Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 7

[Joseph Jacobus Baron van Geen]

GEEN (Joseph Jacobus Baron van), zoon van Arnoldus van Geen en van Jodoca Lietz, werd geboren te Gent den 1^sten September 1776. Hij trad in 1789, als kadet bij de jagers van Du Monceau, in dienst van de Staten van Brabant, en begaf zich, na het mislukken der Brabantsche omwenteling, naar Frankrijk, waar hij in 1791 als vrijwilliger bij de Belgische jagers dienst nam. In 1792 tot tweede Luitenant bevorderd, woonde hij, onder de Generaals Dumouriez en Pichegru de veldtogten in Vlaanderen en in Holland bij, en nam in 1793, als eerste Luitenant, deel aan het treffen bij Valenciennes, waar hij door een kogel aan de regterhand gekwetst werd. In 1794 strijdende bij Doornik, kreeg hij een sabelhouw over het hoofd en werd in dat jaar te Waalwijk zwaar aan de knie gewond. Hij ging in 1795 als eerste Luitenant der zevende halve brigade in Hollandsche dienst over, en onderscheidde zich in 1796 gedurende den veldtogt in Duitschland, onder Du Monceau. In het volgende jaar tot Kapitein bevorderd, woonde hij in dien rang, in 1799, den veldtogt in Noord-Holland, tegen het Engelsch Russisch leger, bij, en ontving bij Schoorl eene kneuzing aan de regterdij.

Bij de veldtogten in Duitschland, in 1805 en 1806, was van Geen tegenwoordig als kommandant van het 2de regiment jagers, waarover Chassé het bevel voerde als Kolonel. In 1807 tot Luitenant Kolonel bij dat zelfde regiment bevorderd, werd hij als zoodanig in dat jaar overgeplaatst bij de garde van den toenmaligen Koning van Holland, Lodewijk Napoleon, die hem tot loon zijner dapperheid de ridderorde der Unie schonk. In 1809 tot Kolonel van het 8^ste regiment van linie aangesteld, woonde hij daarmede in dat jaar den veldtogt in Zeeland bij. Na de inlijving van ons land trad hij in Fransche dienst, vertrok in 1811 naar Spanje, verkreeg daar het kommando over de 3^de brigade der reserve divisie hij het leger van Portugal, en overlaadde zich bij verschillende gelegenheden zoodanig met roem, dat hij eerst de orde van het legioen van eer verkreeg, daarna tot officier van die orde benoemd werd. Na de herstelling van ons land nam hij zijn ontslag uit Fransche dienst, en zag zich in 1814 door den Souvereinen Vorst tot Kolonel en Opperbevelhebber aangesteld over de bataillons infanterie die te Leuven moesten georganiseerd worden.

Den 21^sten April 1815 tot Generaal Majoor bevorderd, maakte hij deel uit van het reserve korps in Brussel, en werd na afloop van den slag bij Waterloo benoemd tot Opperkommandant van de vesting Namen, in welke betrekking hij met vele moeijelijkheden te kampen had, doch die hij door zijn beleid allen te boven kwam, waarvoor hem de Militaire Willemsorde 3^de klasse in 1816 te beurt viel. Hij werd in 1818

[p. 61]

tot Provincialen Kommandant van Utrecht benoemd en in 1819 overgeplaatst bij het leger in Oost-Indië. In 1820 trok hij met zijn zoon Mattheus, destijds 2de Luitenant bij de rijdende artillerie, derwaarts, kwam er den 7^den Augustus van dat jaar aan en werd, bij besluit van den Gouverneur Generaal, tot Kommandant der infanterie en kavallerie aangesteld. In 1824 en 1825 was hij opperbevelhebber van de groote expeditie van Makassar, en vertrok naar het eiland Celébes, waar hij zijnen verworven roem als een kundig, ervaren en dapper krijgsman staande hield en vermeerderde, door de bemagtiging van Boni en Soepa in Junij van laatstgenoemd jaar. Naauwelijks in het laatst van Augustus op Java teruggekeerd, ontving hij berigt van den aldaar uitgebroken oorlog, en reeds den 15^den September sloeg hij den vijand bij Damak geheel op de vlugt. Gedurende den geheelen krijg met Diepo Negoro nam hij deel aan de talrijke gevechten en schermutselingen, en was op den 28^sten Julij 1826 bijna het slagtoffer van zijnen moed geworden, daar hij aan de rivier Progo met een handvol volks door een groot aantal Javanen omringd werd, doch zijn behoud alleen aan zijne onversaagdheid te danken had, door zich door deze honderdmaal sterker magt heen te slaan.

In 1826 tot Luitenant Generaal bevorderd, kreeg hij tevens last naar het vaderland weder te keeren. Daar door het nog niet geëindigd zijn van den oorlog zijn vertrek door het Indisch Gouvernement nog niet raadzaam geoordeeld werd, kon hij eerst in 1828 Indië verlaten, en alzoo eerst in November van dat jaar in Nederland terugkeeren. Hij werd den 26^sten Februarij 1829 tot Kommandant van het 6^de groote militaire kommando, en, tot erkenning van zijne diensten, tot Kommandeur der militaire Willemsorde benoemd, waarna hij zich met der woon te Namen vestigde.

Bij het uitbarsten der onlusten te Brussel, in 1830, stelde van Geen de stad Namen dadelijk in staat van beleg, en hield, door krachtdadige maatregelen, de onrustige bevolking in bedwang, doch was eindelijk genoodzaakt de stad en het kasteel te verlaten. In het begin van October kwam hij met de hem trouw gebleven soldaten te 's Gravenhage, waarop hij naar Antwrpen gezonden werd, om de scheiding der Belgische krijgslieden van de Hollandsche te bewerkstelligen, en daarna benoemd werd tot Opperbevelhebber van het leger te velde. Hij gaf dat opperbevel in Maart 1831 aan Prins Frederik over, nam het bevel op zich over de 1^ste divisie infanterie en zag zich tevens, tot vergelding van de door hem bewezen diensten, met den titel van Baron in den adelstand verheven en tot Kommandeur der orde van den Nederlandschen Leeuw benoemd. In 1840 werdt hij door den Koning gekozen tot Adjudant in buitengewone dienst, in 1841 op verzoek gepensioneerd, en in 1845 met den rang van

[p. 62]

Generaal der infanterie vereerd. Hij leefde vervolgens op zijn buitenverblijf Veldzigt te Rijswijk, en overleed aldaar den 10^den November 1846. Zijne afbeelding ziet het licht. Hij was gehuwd met Antoinetta van Meteren, waarbij hij een zoon verwekte, de reeds genoemde Generaal Majoor Mattheus Baron van Geen, thans Kommandant eener brigade infanterie en buitengewoon adjudant van Z.M. den Koning.

Zie van Kampen, Geschied. der Ned. buiten Europa, D. III. bl. 558, 562, 627, 628, 631, 632, 650, 653, 656, 657, 667; Bosscha, Neêrl. Held. te Land. D. III. bl. 177, 178, 193, 201, 378, 567, 569, 573, 574, 645-649, 667, 679, 690, Bijl. bl. 5; van der Aa, Nieuwe herinner. bl. 3-26; Teenstra, Bekn. beschrijv. van de Ned. Overz. Bezitt. bl. 294, 363, 473, 826, 833; Onze Tijd, D. I. bl. 317, 319, 320; Algem. Handelsblad, Bijbl. tot de Zondags editie van 30 Nov. 1846 N^o. 46; Muller, Cat. van Portrett.; uit medegedeelde berigten aangevuld.