Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 7

[Arnold Geulincx]

GEULINCX (Arnold) werd te Antwerpen, omstreeks 1625, geboren, en studeerde te Leuven in de wijsbegeerte en godgeleerdheid. In 1646 zag hij zich bij dezelfde Hoogeschool tot Lector in eerstgemelde wetenschap, en zes jaren daarna tot Hoogleeraar aangesteld. Twisten met zijne ambtgenooten en de berooide toestand zijner geldmiddelen deden hem naar Leiden verhuizen, waar hij van de Hervormde godsdienst belijdenis deed en in 1659 verlof kreeg om openbare lessen over de wijsbegeerte te houden. De hiervan verleende acte werd evenwel tegen het einde des volgenden jaars weder ingetrokken. In Abraham Heidanus, Hoogleeraar in de godgeleerdheid, vond hij een steun, en het gelukte dezen hem in 1665 eene aanstelling tot buitengewoon Hoogleeraar der wijsbegeerte te bezorgen. Geulincx vervulde die betrekking gedurende zes jaren, in welke hij ook den graad van Doctor in de geneeskunde verwierf en hem werd toegestaan om ook voorlezingen over de zedekunde te houden. Van eene vergunning, hem in 1669 gegeven, tot het houden van Collegia Oratoria, kan hij naauwelijks gebruik gemaakt hebben, daar hij nog vóór het einde van dat jaar overleed. Zijne afbeelding ziet het licht. Hij gebruikte tot zinspreuk: Serio et candide (Ernstig en opregt). Zijne werken, waarin hij zijne wijsgeerige denkbeelden, een mengsel van Peripatetische en Cartesiaansche gevoelens, bekend maakte, zijn getiteld:

Quaestiones quodlibeticae, in utramque partem disputatae, habita Lovanii in Schola Artium diebus Saturnalium anno 1652, Antv. 1653. fol. Herdrukt te Leiden in 1665 in 12^o, en te Hanover 1669 in 16^o.

Logica, fundamentis suis, a quibus hactenus collapsa fuerat, restituta, Lugd. Bat. 1662. 12^o.

[p. 148]

Ethica post tristia Auctoris fata, omnibus suis partibus in lucem edita per Philaretum, Lugd. Bat. 1675. 12^o. Herdrukt Amst. 1696. 12^o. In het Hollandsch vertaald en uitgegeven onder den titel van: De Zedekonst van Arnold Geulincx, Dordr. 1690. 12^o. en aldaar 1697. 8^o. 2 deelen.

Compendium Physicae, illustratum a Casparo Langenhert. Accedit hujusce Brutum Cartesianum, Franeq. 1688. 12^o.

Annotata praecurrentia ad Renati Cartesii principia, Dordr. 1690. 4^o.

Annotata majora in principia Philosophia Renati Descartes. Accedunt ejusdem (Geulincx) Opuscula Philosophica, Dordr. 1691. 4^o.

Metaphysica vera, et ad mentem Peripateticam. Opus posthumum juxta MS. jam editum, Amst. 1691. 16^o.

Collegium Oratorium; id est, nova methodus omnis generis orationes per Chreïas facile et solide componendi, Amst. 1696. 12^o.

Geest en Wereldkunde, Dordr. 1696. 8^o.

Zie Paquot, Memoir. T. III. p. 18; Saxe, Onom. Liter. T. V. p. 601; van Abkoude, Naamreg. van Ned. Boek. D. I. St. I; Ferwerda, Naaml. van Boek. D. I. St. II. bl. 140; Siegenbeek, Geschied. der Leidsche Hoogeschool, D. II. Toev. en Bijl. bl. 139, 271, 408.