Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 5

[Henri Louis Tétar van Elven]

ELVEN (Henri Louis Tétar van), geboren te Rotterdam den 11^den Julij 1782, was de zoon van Martinus van Elven, en van Johanna Heukelman. Hij genoot het onderwijs te Weert in Noord-Brabant en later te Amsterdam. Met onderscheidene kundigheden toegerust, werd hij in verschillende administratieve betrekkingen bij het ministerie van Binnenlandsche zaken geplaatst, zooals bij de afdeeling wegen en vaarten, en, tijdens het bestaan van het Amortisatie syndicaat, door de permanente commissie in 1828 van Brussel naar Amsterdam ontboden, waar hij zich als een bekwaam ambtenaar deed kennen.

Geruimen tijd had van Elven zijne studie van de Stenographie gemaakt, en in die kunst zich, zonder eenig onderwijs, een eigen stelsel gevormd, door de beoefening der bestaande Duitsche, Fransche en Engelsche stelsels. Hij was in 1823 de eenige die deze kunst in Nederland beoefende, en het was in dat jaar dat hij van Brussel naar 's Hage gezonden werd, om eene proeve van zijn stelsel te geven. Destijds dacht men te 's Hage over het geven van publiciteit aan de redevoeringen, die in de beide Kamers der Staten-Generaal gehouden werden, geheel anders dan te Brussel, en het was niet aan van Elven of aan zijn stelsel te wijten, dat die proefneming mislukte. Desniettegenstaande ging van Elven voort zijn stelsel te vol-

[p. 119]

maken, en hij had later het genoegen aangesteld te worden tot commies bij het ministerie van Binnenlandsche zaken, gedetacheerd bij de Nederlandsche Staats-Courant en belast met de opleiding van Stenographen.

Zóó werd van Elven als het ware de vader der Stenographie in ons vaderland. Weldra had hij verscheidene leerlingen, maar de meesten waren ongeschikt voor dien arbeid. Het grootste gedeelte der Stenographen bij de wetgevende magt was evenwel door hem vroeger gevormd, en de eer van eene kunst hier te lande te hebben gevestigd, die, men zeggen mag, dat de hand vlugger deed zijn dan de lippen, komt aan hem onvoorwaardelijk toe.

Wij hebben gemeend die hulde alhier aan van Elven te moeten brengen. En zulks te meer, omdat 's mans verdiensten destijds niet naar waarde zijn beloond, en de tot heden gedrukte berigten over zijne kunst niet geheel naar waarheid zijn medegedeeld. Het berigt toch dat van Elven tot aan zijnen dood zijne betrekking bij de Nederlandsche Staats-Courant behouden heeft, is even onjuist, als dat, dat hij het eerste onderrigt in de Stenographie van eenen uitgewekenen Franschen Graaf Bougard zou hebben ontvangen. Onmiddellijk toch na de organisatie van het Stenographische Bureau, zamengesteld uit de bekwaamste leerlingen van van Elven, zond men dezen laatsten naar huis, en de eenige erkentenis van gouvernementswege was, dat men zijne bezoldiging als ambtenaar bij het Ministerie van Binnenlandsche zaken verwisselde, met het hem toekomende pensioen, hetwelk op zijne reclame terug is gebragt op wachtgeld, en dat hij tot aan zijn overlijden, voorgevallen te 's Gravenhage den 13^den Mei 1855, genoten heeft.

Als niet onverdienstelijk dichter en letterkundige maakte van Elven zich mede bekend; behalve eenige verspreide gedichten zien van hem het licht:

De Godsdienst, in drie zangen, 's Hage, 1846, 8^o.

Een blik in het leven van Koning Willem II. 's Hage, 1849, 8^o.

De geleerde Vrouw, blijspel in drie bedrijven, verkort naar les femmes savantes, en cinq actes van Molière, Amst. 1850. 8^o.

Zijne bezigheden lieten van Elven niet toe zich meer aan de beoefening der dichtkunst te wijden, en hij beoogde dan ook door de uitgave van zijne stukjes geen ander voordeel dan eenige erkentelijkheid zijner vrienden, en het welzijn der armen ten wier voordeele hij ze uitgaf. Hij was voorts een goed vader, een opregt vriend, en bezat de deugd om alles voor anderen veil te hebben, en zich zelven gedurende zijn geheele leven voor anderer geluk te kunnen opofferen. Tweemalen was hij gehuwd; in 1802 met Mejnfvrouw Anna Felicité Tétar, die hem drie kinderen schonk, waaronder Martinus Gerardus, thans Architect te Amsterdam en Directeur bij de Koninklijke Academie van Beeldende kunsten, en Johannes Baptist, Graveur en kunstschilder te Amsterdam. Van Elven huwde ten

[p. 120]

tweede male in October 1811 met Mejufvrouw Dorothea Carolina de Hosson, waarbij hij vier kinderen verwekte, de jongste daarvan, Paul genoemd, als kunstschilder bekend, is thans Leeraar aan de Koninklijke Academie van Ingenieurs te Delft, en vervaardigde de afbeelding van zijnen vader, die in prent is uitgegeven.

Uit medegedeelde familieberigten bijeengebragt. Zie ook Iz. J. Lion. Stenographie en Tachygraphie ('s Hage 1849 8^o). bl. 6-13; Het boek der Uitvindingen, Ambacht. en Fabriek. (Leid. bij A.W. Sythoff, 1858), bl. 123-126, met het bovengemelde portret; Immerzeel, Lev. en werk. der kunstsch. D. III. bl. 135.