Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 7

[Joost van Geel]

GEEL (Joost van) was de zoon van Jan van Geel en Ingetje van Leeuwen, welgestelde lieden te Rotterdam, alwaar hij den 20^sten October 1631 geboren werd. Ofschoon opgeleid voor den handel, oefende hij zich nogtans vlijtig in de letteren en in de schilderkunst, waardoor hem eene waardige plaats onder onze dichters en schilders toekomt. Hij werd waarschijnlijk door Gabriël Metzu in het schilderen onderwezen, althans zijn stijl had eene opmerkelijke overeenkomst met dien van dezen. Ten einde zich in de kunst verder te volmaken, deed hij meermalen eene reis naar Duitschland. Frankrijk en Engeland. Tijdens zijn verblijf in laatstgemeld land, in 1657, ontving hij van Cromwell verlof om alles aldaar af te teekenen. Als schilder van zeeën en zeehavens heeft hij zich ook bekend gemaakt, terwijl hij door het schilderen van zijne eigene afbeelding, die thans nog op 's Rijks Museum te Amsterdam berust, en waarnaar ons Houbraken eene fraaije gravure geschonken heeft, zich ook als portretschilder heeft doen kennen. De dichter Joan de Haas voegde er het volgende bijschrift bij:

Dus heeft van Geel zich zelf naer 't leven afgemaelt;
Van Geel, die dubblen lof door dubble kunst behaelt.
's Mans schildergeest belet zijn wezen door de verwen,
's Mans dichtgeest zijnen naem door maetgezang te sterven.

Zulk een lof heeft van Geel ook als dichter verdiend. Niet, zegt Witsen Geysbeek, omdat zijne gedichten zulk eene uitstekende kunstwaarde bezitten, maar voornamelijk, om den verdraagzamen, vrede- en liefdeademende geest, die in dezelven heerscht, en den gemoedelijken, welmeenenden toon, waarop de meesten gestemd zijn. Zij zijn door Cornelis van Arckel te Rotterdam in 1724 in 4^o uitgegeven, en zijn deels van stichtelijken, deels van gemengden inhoud, en deels ook tot geboorte- en sterfgevallen betrekkelijk. Van Arckel voegde er eene schoone redevoering aan toe, getiteld: De Gekruiste Christus, welke van Geel, waarschijnlijk voor eene vergadering der Collegianten te Rijnsburg, uitsprak. Voorts noemt hij hem een christen met naam en daad, een belijder

[p. 55]

van de eenvoudige Evangelische godsdienst, een gezworen vijand van alle secten en sectarissen, een vriend van algemeene onderlinge verdraagzaamheid en een voorbeeld van standvastig geduld en christelijke gelatenheid, daar hij twee jaren lang de ondragelijkste pijnen leed aan den kanker in de kaak, die hem den 31^sten December 1698 te Rotterdam deed ten grave dalen.

Zie van Eynden en van der Willigen, Geschied. der Vaderl. Schilderk. D. I. bl. 423; Witsen Geysbeek, Woordenb. van Ned. Dicht.; Siegenbeek, Geschied. der Nederl. Letterk. bl. 179, 180; Immerzeel, Lev. en Werk. der Kunstsch.; Kramm, Lev. en Werk. der Kunstsch.; Muller, Cat. van Portrett.; Dubourcq, Beschrijv. der Schild. op 's Rijks Museum te Amst. bl. 45; de Navorscher, D. IX. bl. 18.