Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 7

[Adrianus François Goudriaan]

GOUDRIAAN (Adrianus François) werd den 1^sten Augustus 1768 te Ameide geboren. Op zijn achttiende jaar te Amsterdam bij den waterstaat in dienst getreden, was hij in 1788 en 1789 belast met de bedijkingen in Staats-Vlaanderen in den omtrek van Hulst, Axel en Sas van Gent, en werd hem in het volgende jaar het bestuur opgedragen over de werken die voor de haven van het Nieuwe Diep moesten worden uitgevoerd. Van 1795 tot 1809 was hij bestendig belast met het opperbestuur over de waterbouwkundige en zeewerende werken in de Noordelijke afdeeling van het zeewezen, en het was als zoodanig dat onder zijn onmiddelijk bestuur belangrijke gebouwen en werken zijn tot stand gebragt. Na in 1798 tevens werkzaam te zijn geweest als lid der commissie tot het nuttig aanwenden van de Mijdrechtsche droogmakerij, werd hij in 1800 benoemd tot Commissaris-Inspecteur van den waterstaat in de departementen van Amstel en Texel, en in 1803 tot Inspecteur-Generaal van de provincie Holland. In 1805 was hij lid der commissie tot beneficering van de Nieuwkoopsche droogmakerij, ter vervanging van den beroemden Brunings; terwijl hij, na den dood van den kundigen Conrad, in 1808 tot Inspecteur-Generaal van het koningrijk werd benoemd. Beide mannen stelden hoogen prijs op zijne vriendschap en erkenden gaarne zijne groote verdiensten.

In zijne genoemde betrekking was Goudriaan in 1809 tevens medelid van het Comité-centraal voor den waterstaat, en hij werd in 1811 ook als zoodanig aangesteld bij het keizerlijk corps van bruggen en wegen. Keizer Napoleon schonk hem het ridderkruis van het Legioen van eer, terwijl Koning Willem I, na zijne troonsbestijging, hem niet alleen in al zijne waardigheden bevestigde, maar hem ook benoemde tot ridder der orde van den Nederlandschen Leeuw en aanstelde tot Staatsraad in buitengewone dienst. Hij bleef in zijne hoogst gewigtige betrekking van Inspecteur-Generaal van den waterstaat onafgebroken werkzaam, tot dat hij op den 2^den Junij 1829, te Rijswijk, aan het vaderland door den dood ontviel. Te regt wordt van hem getuigd dat scherpzinnigheid en vinding-

[p. 318]

rijkheid met juistheid van oordeel bij hem gepaard gingen met diepe kennis en onafgebroken vlijt; dat regtschapenheid en braafheid van inborst de kenmerkende eigenschappen van zijn karakter waren; en eindelijk, dat hij aan de uitgebreidste praktische kunde den roem verbond van één der eerste theoretici van Europa in de hydraulsche wetenschappen te wezen.

Onder de vele door Goudriaan ontworpene en onder zijn toezigt voltooide werken, moet vooral genoemd worden de Zuid-Willemsvaart, tusschen 's Hertogenbosch en Maastricht, waarmede hij zich, zooals te regt getuigd wordt, eene onvergankelijke eerzuil gesticht heeft. Zijne verdiensten werden erkend door het koninklijk Nederlandsch Instituut, dat hem, even als andere geleerde genootschappen, het lidmaatschap aanbood. De volgende verhandelingen zien van Goudriaan het licht:

Ontwerp ter verbetering van de Schutsluizen; om door eenen eenvoudigen toestel, aan dezelve de belangrijke eigenschap te geven, dat, bij de doorschutting, het schutwater voor een groot gedeelte weder op den boven-boezem terug gevoerd wordt; in de Verh. van de eerste klasse van het Koninklijk Nederlandsch Instituut, 1^ste deel. (1812).

Verhandeling over het doen van Waarnemingen op de hoogte van het water in de onderscheidene Riviertakken en Stroomen van de Zeeboezems; houdende tevens een ontwerp van zamenstel, om de hoogte des waters, benevens den streek en de kracht des winds, zoowel des nachts als des daags, bij aanhoudendheid werktuigelijk te doen aanteekenen, in dezelfde Verh., 3^de deel. (1817).

Aanmerkingen op de Verhandeling van Brunings over onderscheidene theoriën, omtrent het vermogen der waterleidingen, getoest aan de ondervinding, en nadere bepaling van den standvastigen coefficient, afgeleid uit de waarnemingen des Rijnlandschen Slaperdijks in dezelfde Verh. 4^de deel. (1819).

Aanmerkingen over het nemen van proeven met modellen en werktuigen, in het algemeen, en verslag van zoodanigen, als in het byzonder genomen zijn met een model van den toestel, door welke de schutsluizen de belangrijke eigenschap kunnen verkrijgen, dat, bij de doorschutting, het schutwater voor een groot gedeelte weder op den boven-boezem teruggevoerd wordt; in dezelfde Verh. 6^de deel. (1823).

Verhandeling tot onderzoek omtrent het vereischte vermogen van zijdelingsche afleidingen ter ontlasting der te hoog opzwellende, of door het ijs in afvoer belemmerde, rivierwateren, en omtrent de meest geschikte inrigting dier afleidingen - tot beveiliging tegen geweldige inundatiën door dijkbreuken; in dezelfde Verh. 7^de deel (1825.)

Verhandelingen over de zekerste wijze om fondeeringsputten of kolken voor de grondslagen der waterwerktuigen en losse veenlanden te graven, droog te maken enz. (Rott. 1796). 8^o. met pl.

Verhandeling op de vraag: welke aanleg van Paal- en Rijs-

[p. 319]

werken, betrekkelijk derzelver stand en zamenstelling, is het meest bestand tegen den slag en aandrang van het water en de kruijing van het ijs, zoowel aan onze zeeöevers, als aan die van onze rivieren en meijren? (Rott. 1798), 4^o. met pl., met goud bekroond door het Bataafsch Genootschap te Rott.

Verhandeling over de Pompmolens; in de Nieuwe Verh. van het Bat. Gen. te Rott. 2^de deel. (1802).

Verhandeling over de middelen om de afneming en verlaging der zeestranden anders dan door stroo- en helmplantingen of rietschuttingen te keer te gaan. (Rott. 1806). 4^o. met pl.

Brief aan J. Blanken Jz., over zijn Nieuw ontwerp tot het bouwen van minkostbare sluizen, Amst. 1808. 8^o. met eene plaat.

Verhandeling over het ontwerp van sluizen, volgens J. Blanken Jz. het eerst aan den Benschopper sluis beproefd, Amst. 1809. 8^o. met pl.

(Met D. Mentz) Verhandeling over de afdamming van het IJ; in de Natuurk. Verh. van de Holl. Maatsch. der Wetensch. te Haarl. 12^de deel (1824). Met goud bekroond door die Maatschappij.

Verhandeling over de middelen, om wellen, bij het funderen van diepe sluizen, te bedwingen. (Haarl. 1828). 8^o. met 6 pl.

Zie Alg. Konst- en Letterb. 1793, D. XI, bl. 66, 67; Nieuwe Alg. Konst- en Letterb. 1794, D. II, bl. 76, 1797. D. VIII, bl. 751. Verslag der zevende Openbare Vergadering der eerste klasse van het Kon. Ned Inst. (1829) bl. 8; Biogr. nouv. des contempor. in roce; Alg. Konst- en Letterb, 1829, D. I, bl. 386; de Jong, Naaml. van Boek. bl. 653, 660, 661; Aanh. op het Woordenb. van Gt. Nieuwenhuis; Muller, Cat. van Boek. en Kaart over de Nederl. Waterst. bl. 17, 18; van Leeuwen, Cat. van de prov. Bibl. van Friesl. bl. 330, 332, 333, 334, 335, 338.