijk gelukte het hem toch, door tusschenkomst van edelmoedige begunstigers, zich geheel aan zijne neiging over te kunnen geven, en zich onder de bijzondere leiding der hoogleeraren van Lennep en Wilmett, aan de illustre school zijner geboortestad, verder op de talen en inzonderheid op het Oostersch toe te leggen. Tot in 1815 buiten openbare betrekking gebleven, werd hij in dat jaar tot hoogleeraar in de Oostersche talen aan het athenaeum te Franeker beroepen, welke waardigheid hij in October aanvaardde met eene redevoering: de Graecis Latinisque historicis medii aevi, ex ortentalibus fontibus illustrandis.

Niet lang was hij daar werkzaam, daar de roem zijner geleerdheid hem, in 1817, eene beroeping naar Leiden deed te beurt vallen, ter bekleeding van het buitengewoon hoogleeraarambt der Oostersche talen en dat van uitlegger van het legaat van Warner. Hij aanvaardde zijnen post op den 11^den October van laatstgenoemd jaar met eene

[p. 131]

redevoering: de religione Mohammedica, magno virtutis bellicae apud Orientales incitamento. In 1822 tot gewoon hoogleeraar bevorderd, hield hij, op den 28^sten September eene redevoering: de vita et meritis Gulielmi Jonesii. De drie genoemde redevoeringen zien het licht; de eerste in de Annales Academiae Groninganae, de beide laatsten in de Annales Academiae Lugduno-Batavae.

Wat Hamaker voor de kennis der Oostersche letterkunde en talen, door mondelingen voordragt en door zijne geschriften, gedaan heeft, is niet in weinige regels zamen te vatten. Zoo iemand, dan was hij de man, om onzen reeds verkregenen roem, in de beoefening der Oostersche taal- en letterkunde, bij geheel Europa en ook daar buiten staande te houden. Jammer maar, dat hij, na een leven van zes en veertig jaren, doorgebragt in de onophoudelijke inspanning van de diepste en moeijelijkste letterkundige nasporingen, van voortreffelijk onderwijs, en van de gedurige mededeeling van hetgeen zijne voorbeeldelooze scherpzinnigheid en schatrijke kennis hadden zamengesteld, in den bloei zijner jaren werd weggerukt, en op den 7^den October 1835, tot een schier onherstelbaar verlies der wetenschap, ontsliep, nadat hij weinige dagen te voren zijne gade Johanna Camper, welke hem zeven kinderen naliet, ten grave had zien dalen.

Hamaker, die zich ook als mensch door voortreffelijke eigenschappen onderscheidde, aan wien de aanbieding van het lidmaatschap van een aantal geleerde instellingen te beurt viel, en die in 1829 met de ridderorde van den Nederlandschen Leeuw versierd werd, schreef de volgende verhandelingen en werken:

Claudianus nostrorum temporum vates. Claudianus de dichter onzer eeuw, Amst. 1814. 8^o.

Dit werk is eene geschiedenis van Bonaparte, in latijnsche verzen uit Claudianus te zamengesteld door L.A. Decampo, met Nederduitsche vertaling van Hamaker daar tegenover.

Lectiones Philostrataeae, Lugd. Bat. 1816. 8^o.

Verhandeling over den godsdienstigen, zedelijken en maatschappelijken invloed der dichtkunst; in de Mnemosyne, D. III. (Dordr. 1817. 8^o.)

Specimen Catalogi codicum MSS. Orientalium bibliothecae academiae Lugduno-Batavae, Lugd. Bat. 1820 4^o.

Diatribe philologico-critica, Monumentorum aliquot Punicorum, nuper in Africa repertorum, interpretationem exhibens, cet. Lugd. Bat. 1822. 4^o.

Over de Sakontala van den Indischen Dichter Calidas in de Mnemosyne, D. XII. (Dordr. 1823. 8^o.)

[p. 132]

Commentatio ad locum Takyoddini Ahmedis Al-Makrizi de expeditionibus a Graecis Francisque adversus Dimyatham, ab anno Christi 702-1221, susceptis, Amstel. 1824. 4^o.

Ince ti auctoris liber de expugnatione Memphidis et Alexandriae, Lugd. Bat. 1825. 4^o.

Lettre à M. Raoul Rochette sur une inscription en caractères Phéniciens et Grees, récemment découverte à Cyrène, Leid. 1825. 4^o.

Réflexions critiques sur quelques points contestés de l'histoire orientale; pour servir de réponse aux éclaircissements de M. de Hammer, publiés dans le Nouveau Journal Asiatique, cahier d'Avril 1829. Leid. 1829. 8^o.

Hamaker had namelijk deel genomen aan de uitgave der Bibliotheca Critica nova, en daarin, onder meer boekbeoordeelingen, welke tot het vak der Oostersche letterkunde behoorden, ook eene recensie van een werk van von Hammer geplaatst, welke aanleiding gaf tot een zeer hevigen uitval tegen hem in een buitenlandsch tijdschrift, die hij in genoemde Réflexions uitmuntend van zich afweerde.

Miscellanea Phoenicia, Lugd. Bat. 1828. 4^o,

Redevoering over den aard der Zelfstandigheid, haar gewigt voor volken en personen, en hare noodzakelijkheid voor Nederland, Leid. 1831. 8^o.

Specimen criticum, exhibens locos Ibn Rhacanis de Ibn Zeidouno, ex codicibus Bibliothecae Lugd. Batav. et Gothanae editos, Lugd. Bat. 1832. 4^o.

Commentatio in libr. de vita et morte Prophetarum, qui Graece circumfertur, cet. Amst. 1833. 4^o.

Aanmerkingen over de Samaritanen en hunne briefwisseling met eenige Europesche Geleerden: ter gelegenheid der uitgave van eenen nog onbekenden Samaritaanschen brief; geplaatst in Kist en Royaards, Archief voor Kerk. Gesch. D. V. (Leid. 1834. 8^o.)

Akademische Voorlezingen over het nut en de belangrijkheid der grammatische vergelijking van het Grieksch, het Latijn en de Germaansche tongvallen met het Sanskrit, Leid. 1835. 8^o.

Als niet onverdienstelijk Nederduitsch dichter deed Hamaker zich mede kennen, door een dichtstuk: Aan Professor M. Tydeman, bij de gelijktijdige promotie van drie zijner zonen, den 8^sten November 1822, hetwelk op bl. 376 van het 13de deel der Mnemosyne gevonden wordt.

Voorts leverde Hamaker bijdragen tot Siegenbeek's Museum en van Kampen's Magazijn, en hebben wij aan hem de vertaling te danken van het 2de deel van J. von Muller's Algemeene Geschiedenis.

[p. 133]

Zie Algem. Konst- en Letterb. 1835. D. II. bl. 274-277; Handel. van de Jaarl. vergad. der Maatsch. van Nederl. Letterk. te Leid. 1836, bl. 20-27; Collot d'Escury, Holl. roem. D. III. bl. 93, 94; Siegenbeek, Geschied. der Leidsche Hoogesch. D. I. bl. 429, 430, 436, Toev. en Bijl. bl. 258; Juynboll, Orat. in Ann. Acad. Gron. 1835-1836; Aanhangs. op het Woordenb. van Gt. Nieuwenhuis, op den naam; van Kampen, Geschied. der Nederl. Lett. en Wetensch. D. II. bl. 573-575; Bouman, Geschied. der Geld. Hoogesch. D. II. bl. 542; van der Aa, Nieuw Woordenb. van Ned Dichters; Biograph. univers. T. IX. p. 180; Cat. van de Bibl. der Maatsch. van Ned. Letterk. te Leid. D. I. bl. 268. D. II. bl. 620, 2de Bijv. bl. 18.