Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 7

[Jan van Geelen]

GEELEN (Jan van), of Hans van Gheelen. Toen Jan Beukelszoon of Jan van Leiden te Munster ingang gevonden had en later aldaar zijn koningrijk had opgerigt, zond hij Jan van Geelen in 1534, of in het begin van 1535, naar Friesland, om hulp te verkrijgen tegen den Bisschop die hem belegerde. In genoemd jaar te Tjum met ongeveer 300 menschen van zijnen aanhang vergaderd zijnde, werd hij door 200 krijgsknechten aangevallen. Hij wist zich zoo goed te verdedigen dat laatstgenoemden met groot verlies moesten wijken. Hierdoor aangemoedigd trok van Geelen, in het laatst van Mei, naar het Oldeklooster, bij Bolsward, nam het in, vernielde de kerkelijke sieraden, liet de Abt, de monniken en verdere kloosterlieden ongehinderd heen gaan, versterkte het klooster en rustte zich uit tot tegenweer. Onmiddellijk hierop trok de Stadhouder Frederik Schenk van Tautenburg op, en legerde zich vervolgens met veel volk en geschut voor het Oldeklooster. Na eerst ernstig afgeslagen en veel schade bekomen te hebben, kreeg hij het klooster in zijne magt. Van Geelen ontkwam het en vlugtte naar Amsterdam, waar hij zich, onder een anderen naam, voor koopman uitgaf en het plan beraamde om met eenige aanhangers aldaar de stad te overrompelen. Hij vertrok ter bereiking van zijn doel naar Brussel, toonde berouw over zijne dwalingen en verkreeg van de Landvoogdes brieven van vergiffenis, onder voorwaarde, dat hij Munster in handen des Keizers zou leveren. Te Amsterdam onder zijn waren naam teruggekeerd, bragt hij met ze-

[p. 56]

keren Hendrik Goedbeleid zijn ontwerp tot rijpheid, en op den 10^den Mei 1535 tot uitvoering. De uitslag van de poging der Herdoopers, om zich van Amsterdam meester te maken, is bekend, en wij zullen het verhaal er van hier niet herhalen. Toen de aanslag mislukt, en Hendrik Goedbeleid met velen der zijnen gesneuveld was, vlugtte van Geelen op den toren van het stadhuis, doch geen hoop hebbende om te ontsnappen, stelde hij zich, om eene wreede straf te ontgaan, aan de kogels der burgers bloot, die van den straat op hem schoten, werd doodelijk getroffen, naar beneden geworpen en afgemaakt. Zijn lijk werd geplaatst boven op de lange galg, aan welke zijne zeven en twintig medgezellen hingen.

Zie Wagenaar, Beschrijv. van Amst. (octavo uitg.) D. III. bl. 34-43; Blaupot ten Cate, Geschied. der Doopsgez. in Friesl. bl. 17; Arend, Algem. Geschied. des Vaderl. D. II. St. III. bl. 627-629; de Navorscher, D. I. bl. 30, D. II. bl. 63.