Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 6

[Pieterz Fontein]

FONTEIN (Pieter) werd in 1708 te Harlingen geboren. Tot de Doopsgezinde gemeente behoorende, werd hij voor leeraar opgeleid. Hij studeerde aan de Leidsche Hoogeschool en legde zich, als leerling van de beroemde Hoogleeraren Tiberius Hemsterhuis en Albertus Schultens, vooral op de studie der Latijnsche en Grieksche letteren toe. In 1732 werd hij predikant bij de Doopsgezinde gemeente te Rotterdam, van waar hij in 1739 naar Amsterdam vertrok als leeraar bij de gemeente, die hare vergaderingen hield bij den Toren en het Lam, en daarom Lamisten genoemd. Als zoodanig bleef hij tot eenige jaren voor zijnen dood werkzaam, totdat hij op den 8^sten Augustus 1788 overleed.

Fontein, ofschoon door geene uitgegeven geschriften bekend, was een man van groote vermaardheid. Zeer bedreven in de Grieksche en Romeinsche letterkunde, en in die des vaderlands, was hij de vriend van de geleerdste mannen van zijnen tijd. Mannen als Wijttenbach, die hem het eerste stuk van het derde deel zijner Bibliotheca critica opdroeg, en de Hoogleeraar Christophorus Saxe, die breed uitweidt in zijnen lof, stelden prijs op zijnen omgang en briefwisseling. Ofschoon niet tot Hoogleeraar bij de kweekschool der Doopsgezinden geroepen, was hij een harer hechtste steunpilaren en de vraagbaak der studenten, voor wie zijne rijk voorziene boekerij te allen tijde openstond, en voor wie hij gaarne zijn leerzaam onderhoud veil had. Hij stond wegens zijne geleerdheid en oordeelkunde onder de philologen van zijnen tijd in hooge achting, en met de beroemdste hunner, zoowel binnen- als buitenlands, hield hij briefwisssling. Zijne bibliotheek, uit ruime middelen bijeengebragt, wordt een gedenkstuk genoemd van de zorgvuldigheid en keurigheid, waarmede zij was bijeengebragt. Hij wilde niet dat die schat, door hem met zooveel moeite verzameld, zou uiteen gaan, maar schonk haar bij uitersten wil aan de kweekschool zijner gemeente, en voegde daarbij eene som van vier duizend gulden, om besteed te worden aan nog ontbrekende werken, welker aankoop aan den Hoogleeraar G. Hesselink en de Leeraren

[p. 163]

G. van Heiningen, A. Hulshoff, W. de Vos en H. Tichelaar werd toevertrouwd. Die verzameling maakt thans een groot deel uit van de rijke bibliotheek der Vereenigde Doopsgezinde Gemeente te Amsterdam, waarvan in 1854 door de zorg van den Hoogleeraar S. Muller een Catalogus in het licht gegeven is.

Gedurende de laatste dertig jaren van zijn leven werkte Fontein aan eene nieuwe volledige uitgave der Characteres van Theophrastus. De getuigenissen zijner geleerde tijdgenooten aangaande hetgeen zij daarvan gezien hebben, doen ons instemmen in de klagt over het groote verlies, dat de oude letterkunde onderging, door het niet uitgeven van dezen, ofschoon onvoltooid nagelaten, arbeid. Thans heeft deze, naar het gevoelen van bevoegde beoordeelaars, bij den tegenwoordigen stand der kritiek, zijn belang verloren; maar blijft desniettegenstaande, naar het oordeel van den Hoogleeraar Muller, toch nog altoos eene proeve van oud-Hollandsche naauwgezette studie en overrijke geleerdheid. Ten bewijze van den grooten invloed, dien Fontein in de geleerde wereld uitoefende, meldt de Baron Collot d'Escury, dat een twist, welke tusschen Schrader en Ruhnkenius stond uit te breken, door zijne bemiddelende pogingen is voorgekomen.

De Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden bragt hulde aan 's mans verdiensten, door hem haar Lidmaatschap aan te bieden.

Zie Algem. Konst- en Letterk., in 4^o. D. I. bl. 53, 60, 61; Hand. van de Jaarl. Verg. van de Maatsch. der Ned. Letterk. te Leid., 1789. bl. 1; Saxe, Onom. Litterar. T VII. p. 219; Vaderl. Hist. ten verv. op Wagenaar, D. XXIII. bl. 46; Björnsthäl, Reize door Europa, D. V. bl. 412, 427-429; Blaupot ten Cate, Geschied. der Doopsgez. in Holl., D. II. bl. III, 156; Collot d'Escury, Holl. roem, D. IV. St I. bl. 37, Aant. bl. 206, 207; Muller, Geschied. van het onderw. in de theologie bij de Nederl. Doopsgez., bl. 70; Cat. van de Bibl. der Vereenigde Doopsgez. gemeente te Amst., voorberigt, bl. 1-3; Glasius, Godgel. Nederl. D. I. bl. 470.