Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 5

[Johan Evertsen]

EVERTSEN (Johan) was de tweede zoon van Evert Heindricxssen, de stamvader der Evertsen, wiens lotgevallen en daden wij later zullen vermelden, en van diens eerste vrouw Leyntje Leynse. Nadat hij reeds vele jaren de zee had bevaren, werd hij in 1600 door Prins Maurits tot Kapitein ter zee aangesteld, en bewees den lande gewigtige diensten door het vermeesteren van vele vijandelijke schepen. Zoo had hij, kort na zijne aanstelling, gelegenheid om blijken van moed te geven, deel hebbende aan den toeleg van den Admiraal Justinus van Nassau op de Spaansche vloot voor Antwerpen, waar hij door zijne manhaftige bedrijven een geschenk in geld van Zeelands overheden verwierf. In 1603 werd aan hem het bewaken der Zeeuwsche kusten opgedragen. Hij werd als zoodanig van onachtzaamheid beschuldigd, omdat hij eene landing der Spanjaarden op het eiland Zuid-Beveland, waar zij vreeselijk hadden gemoord en geplunderd, niet had belet. Doch hij wist zich niet alleen van alle blaam te zuiveren, maar werd ook korten tijd na het gebeurde, op een grooter schip van oorlog bevorderd, dan hij tot hiertoe onder zijne bevelen had.

In 1605 nam hij deel aan den togt onder den Admiraal Honthain tegen de scheepsmagt, met krijgsbenden beladen, welke uit Spanje verwacht werd. Roemrijk onderscheidde hij zich daarbij, en één zijner boegstukken werd verbrijzeld. In 1606 diende hij andermaal onder de vlag van Honthain, en verwierf zich nieuwen roem door zijne betoonde kloekmoedigheid. Door overmagt werd hij, na het behalen van vele voordeelen, genoodzaakt met de zijnen te wijken, terwijl zijn schip zoodanig geteisterd was, dat hetzelve onbruikbaar in groote gevechten geoordeeld werd. Hij hield zich dus na dien tijd voornamelijk bezig met het begeleiden van koopvaarders, en bragt in het jaar 1607 de afgezanten van den staat naar Engeland over.

Met het sluiten van het twaalfjarig bestand werd Evertsen ontslagen, met behoud van de helft zijner wedde; waarbij hem spoedig een ambt te Lillo werd opgedragen. Op zijn dringend verzoek werd hij in het begin van 1614 in zijnen vorigen rang hersteld.

Aan het hoofd van een smaldeel vertrok hij nu naar de Middelandsche zee, om de koop- en zeevaart tegen de roovers te beschermen. In Maart 1616 andermaal uitgevaren, geraakte

[p. 260]

hij slaags met eenen Franschen Kaper, welken hij na een bloedig gevecht voor zich de vlag deed strijken.

In het volgende jaar weder uitgevaren, ontmoette hij op de hoogte van het Rotten-eiland een Franschen roover, raakte met hem op den 28^sten Junij 1617 in een scherp gevecht, waarvan de uitslag roemrijk was voor de Nederlandsche vlag, door de verovering van den roover, maar noodlottig voor Evertsen daar hij des avonds ten tien ure met een musketkogel in de regter borst zoodanig getroffen werd, dat hij den geest gaf. Zijn lijk werd op den 1^sten Julij te Rochelle begraven.

Hij was gehuwd met Maayken Jans, die in 1647 overleed, na hem vier dochters en zeven zonen te hebben geschonken. Vijf der laatsten volgen hier.

Kapitein Evertsen, zoo wordt hij genoemd ter onderscheiding van een zijner zonen mede Johan geheeten, en die naderhand Luitenant-Admiraal van Zeeland was, was een voor het vaderland hoogst verdienstelijk man, wiens verdiensten door tijdgenooten en overheden op hoogen prijs geschat en meermalen beloond werden. De Admiraliteit verhoorde de smeekingen zijner weduwe, bewees haar vele weldaden, en plaatste op haar verzoek drie harer zonen op schepen van den staat.

Zie 's Gravezande, tweede eeuw-grdacht. der Middelb. Vrijheid, bl. 508; Algem. Konst- en Letterb. 1818. D. II. bl. 182; de Jonge, Levensbeschr. van Joh. en Corn. Evertsen, bl. 9-17; Dezelfde, Geschied. van het Ned. Zeewez. D. I. bl. 336.